1-тарау. Бу қазандарымен жалпы таныстыру
1.1 Бу қазаидары туралы жалпы мәлімет
Қызметі бойыниш
бу қазандарын бірнеше топқа бөлуге болады:
қайраттық (энергетикалық), өнеркэсіптік, жылытулық, пайдаға
асырғьпп (утилизационные).
Қайраттық қазандар
элекгр стансасында бу өндіруге арналған,
олар
жоғары
бірлік
бу
өңдірулікпен,
будың
жоғары
көрсеткіштерімен, сенімділікке және үнемділікке қатысты жоғары
талаптармен ерекшеленеді.
Өнеркәсіптік қазандар
өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығыньщ
тэсілдемел ік (технологиялық) мұқтаждықгары үшін бу өндіреді.
Жылыту цазандары
өнеркэсіптік, тұрғын және элеуметгік
ғимараттарды жыльггу үшін бу немесе ыстық су өндіреді.
Бұл топқа су
қыздыратын цазандар да жатады.
Пайдага
асырғыш-қазандар
екіншілік
қайрат
қорьга
пайдаланады.
Өндірушілік бойынша
қазандарды үш топқа бөлінеді: кіші,
орташа жэне үлкен.
Қысым бойыниіа
бу қазандары мьгаа топтарға бөлінеді:
Төмен қысымды цазандар
- бу қысымы 1 МПа-ға дейін,
өңдірушілігі
1
т/сағ-на дейін қаныққан бу, қоректік су ыстықтығы
50°С.
Орташа қысымды қазандар
— қаныққан жэне аз аса
қыздырылган бу қысымы 1,36 МПа жэне 2,36 МПа, өңцірулігі
2,5-И60 т/сағ жэне қоректік су ыстықтыгы 105°С жэне аса қызған
будың қысымы 3,9 МПа, ыстықгыгы
440 °С, өңдірулігі 10-И60
т/сағ, қореюік су ыстықгығы 150°С.
Осындай қазаңдар Қазақстанның кіші электр стансаларында
орнатылған. Мысалы, Орал жылу электр ортапығында (ЖӘО) бес
БКЗ-75-39 ГМ қазан қондырғысы (қ/қ), Екібастұз ЖЭО-да бес БКЗ-
75-39 ГМ және үш БКЭ-50-30Ф қ/қ, Ақмола ЖЭО-1-де үш БКЗ-50-
30Ф қ/қ орнатылган.
Жогары қысымды қазандар
— аса қызган бу қысымы 9,8 МПа,
өндірулігі 220-5-820 т/сағ, ыстықтыгы 540 °С, қоректік су ыстықтығы
215 °С жэне аса қызған бу қысымы 13,8 МПа, өндірулігі 210-4000
т/сағ, ыстыктығы 540-^-560 °С, қоректік су ыстықтыгы 215-5-230 °С.
7
Республикада ірі ЖЭО-ның көбі осындай қазан қондырғылармен
жабдықталған. Мысалы, Алматы ЖЭО-1-де апты БКЗ-160-100 қ/қ,
Ақгөбе ЖЭО-да төрт БКЗ-160-100 к/қ және екі ТП-150, Қарағанды
МАЭС-2-де (ГРЭС-2) он алты ПК-10п-2 к/қ бар.
Бу қысымы 13,8 МПа қазан қондырғыларымен келесі ЖЭО-ы
жабдықгалған: Алматы ЖЭО-2 — жеті БКЗ-420-140 қ/қ, Қарағанды
ЖЭО-2 — алты '111-81 қ/қ, Павлодар ЖЭО-1 — екі БКЗ-320-140.
Шектіден жогары қысымды ңазандар
— тура ағыңды қазандар,
аса қызған бу қысымы 25 МПа, өндірушілігі 1000-^3950 т/сағ,
ыстықтығы 540+560°С, қоректік су ыстықтығы 270 °С.
Бұндай қазандармен жабдықталған: Ақсу МАЭС - сегіз
1111
-
950/255 қ/қ, Екібастұз МАЭС-1 - сегіз ПП-1650-2-225 қ/қ, Екібастұз
МАЭС-2 - екі ПП-1650-2-225 қ/қ.
Су айналмасы (циркуляция) бойынша
қуаттары кіші және үлкен
қазандардың барлық түрлерін үш топқа бөлуге болады: табиги
айналмасы бар, көп ретгі мэжбүрлі (принудительная) айналмасы бар
жэне тура ағынды қазандар.
Отын жагу тэсілі бойынша
бу қазандары қабаттық (слойный),
қорапты (камерные) жэне айналмалық (оборотный) қайнаған қабатты
(АҚҚ) ошақтары бар қазандар деп бөлінеді.
Қабаттық ошагы бар қазандар қатгы органикалық отындарды
жағуга арналған. Ірілігі
100
мм-ге дейін жететін отын кесектері тор
үстіңде қалыңдығы 300 мм-ге дейін қабатга жағылады. Қабатгық
ошақгы пайдаланганда, қазанның бу өндірушілігі 1+21 кг/с (50-75
т/сағ)-тан аспайды.
Қайнаған қабатга төмен сұрыпты отынды жағу ыңгайлы. Отын
кесектерінің ірілігі
0
-
20
мм, олар жоғары-төмен, ілгері-кейінді
қозғалады. Қайнаган қабатгы ошақгар қуагы аз және оргаша
қазандарда пайдаланады. Бұл тәсіл болашақгы болып санапады.
Огынды дайыңдауға электр қайратының шығыны азаяды және
қабаттың ыстықтығы салыстырмалы томен болғандыктан, зиянды
газдардың (SO
2
, N Ох) шығуы күрт төмендейді.
Қорапты ошағы бар қазаңдарда отынның барлық түрлерін (газ,
сұйық, қатгы) жалын түрінде жағуға болады. Қатгы отын тозаң
түрінде, сұйық отын тамшы түрінде жағылады. Қорапты жағу қуатты
бу қазандарда (бу өндіруі 15-35 т/сағ-тан жоғары) қолданылады.
Қазақстан электр стансапарындағы қазан қондырғылардың
ошақтары қорапты.
жүктеу Достарыңызбен бөлісу: |
