§6.6 Еңбектің психологиялық қырлары. Кәсіпқойлық

Қазіргі таңда жан-жақты маман даярлау олардың элеуметтік, кәсіптік, өздік жұмыс жасай алу қабілеттерін дамытумен белгіленеді. Болашақ мамандардан төмендегідей шарттардың орындалуын талап етеді:

жүйелі ойлау;

экологиялық, құқықтық, ақпараттық мэдениет;

кэсіпкерлік мэдениет;

өзін-өзі тану жэне басқаларға ұсыну;

өз қызметін білімді талдау;

кейбір өндірістік жағдайларда өз бетімен дұрыс шешім қабылдай алу;

жаңа білімді меңгеру;

эр іске жауапкершілікпен қарау.

Мамандықтың белгілі бір түріне бағыт-бағдар беру - кәсіптік бейімделу (адаптация) мэселесіне келіп тіреледі. Мысалы, өндіріске жаңадан келгендерге тэжірибелі жұмыскерлер алғашқы кезде көбірек кәңіл бөліп, олардың эр қайсысына қамқорлық керсетіп, жұмыстағы кемшілік- олқылықтарын түзеп, қабілеттерін сүйеп, демеп отырады. Бұл жайт жас адамның әмір жолын дұрыс таңдай алуына, өз мүмкіндігіне сенімін нығайтып бекіте түседі. Кэсіпке бейімделудің сан алуан жолдары мен әдістері бар. Солардың ішінде «Жұмысшы қатарына қабылдау», «өмірге жұмысшы жолдамасын беру», т.б. салт-дэстүрдің маңызы ерекше.

Кэсіпке бейімделу элементтері мектептегі оқу-тэжірибе процесінде де жүргізілсе құба-құп. Мысалы, сабақ үстінде, әр түрлі үйірме жұмыстары кезінде шэкірттерді тэжірибелік мэні бар қызметпен жэй таныстырып қоймай, оларды бұл іске тікелей араластырған абзал.

Кәсіби деңгейлері

Негізгі құзыреттілік сала ерекшелігіне қарамастан барлық мамандар бойынан табылу керек деп қарастырылған, себебі құзыреттілік маман біліктілігінің негізін құрайды, оның ішінде: '

ақпараттық; ' ;

коммуникативтік (қатынастық) |

білімділігі, жаңа ақпараттық технологияларды қолдана алу