Инновациялық оқыту концепциясы. Инновациялық
оқыту барысында кем дегенде мазмҧндық (нені оқыту),
процесуалдық (қалай оқыту), мотивациялық (оқушылар әрекетін
қалай белсенді етуге болады) және ҧйымдастыру (оқушы мен
мҧғалім әрекетіннің қҧрылымын қалай жасау керек) жағын бӛліп
87
қарауға болады. Осы жақтардың әрқайсысына бірқатар
концепция сәйкес келеді.Мазмҧндық жағына - мазмҧнды қарам-
қатынас, оқу материалын кҥрделендіру, басқа пәндерді кіріктіру
/интеграция/, дидактикалық бірліктерді ірілендіру және т.б.
Процесуалдық
жағына
–
программалау
концепциясы,
проблемалық, интерактивтік оқыту т.б.Мотивациялық – оқуы
барысын мотивациялық қамтамасыз ету концепциясы, танымдық
қызығушылық қалыптастыру, т.б.Ҧйымдастыру – гуманитарлық
педагогика идеялары, педагогикалық еңбектестік концепциясы,
оқу пәніне «шому» (М.П.Щетини), орталықтандырылған
(концентрированные) оқыту т.б. Осы концепциялардың бәрі ӛз
кезегінде
технологиямен
қамтамасыз
етіледі.
Мысалы,
прблемалық оқыту концепциясы: проблемалы-сҧқбатасып оқыту,
проблемалы-міндеттілік, проблемалы-алгоритмдік, проблемалы-
контекстік, проблемалы-модулдік, проблемалық-компьютерлік
оқыту.Интерактитік оқыту технологиясы мен концепциясы
интеракция (ағлш. Interaction - ӛзара әсер, бір-біріне әсер ету)
қҧбылысына негізделген. Оқыту барысынде жеке тҧлғалар
арсында танымдық қарым-қатынас орнап, оның субъектілерінің
бәрі ӛзара қатынасқа тҥседі. Әр оқушының жеке жҧмысы мен
оның жеке тҧлғасын дамыту адамдардың бір-бірімен сӛйлесу
және ӛз ара әрекеттесу барысында жҥзеге асады.Осы
концепцияны жақтаушылардың ойынша, осындай ситуацияның
жиі қолданылатыны және ыңғайлы тҥрі оқу ойындары болып
табылады.
М.В.Кларин,
Ю.С.Тюнников
және
басқалар
ойындардың білім беру мҥмкіндіктерін зерттеген: ойындар
педагокқа оқытудың (білім, білік, дағды) қоданылуын, жаттығу
мен ӛңделуін, әркімнің мҥмкіндігін ескеруді, білім деңгейі
әртҥрлі оқушыларды ойынға тең дәрежеде қатыстыру
нәтижелерін кӛрсететін мҥмкіндік береді, Сонымен қатар
ойындарда
барынша
эмоциялық-тҧлғалық
әсер
ету,
коомуникативті білктілік пен дағды қалыптастыру, қарым-
қатынас қҧндылығы сияқты мҥмкіндіктер бар. Сондықтан оқу
ойындарын қолдану мектеп оқуышларының жеке және тҧлғалық
сапаларын тәрбиелеуге қолайлы.Интерактивтік оқу технолгиясы
(ИОТ) – деп нәтижесінде оқу әрекеті барысында олардың ӛзара
мотивациялық, инетеллектуалдық, эмоцияналдық және басқада
жақтарынан жетістіктерге жетуді сезіну ситуациясын тудыра
алатын, оқушыларға педагогикалық әсерлі танымдық қарым-
88
қатынас қҧруға кепілдік беретін, мҧғалім мен оқушының іс
әрекетін оқу ойындары тҥрінде ҧйымдастыру тәсілдерін айтамыз.
ИОТ-сын қолданатын оқыту процесінің қҧрылымында мына
кезеңдерді бӛліп кӛрсетуге болады:
1. Бағыттау. Ойынға қатысушылар мен эксперттерді
дайындау
кезеңі.
Мҧғалім
жҧмыс
тәртібін
ҧсынады,
оқушылармен бірге сабақтың басты мақсаты мен міндеттерін
жасайды, оқу проблемасын қҧрастырады.
2.
Ойын-сабақты ӛткізуге дайындық. Бҧл ситуация,
нҧсқаулар, қойылымдар мен басқа да материалдарды оқыту
кезеңі. Мҧғалім сценарий жасайды, ойын міндеттеріне,
ережесіне, ролдерге, ойын бӛлімдеріне, ҧпай санау тәртібіне
(ойын таблосы қҧрылады) тоқталады. Оқушылар қосмша ақпарат
жинайды, мҧғаліммен ақылдасады, ойын барысын және
мазмҧнын туралы оӛара талқыдлайды.
3. Ойынды ӛткізу. Бҧл кезеңде ойын процесінің ӛзі жҥзеге
асады. Ойын басталғаннан кейін ешкімнің оған араласыуға және
бағытын ӛзгертуге қақысы жоқ. Тек жҥргізуші ғана
қатысушының әрекетін бағыттап отырады, егер ол бастапқы
мақсаттан ауытқып бара жатса. Мҧғалім ойынды бастағаннан
кейін, аса қажет болмаса оған қатынаспауы керек. Бҧл жерде
мҧғалімнің міндеті; ойын әрекеттерін, нәтижелерін, ҧпай санауды
бақылау және тҥсініспеушілік болған жағдайда тҥсіндіру,
оқушылардың сҧрағына жауап бері немесе ӛтініші бойынша
оның жҧмысына кӛмектесу.
4. Ойынды талқылау. Ойын нәтижесін талдау, талқылау және
бағалау кезеңі. Мҧғалім талқылау жҥргізеді, оның барысында
эксперттер сӛйлейді, қатысушылар ӛз пікірлерін айтады, ӛз
поязицияларын және шешімдерін қорғайды, қорытынды
жасайды, таңғалыстарын айтады, ойын барысында туындаған
қиындықтары, идеясы туралы әңгімелейді.
ИОТ-сын
пайдалану
әр
оқушының
іс-әрекетін
сабақтастыруға (ӛзара әсерлесудің бҥтіндей жҥйесі пайда болады:
мҧғалім – оқушы, мҧғалім – сынып, оқушылар – сынып,
оқушылар-оқулыар, топ – топ, топ- оқушы), оның оқу әрекетін
және
тҧлғалар
арасындағы
танымдық
қатынастарын
байланыстыруға мҥмкіндік береді.
|
