Күдеринова Құралай Бимолдақызы Қазақ жазуының тарихы мен теориясы



жүктеу 1,76 Mb.
Pdf просмотр
бет208/236
Дата03.10.2022
өлшемі1,76 Mb.
#39472
1   ...   204   205   206   207   208   209   210   211   ...   236
8e10fd01cc60087f7a7a338573861826 (1)

y
mphony, an
y,
read
y,
lad
y),
 
сөз басында
 
[ j ]
 
дыбысын
беретін
 
(y
ou,
 y
outh,
 y
es) –
 
әріп қазақ сөздеріндегі дауыссыз,
 
үнді
<й>
 
фо-немасын береді.
Ал [ый], [ій] дыбыс тіркесін таңбалайтын
«ұзын и», «дау-
ысты и» 
деп әріп-фонема қатынасынан қате түсініліп жүрген и
таңбасы жаңа графика бойынша 
қазақ сөздерінде жазылмай-
ды
.
 
Ал халықаралық терминдер мен ел аттары
 
і
 
әрпімен жазы-
лады. Мысалы, 
kino, institut, himie, tehnike, kibernetike, fizike, film.
Бұл фонология тұрғысынан жүйелі. Яғни 
сый,
тый
сөздерінде
ғана жазылып келген орфограмма енді барлық и таңбаланатын
тұстарда жазылатын болады. Мысалы: 
сыйлық
– sэylэq,
сиыр
– sэyэr, ми – mэy, инелік – іynelіk,қияр – qэyar, тиын – tэyэn.
Алайда бұл арада тағы да нақты ойлану керек. 1929 жылы
мен 1940 жылы алдыңғысы латын, кейінгісі орыс жазуын
қабылдаған тұста қосып арқалаған жұмыс осы болғанын тарих
ескертіп отыр. Жазу үнемділігі, қағаз үнемділігі, уақыт
үнемділігі деген-дер қай ғасырда да қажетті мәселелер.
Жарты дауысты дыбыс 
(А.
 
Байтұрсынұлы,
 
Тіл тағылымы,
179б.),
шала дауысты
(Қ.Жұбанов, Қазақ тілі жөніндегі
зертте-улер, А., 2010. 59б.) деп ХХғ. басында анықталған <у>
фонема-сы А.Байтұрсынұлының «Сауат ашқышында» (1926ж.)
бір ғана таңбамен беріледі: 
тану,
салу
.
Қазақ тілші ғалымдары және әліпби жобасын ұсынушы өзге
де тұлғалар жаңа графикаға көшуде

жүктеу 1,76 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   204   205   206   207   208   209   210   211   ...   236




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау