Курсы және оқу семестрі: курс, семестр

Ағатын нақты орталардың қозғалуы идеал сұйықтардың қозғалуынан бөлек болады. Нақты сұйықтарда ортаның қабатшалары және ағыншалары арасындағы ішкі үйкеліс күштерінің әсерінен қозғалуға кедергі туындайды. Ағынның үзіксіздік шарты бойынша құбыр бойында сұйықтың шығыны, сәйкесінше динамикалық тегеуріні, өзгермейді. Құбырдың көлденең қимасы тұрақты болғандықтан w = const. Сондықтан гидравликалық кедергі құбырдың толық тегеурінін оның статикалық тегеурінін p/ρg азайту арқылы азайтады.

Нақты сұйықтардың горизонталь арналарда қозғалуы Бернулли теңдеуінің мына түрімен сипатталады ( z₁=z₂ кезде):

Мұнда ∆p_сопр=ζρw²/2 — құбырдың екі қималарының арасындағы телімнің гидравликалық кедергі.

Технологиялық құбырлардың, аппараттардың жалпы гидравликалық кедергілері үйкелу кедергісінен және құбырлардың геометриялық пішіні өзгергендегі жергілікті кедергісінен тұрады. Олардың әрқайсысын жеке – жеке қарастырамыз.

А. Үйкелу кедергісі.

Ортаның ламинарлы ағуы кезінде қысымның үйкелуге шығынымен оны анықтайтын факторлардың өзара тәуелділігі Гаген-Пуазейль заңымен сипатталады:

Мұнда μ — тұтқырлықтың динамикалық коэффициенті, Па∙с; w — ағынның орташа жылдамдығы, м/с; d — құбыр диаметрі, м; l — ұзындық, м.

Мұнда ζ=λl/d — үйкелудің кедергі коэффициенті, λ — үйкелудің гидравликалық коэффициенті. (3) және (4) теңдеулерін салыстыра отырып, мына өрнекті аламыз: