Жұмыстың мақсаты

жүктеу 172,99 Kb.

бет	3/4
Дата	07.04.2022
өлшемі	172,99 Kb.
	#38034

1 2 3 4

Зертханалық жұмыс 11 апта

Үлгілердің пішіні

шеңбер	шаршы	тілім
Қыздыру уақытын (мин) 1 мм көлденең қимасына
600	2,0	3,0	4,0
700	1,5	2,2	3,0
800	1,0	1,8	2,0
900	0,8	1,4	1,6
1000	0,4	0,6	0,8

Суыту ортасы термиялық өңдеу түріне байланысты тағайындалады. Шынықтыру үшін суыту ортасын межелі жылдамдыққа (V_к) тең немесе артық етіп тағайындайды..

V – суыну жылдамдығы; V₁234к5; V_к – межелі (критическая) суыту жылдамдығы; А_п – асыра суытылған аустенит; М_н, М_к – мартенситтік өзгерудің басталу (М_н) және аяқталу (М_к) температуралары.
8.2- сурет. Асыра суытылған аустениттің изотермиялық ыдырау диаграммасы («С – сызығы»). Эвтектоидтық болат (0,8%С).
Әртүрлі жылдамдықпен суытқан аустениттен әртүрлі құрылым алуға болады. Суыту жылдамдығы V_кр жылдамдықтан төмен болса әртүрлі мөлшердегі ферритті– цементитті механикалық қоспа түзіледі.
Шынықтыру

Суыту жылдамдығы V_охл≥ V_кр болса көміртегімен аса қаныққан Feα – қатты ерітіндісі, қаттылығы өте жоғары мартенсит түзіледі. Мұндай термиялық түрдің аты – шынықтыру.

а) ферриттің кристалдық торы, с/а = 1: б) мартенситтің кристалдық торы с/а > 1

8.3 – сурет. Көміртегінің альфа-темірдегі ену қатты ерітінділері
Мартенситтің қаттылығы HB600-650 (HRC62-66), созымталдығы ( и ) және соққы тұтқырлығы (КС) нөлге жуық. Мартенситтің тығыздығы басқа құрылымдардың тығыздығынан төмен 7,75г/см³ құрайды. Шынықтыру кернеулерін термиялық және құрылымдық кернеулер құрайды. Мартенситтік өзгеріс кезінде көлемі бірнеше пайызға дейін ұлғайады. Мартенсит бұйымның беткі қабатында өзегінен бұрын түзіледі де оның көлденең қимасындағы температураның бірдей еместігінен құрылым кернеулері пайда болады.
Босату

Шынықтырылған болаттың ішкі кернеуі босату арқылы азайтылып, тұтқырлығы мен созымталдық қасиеттері көтеріледі. Босату температурасы 727⁰C-тан төмен болу керек.

Ұстау уақыты тетіктің 1мм қимасына 2-3 минутпен есептеледі. Көміртекке қаныққан болат үшін суыту жылдамдығы құрылатын құрамдарға әсерін тигізбейді. Сол себепті суыту жылдамдығы еркін тағайындалады.
8.2 кесте – Босату түрлері мен қолданылуы

Босату түрі	Қыздыру t,⁰C	Босатылған болаттың қасиеті	HRC	Қолданылуы және құрылымы
Төмен температуралы	150-200	Қаттылығы, тозуға төзімділігі көтеріледі	56-65	құрал-саймандық, босатылған мартенсит және цементит %С > 0.7
Орташа температуралы	300-450	Қаттылығы жоғарылайды	40-45	Серіппелі -рессорлы босатылған троостит., %С = 0.5-0.7
Жоғары температуралы	460-670	Созымталдығы жоғарылайды, қаттылығы төмендейді	25-40	Конструкциялық, жақсартылған, босатылған сорбит. 0.3-0.5 %C

жүктеу 172,99 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4