Жумина Асем Галымовна Тулегенова Сымбат Ержанқызы «Жасушалық биотехнология» пәні бойынша

жүктеу 4,2 Mb.

бет	12/38
Дата	29.11.2023
өлшемі	4,2 Mb.
	#44504

1 ... 8 9 10 11 12 13 14 15 ... 38

multi-213 x606468403

4. Діңгек жасушаларды қолдану перспективалары мен мәселелері
АҒЫНДЫ ЦИТОМЕТРИЯ. МҮШЕЛЕРДІ ДАҚЫЛДАУ ӘДІСТЕРІ

3. Гемопоэз процесі
10 суретте қан жасушалары дамуының сызбасы берілген. Ағзаның діңгек жасушалары сүйек кемігінде болатыны көрсетілген. Осы жерде діңгек жасушалар реттеуші сигналдардың берілуіне қатысатын стромалық жасушалардың арасындағы ерекше қуыста орналасады.

2 сурет. Қан жасушаларының түзілу процесі

4. Діңгек жасушаларды қолдану перспективалары мен мәселелері
Ш. Яманака сомалық жасушаларды ЭДЖ тәріздес күйге айналдыратын транскрипциялық факторлардың бір қатарын анықтады. Осындай жасушалар индукцияланған плюрипотентті діңгек жасушалары деп аталады.
Діңгек жасушаларды қолдану мүмкіншіліктері мен сонымен байланысты мәселелер 1 кестеде берілген.
Кесте 1. Діңгек жасушаларды қолдану перспективалары мен мәселелері

Перспективалар	Мәселелер
Зақымдалған жерге ES діңгек жасушаларын енгізген кезде зақымдалған ұлпа мен мүшенің регенерациялау мүмкіндігі	ES-жасушалар плюрипотенттілігінде күтпеген жағдайлар болуы мүмкін. Енгізілген жасушалар тератома мен басқа қажетсіз типті ұлпалардың дамуына әкелі мүмкін.
Ағзаның жасушалық деңгейде «жасаруы».	Бастама-жасушалары ағзада иммундық жауапты тудыруы мүмкін. Трансплантацияланған мүшелердің жасушалары сияқты олардың бетінде антигендер болады. Антигендерді иммундық жүйеге шабуыл жасауға сигнал ретінде қабылдайды.
Нейродегенеративті аурулар, миокард инфаркті, әртүрлі дистрофиялар терапиясы.	Аурудың ағзасына сәйкес келетін жасушаларды табу үшін жасушалар банкы жасалану керек. Оны жасау үшін жасанды ұрықтандыру клиникаларында сұрыпталған миллиондаған эмбриондар керек болады.
Қатерлі ісік діңгек жасушаларының қалыптасу механизмдерін ашу және онкология саласындағы прогресс.	ES-жасушаларда нәтижесінде қатерлі ісіктерге айналдыратын мутациялар пайда болуы мүмкін. Діңгек жасушалар өсіріндіде баяу өседі және оларды дақылдау қиын. Эмбрионда діңгек жасушалар саны 10 мыңнан 1, 60-80 жастағы адамда 5-8 миллионнан 1.

Сонымен, әзірше діңгек жасушалардың зерттеуі көптеген сұрақтарды тудырды. Бірақ жүректамыр ауруларды емдеу үшін ересек діңгек жасушалардың қолдануы бойынша бірінші тесттердің нәтижелері сенім арттады. Нейродегенеративті ауруларды емдеу үшін ES-жасушаларды қолдану бойынша жануарларда жүргізілген эксперименттер сәтті өтті. Енді осы эксперименттерді адам ағзасында да жүргізілетін шығар.

Әдебиеттер:
1. Вечканов Е.М., Сорокина И.А. Основы клеточной инженерии: уч. пос. Ростов-на-Дону, 2012. – 136 с.
2. Тұрашева С.Қ. Клеткалық биотехнология: Оқулық. Алматы: ЖШС РПБК «Дәуір», 2011 – 260 б.
3. Р.Адамс. Методы культуры клеток для биохимиков. Москва, Мир, 1983.
4. Р.Фрешни (под ред.). Культура животных клеток. Методы. Уч.пос. Москва: Мир, 1989.
5. Джамалова М.А. Биотехнология животных: учебник. Алматы: Агентство «Маматай», 2004. – 304 с.

ДӘРІС 5. АҒЫНДЫ ЦИТОМЕТРИЯ. МҮШЕЛЕРДІ ДАҚЫЛДАУ ӘДІСТЕРІ

Жоспар:
1. Ағынды цитометрия әдісі
2. Ағынды цитометрияны қолдану салалары
3. Мүшелерді дақылдау әдістері
4. Омыртқасыздардың жасушалар мен ұлпаларын дақылдау

жүктеу 4,2 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 8 9 10 11 12 13 14 15 ... 38