-тапсырма. "Крестер, нүктелер". Тапсырмаға материал

Оқытушы оқушыға былай деп түсіндіреді: "Бастадық" белгісі бойынша мүмкіндігінше тездетіп, солдан оңға қарай, бірінші бөлімдегі фигураларды қарап шығып, әрбір шеңберге "+" таңбасын, үшбұрыштарға "-" таңбасын қойып шығуды талап етеді. Керек фигураға қоймай кету мен белгіні дұрыс қоймау қате болып есептелінеді. Жұмысқа 1,5 минут уақыт беріледі. "Тоқтат" белгісі бойынша жұмысты тоқтату қажет. Содан соң оқушылар сызықтың үстіндегі екінші қатардағы фигураларды қарастырады. Ал енді олар керісінше шеңберге "-" таңбасын, үш бұрышқа "+" таңбасын қоюлары қажет. "Бастадық" белгісінен кейін оқушылар 1,5 минут аралығында жұмысты орындайды. Содан соң "Тоқтат" белгісін ұмытпауымыз қажет. Өте аз қате жіберген оқушы жеңімпаз болып есептелінеді.

-Жарайсындар! Сендер тапсырманы жақсы орындадындар, ал енді көпірден асықпай өтіп гүлді алқапқа шығамыз. Әрі қарай жол бізді сыйқырлы орманға алып барады. Көздеріңді жұмып, елестетіп көріңдерші. Сендерді қандай ағаштар қоршап тұр? Самал жел соғып, тал шыбықтар қозғалуда. Тал шыбықтардың қалай қозғалып тұрғанын біз де салып көрелікші. Олардың бір-бірімен, бізбен, желмен сөйлескенін тыңдап көрелікші (желді, ағаштардың қозғалысын таспаға басып алып қолдануға болады). Естимісіңдер! Бізге қарай бір нәрсе келе жатырғандай?

( Балалардың іс-әрекетін сырттай байқаймыз.) Қасқыр емес пе екен?

- Қорықтыңдар ма? (Жоқ!) Әрине, қорқатын ештеңе де жоқ.

Бұл өзіміздің................

Шыршадан да секіріп, еменнен де секіріп,

Қысқы азыққа саңырау құлақ пен жаңғақты.

Жинайтұғын кім екен? (Тиін).

-Балалар, сендер білесіндер ме? Тиін "Жазу машинкасы" ойынын ойнағанды жақсы көреді екен. Ол әріптен әріпке секіріп сөйлем "жазады". Ендеше біз де осы ойынды ойнап көрейік.

Әрбір оқушыға оқытушы әріптер арасынан бір әріптің атын береді. Содан соң сөз немесе 2-3 сөзден тұратын аяқталмаған сөйлем ойлап табады. Белгі бойынша оқушылар сөзді немесе сөйлемді "тере" бастайды. Сөздің бірінші "әріпі" алақанымен шапаттайды, содан соң екінші т.с.с. Сөз "теріліп" болғанда барлығы бірге алақандарымен шапалақтайды.

Мысал сөздер: үй, ата, әже, шеше, қол, түс, орындық, қасық.

-Жарайсыңдар! Сендердің жақсы ойнағандарыңа тиін өте қуанышты. Ал енді тиінмен қоштасып, әрі қарай жол жүрейік.

Сонымен, балалар! Біздің алдымыздағы орман жанындағы алқап ортасында тұрған кім? (суретші!) Ол үйдің суретін салып жатыр. Мынау менің әжемнің үйі емес пе? - деп суретшіден Қызыл Телпек сұрағысы келіп тұр. Оны білу үшін суретші "тоғызыншыны тап" ойынын ойнауды ұсынып отыр.
3-тапсырма. "Тоғызыншыны тап".

Тапсырмаға материал. Үйлер мен сөмке бейнеленген сурет (49-сурет).

Оқытушы оқушылармен бірге үй бейнеленген суретті қарап шығып былай дейді: "Суретші 9 сурет бейнелегісі келіп еді, бірақ, бір суретті ұмытып кетіп астыңғы бөлігіне бейнелейді. Төменгі 3 қатардағы қайсы үй сол орынға сай келеді соны табыңдар?".

Міне, бізде Қызыл Телпектің әжесінің үйіне де жеттік. Әжесі де қасымызда. Ол кісі Қызыл Телпекті де, сіздерді де, жоспар бойынша оның үйін жақсы тапқандарыңызға қуанып, мақтау айтып жатыр.

Енді біз төменде схема арқьыы жол жүруді талқылаймыз. Көрсетілген нұсқаулар бойынша межелі жерлерімізге жетуімізге болады.

Жоспар схемасы жерді мекеннің бөліктерін бейнелейді. Жоспарды "оқи" отырып біз қай бағытқа жүру керек екендігін білдік. Бағытты басқаша да жазуға болады, яғни не істеу керектігін айта отырып. Мысалға: 5 қадам тура, 1 қадам оңға және т.б.

50 – суретке қараңдар. Ертөстік үйіне баруы қажет. Ол қадамды санай алады және нұсқау белгілерін біледі. Мысалға: тура, оңға бұрылу, солға бұрылу.

Бұл бұйрыктарды оған схема түрінде жазып беру қажет.

Тура -

Оңға бұрылу -

Қадам саны санмен жазылады. Қадам – 1 тор көз.

Е

Жауап: балық

Жауап: қоян

Жауап: шырша

50-сурет.

Біз бүгінгі сабағымызда немен таныстық?

Сабақта не ұнады?

Сабақта не ұнамады?

Бұл ойындар мен тапсырмаларды неге орындаймыз?

Бұл жаттығулар бізге несімен көмектеседі?

Оқытушы былай деп түсіндіреді: "Үлгідегідей сызу балаларға тапсырылған болатын. Балалардың жұмысын тексер. Егер қатесі болса есепте. Олардың жұмысына баға бер".

Оқытушы балаларға былай деп түсіндіреді: "Қағаздың жоғарғы бөлігінде квадрат қисық сызықпен, ал шеңбер түзу сызықпен сызылған суреттер салынған. "Бастаңдар" белгісі бойынша қатарларды солдан оңға қарай жақсылап қарап шығып фигураларды үлгіде көрсетілгендей етіп белгілеп шығыңдар. Бұл жұмысты тез, қателеспеуге тырысып орындау қажет. "Тоқта" белгісі бойынша қаламы бар қолыңды жоғары көтер".

Тапсырма 1,5-2 минут аралығында орындалады.
4-тапсырма. "Артық сөз".

Балаларға сөздер ұсынылады. Егер оның бірін алып тастағанымызда функциональдық құрылымы немесе бірдей түсінікпен біріктіруге болатын сөздер қалыптасуы қажет.

Көрсетілген түсінікке жатпайтын "артық" сөзді табу қажет. Тапсырмалар үлгісі қосымшада ұсынылған. Аса күрделенген нұсқаны, әртүрлі топтау негізіне байланысты, әртүрлі жауап нұсқасын ұсынуға негіз береді. Мысалға: шыбын, страус, қарға, қарлығаш.

Мұндағы "артық" сөз шыбын (насеком, құс емес) немесе страусты да алуымызға болады (өйткені ол басқа құстармен салыстырғанымызда ұшпайды). Есеп шешімінің мұндай түрі балаларда бірнеше жауап түрінің болу мүмкіндігін көрсетеді. Сонымен бірге оқушылардың өздерінің көз қарастарын негіздей алуға шынықтырады.

Оқытушы айтады: "1, 2, 3 - үйлер жоғарғы қатарда, 4, 5, 6 -үйлер ортаңғы, 7, 8 - үйлер төменгі қатарда орналасқан, 1, 4, 7 -үйлер сол жақ бағанада, 2, 5, 8 -үйлер ортаңғы, 3, 6 - үйлер оң жақ бағанада орналасқан". Онан кейін сұрақтар қояды: "Қайда, қай қатар мен бағанада 4-ші үй орналасқан?", "2 және 6 үйлер бір қатарда орналасқан ба?", "Төменгі қатар мен сол жақ бағанада орналаскан үй қайсы?" және т.б..

Мұғалім оқушылардан бірнеше сөзді ортақ бір сөзбен атауды талап етеді.

Мысал сөздер: лақа, алабұға, сазан, бекіре

қызғалдақ, қалампыр, раушан, сарғалдақ

орындық, керует, стол, шкаф
3-тапсырма. "Түсінікті нақтылау".

Берілген түсінікке қатысты бірнеше сөзді атап шығу керек. Мысалы: "жемістер", "құстар", "адам аттары" және басқа.

Оқушылар екі топқа бөлініп, біріне-бірі қарама-қарсы сапқа тұрады. Әрбір ойыншы кезекпен қарсы қатардағы оқушыға доп лақтыра отырып бір сөз айтады.

Оқытушы: "Бланктің жоғары жағында фигуралар салынған, олардың ішіне белгілер қойылған: квадрат ішінде - үтір, үшбұрышта – сызық, дөңгелекте - нүкте, ромбыда - жұлдызша. "Баста" командасы бойынша үлгіде көрсетілгендей етіп қатар бойынша солдан оңға қарай фигураларды қарап шығып олардың ішіне тыныс белгілер қою керек. Мұны тез және қателеспей істеу керек, яғни фигураларды қалдырып кетіп немесе басқа белгі қойып қоймау керек. "Тоқта!" командасы бойынша қалам ұстаған қолыңды жоғары көтер". Тапсырма 1,5-2 минут аралығында орындалады.

Жүргізуші дөңгелектің ішінде тұрады. Балаларға анықтап қарап алғаннан кейін, оның көзін байлайды. Оқытушы баладардан орын ауыстырып тұруын сұрайды және жүргізушіні балалардың біреуінің қасына жақындатады. Жүргізуші жақындатқан адамды сипап - сезу арқылы танып білуі керек. Пікір: балалардын жартысына жүргізушінің орнында болып көруіне мүмкіндік беру.

Әр балаға 4 рет кезек беріледі. Ойын соңында нәтижесін шығару керек, қай бала қанша рет тани білді. Бұл ойынды 3 кезеңмен өткізу керек. 1-кезең: Алғашқы сабақта топтың жартысы жүргізуші болады, 2-кезең: Келесі сабақта 2-ші топ жүргізуші болады, 3-кезең: Балалар киімдерін ауыстырып, түрлерін өзгертулеріне болады. Балаға тағы да жүргізуші болуына мүмкіндік беріледі. 3-ші кезеңде 4-5 рет ойнауға болады. Бұл ойынды қорытынды ойын деп есептейді. Егер оқытушы уақыт жеткізе білсе, онда ойынның 1, 2, 3 кезеңінді алғашқы сабақта өткізуге болады.
4-тапсырма. "Сиқыршылар".

Тапсырмаға материал. "Сиқыршыларға" екі бірдей сурет көрсетіледі.

Ойыншылардың міндеті, осы бірін "қайырымды" етіп, екіншісін "қатыгез" етіп салу қажет. Сонымен бірге "қатыгез" сиқыршы нені бүлдірді, ал "қайырымды" сиқыршы оны қалай жеңді, соған байланысты әңгіме құрастыру қажет. Салған суреттер бойынша көрме ұйымдастыруға болады.

Оқытушы алдын-ала тақтаға әріптерді жазып қояды, ал одан оқушылар сөз құрастырулары қажет. Шешімін табу үшін әріптер жинағын оңнан солға қарай оқуы қажет, өйткені буындардың орны ауыстырылып қойылған. Үлгі әріптер жинағы:

қ, я, a (аяқ)

з, а, в, а (ваза)

о, и, н, к (кино)

з, а, р, о (роза)

у, а, т (тау)
3-тапсырма. "Тоғызыншыны тап" (20-сабақты қара).

Тапсырмаға материал. (59-сурет)


25-сабақ.
Мақсаты: қабылдауды, қиялды, ойлауды дамыту.
Сабақ барысы:

III. Сабақтың мазмұны:

1-тапсырма. "Тез санап шық!".

Тез қабылдаудың нақтылығы мен жылдамдығын жаттықтыру үшін геометриялық фигуралары бар кестені пайдалауға болады. (60-сурет)

Тезірек санап шығуға тырыс:

а) неше рет дөңгелек кездеседі?

б) -//-//- квадрат?

в) - // - // - үшбүрыш?

г) -//-//-ромб?

д) - // - // - тік үшбұрыш?

Секундомер арқылы әр тапсырманың орындалу уақытын белгілеп отыруға болады.
2-тапсырма. "Би".

Тапсырмаға материал. Балаларға билеу ұсынылады. Бала не билегісі келеді соны билейді. Оқушы билеп жүрген кезінде қандай да болмасын тіршілік иесінің бейнесін салуы қажет. Ол бейнені өзі ойлап тапқаны жөн болар еді. Қиналған жағдайда оған көмектесуге болады. Балаға көмектесуге болатын тақырыптар: "көбелек", "қоян", "мысық", "жылқы," абалғағаш", "гүл","шәйнек", "үтік", "конфет","жүім","қамыр" т.б. Тағы да басқа тақырыптарды ұсынуға болады. Тақырып таңдағандағы негізгі ереже- қарапайымнан күрделіге өзгерту. Жаны бардан жансыз затқа ауысу.

Тапсырманың екінші бөлімі: енді би тақырыбы ретінде сезімдерді ұсынамыз.

Тақырыптар: "қуаныш", "қорқыныш", "қайғы", "көңіл-көтеру", "таң қалу", "бақыт", "өксу".

Балалардың әуенмен билеген кезіндегі би козғалыстары ырғаққа сай келуін қадағалауымыз қажет, яғни тек сезімді мимикамен салып қана қоймай, тапсырмаға әуеннің барлық түрін алуымызға болады. Тек мағынасын бала түсінбейтін болса болды.
3-тапсырма. "Ұқсастық және айырмашылық".

Оқушыларға әртүрлі заттар мен түсініктердің барлық ұқсас белгілерін жинақтап және айырмашылығын айқындап салыстыру ұсынылады. Мүмкін жұп сөздер қосымшада көрсетілген. Бұл тапсырманы орындағанда оқушылардың келесі міндетті жағдайларына оқытушы көңіл аударғаны жөн: бірінші ұқсастығын, содан соң айырмашылығын атаған жөн.

Ойын тәртібі бойынша басқарушы қандай да бір қимылдар көрсетеді, ал балалар оған керісінше қимыл жасаулары керек. Егер басқарушы - қолын көтерсе, онда балалар қолдарын төмен түсірулері қажет. Егер басқарушы саусақтарын жұдырықтап жұмса, онда балалар алақанын ашулары керек.

Қателескен адам жүргізуші болады.
2-тапсырма. "Ретімен санап шық"

Тапсырмаға материал. Ретсіз жазылған сандар (61-сурет).

Бұл тапсырмада балаға ең үлкен санды табу талап етіледі. Ал бала абстракция арқылы санның сыртқы түрі арқылы оның көлемі үлкенін айтуы мүмкін. Ол дұрыс емес. Содан кейін тез атап шығуға байланысты ойын ұйымдастыруға болады.

Бұл дәптердегі тапсырмаларды екі қолмен бірдей орындайды. Оқушы екі қолына қалам алып, сызықтардың үстінен басып сызулары, содан кейін фигураларды бояулары қажет.

Оқытушы балаларға былай деп түсіндіреді: "Картошка өніп жатыр деп ойлаңдар. Қазір сіздер 6 минут ішінде картошка монологын ойлап табыңыздар. Сосын оны бізге картошка атынан айтып беріңіздер".

Егер балалар қиналыңқырап жатқан болса, онда бірнеше болатын нұсқаларын айтып көмектесуге болады. Ойын соңында өте жақсы монологтар таңдалады.


28-сабақ.
Мақсаты: Есте сақтауды, сөздер арасындағы логикалық байланыс қалыптастыру біліктілігін дамыту.
Сабақ барысы:

III. Сабақтың мазмұны:

1-тапсырма. "Тактильдік бейне".

Балалар екіден бөлінеді. Егер біреуіне екінші адам жетпесе, онда үш оқушыдан бірігуге болады. Жұптағы баланың біріншісі алдында, екіншісі артында тұрады. Артында тұрған бала алдыңғы баланың арқасына қолмен бір сурет салады. Мысалы: үй немесе кеме т.б. Өзінің арқасына сурет салдырған бала қандай сурет салынғанын анықтауы қажет. Егер ол жауабын тапса алдыға бір қадам алға жылжиды да, балалар орындарымен ауысады. Қай топ мұғалімге бұрын жетсе, сол топ жеңімпаз болып есептелінеді.

Алдымен балаларға ойын шартын жақсылап түсіндіру қажет және салынатын сурет оңай болуы тиіс.
2-тапсырма. "Аналогияны табу".

Қандай да болмасын бір зат аталынады. Сол айтылған затқа ұқсайтын қандай да болмасын заттарды көбірек табу – талап етіледі (формасы мен маңыздылығы жағынан). Онда заттың мына ерекшелігіне назар аударуымыз қажет: зат неден жасалынған, не үшін қолданады және бір класқа жатқызуға болады ма?

1-нұска тік ұшақ

2-нұсқа қуыршақ

3-нұсқа жер

4-нұсқа қарбыз

2-нұсқа бойынша

2-нұсқа бойынша мысал: қуыршақ-сылдырмақ, жұмсақ қонжық (ойыншықтар), қуыршақ-тәрелке, кесе ... (фарфор), қуыршақ-телефон, қорап (пластмасса).

Балаларға бұл ойында көмек беріп, дұрыс емес жауаптарын түзетіп отыру қажет.
3-тапсырма. "Жұбыңды таңда".

Бұл тапсырма аралық түсінік байланыстарының дамуына мүмкіншілік береді. Белгілі бір логикалық байланысы бар екі сөз ұсынылады (мысалы: себеп-салдарлы, топтас, фукционалдық қатынасты және т.б.) Оқушы келтірілген үшінші сөзге, қатарда тұрған сөздерден логикалық байланысы бар сөздерді таңдауы қажет немесе өздігінен ойлап табуы керек.

Тапсырмаға мысал:

1. ән : композитор - ұшақ : ? (аэродром, жанармай, конструктор, ұшқыш).

2. мектеп : оқыту - аурухана : ? (дәрігер, оқушы, емдеу, ауру).

3. орман : ағаштар - кітапхана : ? ( қала, кітап, емдеу, ауру).

4. жүру : тұру - айғайлау : ? (еңбектеу, үндемеу, шулау, шақыру).


29-сабақ.
Мақсаты: Есте сақтауды, сөздер арасындағы логикалық байланысты қалыптастыруды және қиялды дамыту.

Сабақтың барысы:
III. Сабақтың мазмұны:

1-тапсырма. "Қарлы үйіншік" (15-сабақты қара).
2-тапсырма. "Жұбынды таңда".

Тапсырмаға мысал:

1. Таң : түн - қыс : ? (ызғар, күн, қаңтар, күз, шаналар)

2. Құс : ұя - адам :? (адамдар, жұмысшылар, балапан, үй, ақылды)

3. Құлак : есту - тістер : ? (көру, емдеу, шайнау, ауыз)

4. Сиыр : бұзау - жылқы : ? (сұлы, атқора, құлыншақ, ат арба)

Оқуытушы балаларға былай деп түсіндіреді: Сендер ертегілер әлемінде жүрмін деп елестетіңдер. Онда ертегі құрастырушылар өмір сүреді. Сен де сол әлемде өмір сүре отырып, ертегі құрастыра бастадың. Осы әлемнің атын ойлап тап. Бұл әлемнің үйлері және тұрғындары қандай? Оларды суреттеп немесе салып бер.

Ауызша әңгімеге 5 минут уақыт беріледі. Ойлануға 1 минут уақыт беріледі де, содан соң әңгімелей бастайды. Әңгіме барысында қиялының даму деңгейін келесі белгілер бойынша анықтауға болады:

1. Қиял процесінің жылдамдығы.

2. Қиял бейнесінің сонылығы.

3. Қиялдың байлығы.

4. Дененің бөлшектігі және тереңдігі.

5. Бейненің эмоциональдығы.

Бұл белгілердің бағалану критериі "сөздік фантазия" әдістемесінде ұсынылған.
30-сабақ.
Мақсаты: Мидың қос жарты шарын белсенденіру арқылы зейін қасиетін, талдау қабілетін дамыту.
Сабақтың барысы:
III. Сабақтың мазмұны:

1-тапсырма. "Қос қолмен" (27-сабақты қара).

Тапсырмаға материал. (63-сурет).
2-тапсырма. "Картошка монологы". (27-сабақтан күрделендіріп алуға болады).

"Картошка өніп жатыр деп ойлаңдар. Қазір сіздер 6 минут ішінде картошка монологын ойлап табыңыздар. Сосын оны бізге катошка атынан айтып беріңіздер. Егер балалар қиналыңқырап жатқан болса, онда бірнеше болатын варианттарын айтып көмектесуге болады. Ойын соңында өте жақсы монологтар таңдалады".

а) балаларға 2 - айтылған белгілермен сәйкестендірілетін 3 затты атау ұсынылады. Мысалы:

К
Түссіз Көгілдір анық жуан

ейбір жағдайларда белгілер тура мағынасында ғана емес, қарама-қарсы мағынада да қолданылуы мүмкін. Мысалы: тәтті, жеңіл (өмір, иіс, жеңіс)


Тегіс қара

тыныш

Ашық жеңіл жылтырақ

б) Үш белгісі бар 2 затты атау ұсынылады

2-тапсырма. "Қарлы үйіншек" (15- сабақты қара).


32-сабақ.

Мақсаты: Мидың жарты шарын, зейін ерекшелігі арқылы көріп қабылдауды және талқылау қабілетін дамыту.
Сабақтың барысы:

III. Сабақтың мазмұны:

1-тапсырма. "Қос қолмен" (27-сабақты қара). Тапсырмаға материал.(64-сурет).

2-тапсырма. "Санап шық".

Жылдамдықты ұлғайту үшін және нақты көзқарасты қалыптастыру үшін 100 тор көздік таблица керек. (65-сурет).

а) неше рет А әрпі кездеседі?

б) неше рет Ө әрпі кездеседі?

в) неше рет И әрпі кездеседі?

г) неше рет Н әрпі кездеседі?

д) неше рет Л әрпі кездеседі?

е) неше рет В әрпі кездеседі?
3-тапсырма. "Артық сөз". (21-сабақты қара).
33-сабақ.
Мақсаты: Зейінді, ойлауды, талқылау қабілетін дамыту.
Сабақтың барысы:

III. Сабақтың мазмұны:

1-тапсырма. "Тыңда және орында".

Мұғалім бірнеше іс-әрекетті айтады, бірақ оларды көрсетпейді. Бұл тапсырманы 1-2 рет қайталауға рұқсат етіледі. Содан соң, мұғалімнің айтумен балалар осы іс-әрекеттерді қайталауы керек.

1-тапсырма. Басыңды оңға бұр, бастапқы қалып. Басыңды төмен түсір, бастапқы қалып.

2-тапсырма. Оң қолыңды жоғары көтер, сол қолыңды жоғары көтер, екі қолыңды төмен түсір.

3-тапсырма. Солға бұрыл (90°), тізе бүк, тұр.

4-тапсырма. Оң аяғыңды көтер, сол аяғыңмен тұр, оң аяғыңды қой.

Егер балалар екі тапсырманы орындай алса, онда 3-4 тапсырмаларды да қосуға болады. Егер балалар соңғы екі тапсырманы орындауға қиналса, алғашқы екеуіне жаттығу қажет.
2-тапсырма. "Бірдей затты көрсет".

Тапсырмаға материал. 10-15 түрлі заттарды дайындау қажет (кесе, тарелка, нан, қант, сүлгі, қасык, бет орамал, секіргіш, шеге, ілгіш, кілт, қалам т.б.).

Оқушыларға ұксас заттарды табу ұсынылады. Мысалға: алдымен темірден жасалған заттарды, содан соң басқа құрылымды заттарды (жейтін, жұмсак, домалақ т.б.). егер балалар мұндай таңдауға қиналмайтын болса, онда екі белгісі бар заттарды таңдауды ұсынамыз.

Дәстүрлі оқыту үрдісінде оқушыларды жүйелі және бағдарлы түрде психологиялық дамыту қажеттілігі мен маңызы артып келеді. Өз тәжірибемізден алынған мәліметтерге сүйенсек психологиялық дамыту сабақтары, жалпы білім беретін сыныптар мен әсіресе түзету сыныптардағы оқушыларға көп көмек беріп отырғаны анықталды. Мұндай сыныптар бойынша өткізілген экспериментальды жұмыстардың нәтижелері әлі де жинақталып жатса да, алынған нәтижелер бойынша бұл психологиялық дамыту жұмыстарының, оқушылардың танымдық қабілеттерінің артуына, оқушы бойында білімге деген оң көзқарастардың қалыптасуына, оқу бағдарламасын сапалы игеруіне әсері мол екендігін, жоғары нәтижелілігі жөнінде сенімді түрде айта беруге болады.

Психологиялық дамыту әдістері мен тәсілдері бастауыш сынып деңгейіндегі оқушылардың психологиялық дамуын ғана жетілдіріп қоймай, жалпы білім деңгейін нәтижелі игеруі мен болашақта үнемі дамытып отыратындығына сеп боларына сенімдімін.
1 қосымша
I. Бірлескен іс-әрекетке жұмылуына қажетті балаларды белсендіретін бой жазу ойындары.

1. 
   "Бастапқы қалып" ойыны.
   

Ал енді достар, сендерді бой жазуға шақырамын!

Сіздерге, өздеріңіздің орындықтарыңызға барынша ыңғайлы отыруларыңызды сұраймын. Менің "тұрыңыздар!" сөзім бойынша барынша тез тұруға тырысындар да, ал, "отырыңдар" сөзім бойынша тез отырыңдар. Барлықтарың бір мезгілде тұрып содан соң бір мезгілде тез отыруға тырысыңдар.

2. "He ұшады" ойыны.
Балалар шеңбер құрып тұрады. Жүргізуші балалардан не ұшады, не ұшпайды деп сұрай бастайды. Балалар үзіліссіз бір мезгілде тез жауап беруге тырысулары қажет. Ол былай жүреді: Егер жүргізуші қандайда болмасын ұшатын затты айтса балалар "Ұшады" - деп жауап беріп, оның қалай ұшатынын көрсетулері қажет. Егер айтылған зат ұшпайтын болса балалар үндемеулері қажет.

3. "Би"-ойыны.
"Шеңбер құрып тұруларыңызды сұраймын. – Қазір барлығымыз билейміз. Қазір біз, кімде билеу қимыл-қозғалысы жақсы дамыған соны анықтаймыз". Әуен ойнай бастайды. Осы уақытта жүргізуші тез және нақты әртүрлі би қозғалыстарын көрсете бастайды. Ал балалар осы биді тап осылай қайталаулары қажет. Соңында ерекшеленген ойыншымы анықтаймыз.
4. "Жануарлар" ойыны.
Бұл ойында сіздер ым-ишара көмегімен жануарлар әлемінің бір өкілін бейнелеулеріңіз қажет. Бұл ойынды алдын ала балаларды 2 топқа бөліп ойнауға болады. Бөлінгеннен кейін әрбір топ өкілдері қарсы топқа бір жануарды жасырады да, ал екінші топ оны шешуі қажет.

5. "Затты келесіге бер" ойыны.
Балалар екі топқа бөлінеді де, бір-біріне қарама-қарсы 2 қатарға тұрады. Содан соң топ ойыншылары қандай да болмасын домалақ затты біріншісінен екіншісіне берулері қажет. Затты берген кезде тек иегімен немесе иығымен көмектесуіне болады, қолмен көмектесуге болмайды. Егер затты беріп жатырғанда түсіріп алса онда ойын сол топ үшін қайта басталады. Ойын соңында жеңімпаз топ анықталады (Домалақ зат – доп, апельсин, алма т.б.).

6. "Сұрақты өлең" ойын.
Балалар 2 топқа бөлінеді. Содан соң бірінші топ қандай да болмасын өлең шумағындағы сұрағы бар бөлігін ақылдасып тауып, барлығы әндетіп осы өлеңді сұрақ қылып 2-топқа қояды, ал екінші топ 1 минут ойланып осы сұраққа жауап берулері қажет. Содан соң топтар кезектесіп сұрақ қояды.
7. "Заттың ойналынуы" ойыны.
Жүргізуші қандай да болмасын кішігірім затты таңдап алады. Ол: қалам, шалма т.б. Содан соң ол заттарды ойыншыларға береді. Осы кезден бастап ол зат кез-келген зат болып есептелінеді, тек өз аты қайта берілмейді. Әрбір ойыншы ол затты кез-келген бір зат деп елестетіп, оның әрекетін қысқаша көрсетуі қажет.

Мысалға, сіз қолыңыздағы қаламды қалам емес градусник деп елестетесіз де онымен не істеуге болатынын көрсетесіз. Мысалға: қолтығыңызға салып ыстықтығыңызды өлшейсіз бе немесе т.б. Ойын соңында жақсы ойыншы (актер) іріктетіліп алынады.

Жүргізуші ойынның ережесін түсіндіреді. "Менің бірінші шапалағым бойынша осы өлеңді айта бастайсындар да, екінші шапалағым бойынша өлеңді дауыстап емес тек ішімізден айтып жалғастыра бересіндер, ал үшінші шапалағым бойынша - өлеңді қайта дауыстап жалғастырып айта бересіндер".

Балалар көздерін жұмып шеңбер құрып отырады. Жүргізуші қандай да боламасын бір затты қаламмен ұрып көреді. Осы кезде балалар жүргізушінің қандай затты ұрғанын табу керек.

1. «Ине мен жіп» ойыны.

Жүргізуші: мен ине боламын, ал сендер жіпсіңдер.

2. «Бұл қашан болады?» ойыны.

3. «Не үлкен?» ойыны.

4. «Сиқырлы қапшық» ойыны.