Күш моменті математикалық және компьютерлік модельдеу, 2 курс Асылбекқызы Малика Бабаханова Диляра Ильяс Айнур Кенес Айжанар

жүктеу 6,08 Mb.

Дата	28.02.2023
өлшемі	6,08 Mb.
	#41516

философия Кенес Айжанар

Күш моменті
Жай механизмдер. Күшті түрлендіріп, қозғалыс бағытын өзгерту үшін қолданылатын тетіктер жай механизмдер деп аталады. Олар: иінтірек (рычаг), блок, көлбеу жазықтық, шығыр, сына, бұрама (винт).
Иінтірек дегеніміз
Көлбеу жазықтық.Бұл көлденеңге қатысты бұрыш жасайтын тегіс бетінен тұратын қарапайым машина. Оның мақсаты - затты белгілі бір биіктікке көтеру үшін жұмсалатын күш-жігерді азайту.
Көлбеу жазықтықтың бойымен денеге әрекет ететін тарту күші оның ауырлық күшінен неше есе кем болса, көлбеу жазықтықтың ұзындығы оның биіктігімен сонша есе артық болады.
Моменттер ережесі
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ! НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ !

КҮШ МОМЕНТІ
Математикалық және компьютерлік модельдеу, 2 курс
Асылбекқызы Малика
Бабаханова Диляра
Ильяс Айнур
Кенес Айжанар

Күш моменті — күштің әсер ету сызығынан күш әрекеті қарастырылатын өске дейінгі ара кашықтығымен күштің көбейтіндісіне тең шама. M=күш моментіАйналу осі бар денелердің тепе-теңдік шартын анықтау үшін күш моменті деген ұғым енгізілді. Күш моменті - күш модулі мен күш иінінің көбейтіндісіне тең векторлық шама. Оның бағыты күштің бағытымен сәйкес келеді. Күш моментінің бірлігі үшін иіні 1 метрге тең .1 Ньютон күштің моменті алынады M[Hm] Күш моментінің формуласы : M=F×d.M=күш моменті ; F=күш; d=күш иіні. Өлшем бірлігі : Нм

Мысалы, күштер АВ сырықты тіреу нүктесін айнала қозғалтады. Кез келген О нүктесіне (центріне) қатысты күш моментінанықтаймыз. О центрден күштің әсер ету сызығына түсірілген h перпендикулярды күш иіні деп атаймыз. ОАВ үшбұрыштың жазықтығын күш әсерінің жазықтығы деп атайды.

.

Күш әсерінен қатты дене ілгерлімелі қозғалуымен қатар бір нүктені, не бір өсті айнала да қозғалады.
Күштің нүктеге қатысты моменті деп күш модулінің сол нүктеге қатысты алынған иін кебейтіндісін айтады. Егер күш түсірілген нүктенің координаталары және күштің координаталық өстерге проекциялары белгілі болса, онда күштің нүктеге қатысты моментін төмендегі формуламен анықтауға болады. M = [r* F]
Жай механизмдер. Күшті түрлендіріп, қозғалыс бағытын өзгерту үшін қолданылатын тетіктер жай механизмдер деп аталады. Олар: иінтірек (рычаг), блок, көлбеу жазықтық, шығыр, сына, бұрама (винт).
Иінтірек дегеніміз – жылжымайтын тіреуден айнала қозғала алатын қатты дене. Тіреу нүктесімен күштің иінтірекке әсер ету бағытын көрсететін түзудің ең қысқа арақашықтығы күштің иіні деп аталады. Иінтірекке әсер ететін күштер осы күштердің иіндеріне кері пропорционал болғанда ғана иінтірек тепе-теңдікте тұрады: мұндағы
F1, F2 – иінтірекке әсер етуші күштер;
l1,l2– осы күштердің иіндері.
Блок дегеніміз – остің төңірегінде айнала алатын, шетінде науасы бар, өзі құрсауға орнатылған тегершік. Блок науасы арқылы арқан, трос немесе шынжыр тасталады. Жүк көтергенде осі жоғары, төмен қозғалмайтын блок жылжымайтын блок деп аталады. Жылжымайтын блок күштен ұтыс бермейді. Жылжымалы блок күштен екі есе ұтыс береді:
Көлбеу жазықтық.Бұл көлденеңге қатысты бұрыш жасайтын тегіс бетінен тұратын қарапайым машина. Оның мақсаты - затты белгілі бір биіктікке көтеру үшін жұмсалатын күш-жігерді азайту.
Көлбеу жазықтықтың бойымен денеге әрекет ететін тарту күші оның ауырлық күшінен неше есе кем болса, көлбеу жазықтықтың ұзындығы оның биіктігімен сонша есе артық болады.

МЕХАНИКАНЫҢ «АЛТЫН ЕРЕЖЕСІ»

Жай механизмдердің көмегімен күштен неше есе ұтсақ, жолдан сонша есе ұтамыз. Ал жұмыстан ұтыс та, ұтылыс та болмайды
Моменттер ережесі: айналатын дененің тепе‒теңдігін сақтау үшін, денені сағат тілі жүрісіне бағыттас айналдыратын күш моменттердің қосындысы оны сағат тілі жүрісіне қарсы бағытта айналдыратын күш моменттерінің қосындысына тең болу керек. Екінші сөзбен айтсақ: дененің сол жағындағы күштердің моменттерінің қосындысы дененің оң жағындағы күштердің моменттерінің қосындысына тең болу керек.
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ !

жүктеу 6,08 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: