К. И. Сэтбаев атындагы Қаз¥ту-нің доценті, техника ғылымдарының кандидаты

-  қождың  қаптау  (обмуровка)  жэне  астарлау  (футеровка) 
жадығаттарымен  химиялық  әрекеттесуі,  оның  сапдарынан  олар 
қирайды (бүл құбылыстардың қарқынын  кішірейту үшін қашау және 
астарлау жадығаттар құрамын сэйкесті таңцап апады);
-  ошақта  ұсталған  күл  үлесі  өскендіктен,  қожбен  кететін  жылу 
шығыны  өседі.  Қож  жылуын  пайдаланудың  эдістері  бар,  дербес 
жагдайда  қожды  түйіршіктеп  с ал қы ндататын  судың  жылуын 
пайдалануға  болады,  бірақ  бұл  қондырғы  құнын  өсіреді.  Қожды 
өнеркәсіпте  пайдалану  жылу  шыгыныньщ  өсуін  өтей  апады  (может 
компенсировать);
-  кейбір  отьпідар үшін (tj  >  1500°С  болғанда)  сұйық қож шыгу 
орнықтылығы жеткіліксіз. Отын еденге түскенде де, сұйық қож шыгу 
орнықтылығы бұзылады.
Сұйық  қож  шыгу  орнықтылығының  бұзылу  себебі  отынның 
сапасы  мен  құрамының  өзгеруі  де  болады.  «¥зьш»  қождардың 
тұгқырлығы  ыстықтық  өзгергенде,  бірқалыпты  (плавно)  өзгереді, 
олар  сұйық  қож  шығару  үшін  жарамдырақ.  Қождары  «қысқа» 
көмірлер үшін қож тұтқырлығын төмендететін қоспаларды қолданған 
жен, оларды күл құрамын есепке алып таңцайды.
Сұйық  қож  шығаруы  бар  ошақтарды  қолдану  ұшпалардың 
шыгуы  аз  отындарды  (Аш,  Т)  жаққанда  ең  орынды.  Сұйық  қож 
шығару  көп  күлді  отындар  үшін  де  тиімді,  бұл  күл  үстау  мен  күл 
шығаруды оңайлатады.
Ошақга қож үстауды, балқыган қожды шығаруды жақсарту үшін 
екі  құтылы ошақгар, алгы ошагы бар (дербес жагдайда,  қүйынғылар) 
ошақтар  қолданылады.  Бірінші  қүтыда  немесе  алгы  ошақта 
жоғарырақ  жылу  кернеу,  жогарырақ  ыстықгық  деңгей,  қарқынды 
жылу-маңызалмасу  орын  алады,  соның  нәтижесінде  қожды  ұстау 
және шыгару құбылыстарының сенімділігі мен тиімділігі артады.
Ошақ  дүрыс  істегенде  жану  оттықгың  шығу  қимасынан  аз 
қашықтықга  (шамамен  0,5  м)  басталады  жэне  қалқан  қүбырларына 
дейін  бітеді.  Жалын  түсі  ашық  сабандық  (ярко  соломенный),  алауда 
жеке  жанған  бөлшектер  көрінбеу  керек,  олардың  болуы  агында  ірі 
бөлшектердің  болуын  көрсетеді.  Алауда  күңгірт  жолақтар  болса,  ол 
ауа кемдігін немесе оның дүрыс таратылмағанын көрсетеді.
Алау  сөнгенде  ошаққа  отын  берумен  бірге  қазанды  дереу 
тоқтату  керек,  оны  істемесе,  ошақта жарылыс болады.  Ошақ пен  газ 
жолдарын 
10 мин аралыгында желдеткеннен кейін, қазанды іске 
қосуга болады.
1S6

13.8 Аса қы зган бу ы сты қты гы н  реттеу
Қазанды  пайдалану  барысьщца  аса  қызған  будың  ыстықтыгы 
өзгеруі  мүмкін.  Аса  қызған  будың  ыстықтыгына  ең  үлкен  ықпал 
ететін  қазан  жүктемесі.  Сонымен  бірге  аса  қызган  бу  ыстықтығына 
қорек  суының  ыстықтығы,  ошақтағы  ауаның  аргықтық  еселеуіші, 
қыздыру  бетгерінің  қождануы,  отынның  сипаттамалары  да  ықпал 
етеді.
Электр  станса  жүктемесін  тэуліктік,  апталық  және  маусымдық 
жүктемелік  сызбақтарға  (графикгерге) 
сәйкес 
өзгеріу 
қажет 
болгандықтан, будың көрсетілген  ыстықтыгын сақгап, бу өндірулікгі 
үлкен аралықта өзгерту керек болады. Мемлекетгік үлгіқалып (ГОСТ) 
бойынша аса қызган бу  ыстықтығының көрсетілгеннен (номиналдан) 
рұқсатты  ауытқуы  аз:  орта  қысымды  қазандар  үшін  +10-нан  15°С-қа 
дейін,  жоғары  қысымды  қазандар  үшін  +5-тен  10°С-қа дейін.  Реттеу 
міңдеті  аса  қызган  будың  көрсетілген  шығулық  ыстықтыгын 
жүктеменің  жеткілікті  кең  аралығында  (0,3-4 )DK  газмазутты, 
(0,5-4)DK көміртозаңды  қазандар  үшін  үстап  түру.  Әдетге,  жүктеме 
көрсетілгеннен  төмендетіледі.  Тек  қайраттық  жүйе  жүктемесінің 
максиму мын 
өткен 
кезеңде 
ғана 
(аз 
уақытқа) 
жүктемені 
көрсетілгеннен 
5%-ға өсіруге рүқсат етіледі.
Аса  қызған  бу 
ыстықтыгыньщ  қазан 
жүктемесіне  (D) 
тәуелділігін 

жүктеу

Достарыңызбен бөлісу: