Кафедра меңгерушісі_______________________Н.Қ.Жүсіпов

Кафедра меңгерушісі_______________________Н.Қ.Жүсіпов.

Филология, журналистика және өнер факультетінің әдістемелік кеңесінде мақұлданды.

«_____»______________2009 ж. №____хаттама.

ӘК төрайымы____________________ Е.Н.Жұманқұлова.

КЕЛІСІЛДІ

Факультет деканы __________Ж.Т.Сарбалаев. «____»_____________2009 ж.

«Филология: қазақ филологиясы» мамандығы бойынша әдіскер мұғалімдер даярлайды.

Студенттерді «Қазақ тілін оқыту әдістемесі» пәнінің теориялық негіздерімен таныстыру, бакалаврда тілдік категорияларды, қандай әдіс- тәсілдер арқылы үйретуге болады деген мәселелерді қарастырады. Әдіскер мұғалімдер оларға педагогикалық қыр-сырымен жете таныстырып қана қоймайды, қазақ тілін тиімді оқыта отырып, өзінің мамандығын құрметтеуге тәрбиелейді. Сайып келгенде, әдістеме- мұғалімнің творчестволық тұрғыда жұмыс істеуіне бағыт беріп сабақ берудің әдіс-тәсілдерін меңгертеді.

• 
  аудиториялық сабақтарды жүргізудің түрлері :
  
• 
  лекциялық сабақтар ;
  
• 
  семинар сабақтары ;
  
• 
  лабораториялық сабақ;
  
• 
  педагогикалық практика өтуге әзірлік,т.б.
  

Оқу орындарында өтілетін қазақ тілі курсы бойынша жасалған бағдарламалар негізінде дәріс жоспарын құрастыра білу және оны басшылыққа

Алу жолдарын ұйымдастырумен таныстырады, үйретеді. Құрастырған бағдарламаны басшылыққа ала отырып, тиісті оқулықтар мен оқу құралын пайдалана, сабақтың жоспарын, конспектісін жасай білуге үйрету

Студенттер істей білуі тиіс:

Қазақ тілінен өтілетін сабақты ұйымдастыру жолдарын білу, сабақтың мазмұнын айқындап, сабақ өткізу әдістемелері мен тәсілдерін меңгеру. Оқулықтар мен оқу құралдарын пайдалана отырып студенттедің әзірлігімен атқаратын дербес жұмыстарына басшылық жасау және аудиториялық жұмысты орындату жұмыстарын білгізу.

2. Пререквезиттер:

- Тіл білімі ғылымымен байланысы.

Тіл білімі немесе лингвистика- тіл және оның заңдары туралы ғылым. Тіл қоғамдағы адамдардың өзара пікір алысу, бір-бірімен қарым-қатынас жасау құралы. Әрбір тілдің дыбыс жүйесі, сөздік құрамы және грамматикалық құрылысы болады. Тілдің осы аталған әр түрлі жақтары тіл білімінің тиісті салаларында, мысалы, тілдің дыбыс жүйесі тіл білімінің фонетика саласында қарастырылса, сөздік құрамы лексикология саласында, грамматикалық құрылысы грамматика саласында қарастырылады.

- Әдебиетпен байланысы.

Қазақ тілін оқыту әдістемесі ғылымы әдебиеттану ғылымымен тығыз байланысты оқытылады. Тіл- әдебиеттің бірінші элементі( М.Горький). Қазақ тілін оқытып үйретуде кез келген көркем туынды, әдеби шығарма тіл ғылымы үшін құнды материал болып саналады.

Көркем шығарма халықтың тұрмысалтын, әдет-ғұрпын, салт-санасын, тірлігін,тағдырын сипаттайтын болғандықтан, ол тек қана тіл фактілері арқылы ғана жүзеге асады.

Қазақ тілін оқыту әдістеме-ғылымында әдебиет пәнінің алатын орны ерекше,өйткені әдебиетте халықтың бай тіл қазынасы, сөздік қоры,мақал-мәтелдері, көркем сөз тіркестері тілдің нәзік қатпарлары, ауыспалы мағынадағы

сөздердің астарлы қатпарлары сақталған.

- Педагогикамен байланысы.

Педагогика жас ұрпақтарға білім, тәрбие берудің мәні, мақсаты, мазмұны, әдістері, құралдары, мен ұйымдастыру түрлері туралы ғылым ретінде танылады.

Тәрбиенің түрлері : дене тәрбиесі, ақыл тәрбиесі, сұлулық тәрбиесі және құлық тәрбиесі. Бала тәрбиесінде ұлт тәрбиесін қалыптастырудың жодары : қазақ тілін оқытудың әдістемесі негізінде жалпы педагогиканы адамның дене жан күштерін тәрбиелеудегі жолдар қолданылады.

- Психологиямен байланысы.

Психология оқушының психологиялық ерекшеліктерін : жан көріністерінің дене көріністерінен айырмасы, өзін-өзі бақылау жолдары. Жоғарғы нерв жүйесінің қызметі. Сыртқы сезім әсерлері, іскерлік, дағды, шеберлік, ес, зейін, қиял, т.б. адам жанының психологиялық іс-әрекетінің оқыту әдісі мен тәсілі барысында осы аталған құбылыстарға сүйену қажет.

Пәннің тақырыптық Нысан

Қазақ тілін оқыту әдістемесі- университеттің филология факультеттеріндеорта мектеп үшін қазақ тілінен мұғалім даярлайтын дағды, іскерлік беретін негізгі пәндердің бірі болып есептеледі.

Қазақ тілі әдістемесінің курсы қазіргі әдістеме, лингвистика, халықтық педагогика және психология ғылымдарының жетістіктеріне негізделінеді.

Мектепке пән ретінде оқытылатын қазақ тілінің әлеуметтік маңызына студенттердің, болашақ мұғалімдердің азаматтық сенімін қалыптастырады

Студенттердің ғылыми- әдістемелік шығармашылығына жол ашып, өздерінің педагогикалық білімдерін үнемі жетілдіріп отыру қажеттігін, мұғалім еңбегіне құрметпен қарап, шығармашылық қатынас жасауды бойларына сіңіреді.

Ұсынылып отырылған бағдарлама жобасын әдістемелік мәселелерді жүйелі баянндайтындай бізде оқу құралы аз. Оқулық ретінде 1965 жылы шыққан Д.Әлімжанов пен Ы.Мамановтың «Қазақ тілін оқыту методикасы» бүгінгі күннің талабына сәйкес келмейді және оны қанағаттандыра алмайды.Онда көптеген әдістемелік мәселелер қамтылмаған. Мысалы, лексиканы, стилистиканы оқыту әдістемесі, қазақ тілінен сыныптан тыс жұмыстардың әдістемесі, т.б.

Қазіргі әдістеме ғылымының өзекті мәселелері. Қазақ тілі- оқу пәні. Қазақ тілін оқытудың принциптері мен міндеттері.. Қазақ тілін оқыту әдістері, ойлау тәсілдері. Оқыту әдістерінің әр түрлі топтастырылуы. Оқытудың проблемалық түрі.

Көрнекті ғалым- әдіскерлердің мұрасы туралы. А.Байтұрсынов, М.Жұмабаев, Х.Басымов, С.Жиенбаев, Ш.Х.Сарыбаев, Қ.Жұбанов, М.Ұйықбаев, Ж.Аймауытов, А.Әбілқаевтардың әдістемелік құралдарына шолу жасау.

Қазақ тілін оқыту әдістемесінің ғылыми –зерттеу әдістемесі бар.Қазақ тілін оқыту әдістемесінің ғылыми-зерттеу әдістері : әдістемелік әдебиеттерді талдау және зерттеу әдісі; оқу процесін бақылау әдісі, әңгімелесу әдісі, анкета бойынша сұрап-білу әдісі, эксперимент әдісі тестпен жұмыс істеу әдісі. Ғылыми зерттеу әдістеріне жеке-жеке тоқталып, оларға сипаттама беру.

Мектепте фонетиканы оқытудың маңызы, міндеттері мен негізгі принциптері.Фонетикалық жаттығу, оның негізгі түрлері. Фонетикалық талдау, оны өткізу әдісі.

Фонетика сабақтарында көрнекі құралдарды және техникалық құралдарды

Пайдалану.Фонетиканы оқытумен байланысты орфоэпиялық дағдыларды қалыптастыру.

Лексиканы оқытудың маңызы, міндеттері, орны, принциптері. Лексиканың мазмұны.Лексикалық негізгі ұғымдарды меңгеруде оқушыларға кездесетін қиыншылықтар. Лексиканы оқытудың әдістері мен тәсілдері. Лексикаға арналған жаттығулардың түрлері. Лексиканы оқытуда көрнекі құралдар мен техникалық құралдарды пайдалану.

Морфологияны оқытудың маңызы, міндеті, құрылымы, принциптері. Морфологияны оқыту кезінде оқушылардың іскерлігі мен дағдыларын қалыптастыру жағдайлары, кезеңдері, әдістері мен тәсілдері. Морфологиялық жаттығулар. Морфологиялық талдау. Морфологияны оқытуға көрнекі және техникалық құралдарды пайдалану.

Мектепте синтаксисті оқытудың мазмұны, міндеті, маңызы мен принциптері.Синтаксистік ұғымдарды қалыптастыру ерекшеліктері мен оны оқыту әдістері.Сөз тіркесінің әдісі. Сөздердің байланысу тәсілдері мен түрлерін оқушыға меңгерту жолдары. Синтаксистік жаттығу мен талдау. Синтаксис сабақтарында қолданылатын көрнекі құралдар мен техникалық құралдар.

Орфографияны оқытудың ғылыми- практикалық маңызы, міндеттері мен принциптері. Орфографиялық іскерлік пен дағдыларды қалыптастырудың психологиялық негіздері. Орфографиялық ережелерді оқыту әдісі. Орфография бойынша жаттығу жұмысы мен талдау. Орфографиялық қателермен жұмыс Орфографияны оқытуға көрнекі, техникалық құралдарды пайдалану.

Мектепте пунктуация бойынша жұмыс жүргізудің маңызы мен міндеттері, принциптері. Пунктуациялық іскерлік пен дағдыларды қалыптастырудың психологиялық негіздері. Пунктуациялық қателер, жаттығулар, пунктуациялық талдау. Пунктуация бойынша көрнекі, техникалық құралдар.

Тіл ұстарту жұмысының маңызы мен міндеті, салалары. Оқушының сөздік қорын байыту, сөздік жұмысының маңызы мен міндеттері, принциптері.

Тіл ұстарту оқушылардыңойын,, байқағыштығын, эмоциялық әдептігін дамытумен байланысты, әдебиет сабағымен байланыстылығы жайлы.

Мазмұндама мен шығарма жұиыстары. Мазмұндама, оның түрлері. Мәтінге тілдік талдау жасау, оның маңызы. Шығарма, оның түрлері, шығарма жазуға қажетті тілдік материалды дайындау жұмысы. Шығарма мен мазмұндаманы тексеру. Олардың мазмұны мен тілдік жақтарына баға беру. Тілдік қателер мен кемшіліктер.Тіл мәдениеті мен стилистика. Тіл мәдениеті бойынша жүргізілетін жұмыстың маңызы, міндеттері, мазмұны. Оқушылардың сөзіндегі

Тілдік қателер мен кемшіліктерді есепке алу, жіктеу. Стилистикаға байланысты жаттығу түрлері, оларды жіктеу. Стилистика сабақтарының оқушыларға тигізетін әсері. Стильдік қатені болдырмау және түзету әдісі.

12-тақырып.Сынақ жұмыстары, оның түрлері.

Сынақ жұмыстары, олардың түрлері, оларды өткізудің әдісі. Сынақ жұмысының мәтіні мен көлеміне қойылатын талаптар. Оқушылардың тілін дамытуға арналған сынақ жұмыстары. Оқушылар жіберген қателерге талдау жасау. Сынақ жұмысына қойылатын баға нормалары.

Оқулық, оның оқыту ісіндегі басты құрал екендігі. Дидактикалық құралдар. Оқулықтарға сипаттама беру. Бағдарлама мен оқулықтың байланысы. Көрнекі құралдар түрлері.

Қазақ тілінің оқу жұмысын ұйымдастыру. Сабақ- оқу ісін ұйымдастырудың негізгі түрі. Мұғалімнің сабаққа дайындалуы. Сыныптан тыс жұмыстар. Қазақ тілі пәні бойынша жұмыстарды жоспарлау.

2. Әдіскер Х.Басымовтың ұстаздық тәжірибесі.

3. С.Жиенбаевтың қазақ тілін оқытуға қосқан үлесі.

4. Ш.Сарыбаевтың педагогикалық шеберлігі.

5. А.Байтұрсынов- әдістеме ғылымының негізін қалаушы.

6. Қ.Жұбанов - әдіскер ғалым.

7. Д.Әлімжановтың әдістемелік көзқарастары.

8. Ы.Маманов- әдістеме ғылымы туралы ой- пікірлері.

9. А.Әбілқаевтың «Қазақ тілін оқыту әдістемесі» еңбегі бойынша.

10. Х.Арғынов «Құрмалас сөйлем синтаксисінің әдістемесі» еңбегі.

11. Ж.Аймауытов. Ана тілін қалай оқыту керек.

12. А.Айғабылов- лексиканы оқыту әдістемесі туралы.

13. М.Ұйықбаев- қазақ тілін оқыту мәселелері жайлы.

14. М.Махмұтов- қазіргі сабақ жайлы.

15. Қазақ тілін оқыту құралдары. Қазақ тілі бойынша оқу кешені, оның негізгі құралдары.

16. Пән мұғалімдерінің не әдістемелік бірлестіктің озат тәжірибесін жинақтау.

17.«Қазақ тілі мен әдебиетін оқыту мәселелері» атты жинақтардағы мұғалімдердің тәжірибелеріне шолу жасау, талдау.

18. Сабақтың типтері мен түрлері.

19. Қазақ тілі сабақтарының мазмұны мен жоспарлау үлгілері.

20. Пунктуацияны оқыту жолдары.

21. Мектепте анна тілі мен әдебиетті оқыту жөніндегі ғылыми- зерттеу жұмысының жайы мен міндеттері туралы.

22. Қазақ тілін тереңдетіп оқыту.

23. Қазақ тілі сабағы, оның ерекшеліктері, сабаққа қойылатын талаптар.

24. Қазақ тілін оқытудағы оқытудың жаңа техналогиялары.

25. Аудиториялық сабақтың түрлері.

26. Қазақ тілі пәндері жүйесін оқыту арқылы әдістемелік жолдарды дамыту

27. Қазақ тілін оқытуда оқушылардың ынтасын арттыру.

28. Сөзжасамды оқыту жолдары.

29. Көрнекі құралдарды пайдаланудың тиімді жолдары.

30. Сабақтан тыс жұмыстардың түрлері.

1. 
   Арғынов Х. Құрмалас сөйлем синтаксисінің методикасы. А. 1964 жыл.
   
2. 
   Әбілқаев А. Қазақ тілін оқыту әдістемесі. Алматы. 1996 жыл.
   
3. 
   Байтұрсынов А. Тіл тағлымы. Алматы.1990 жыл.
   
4. 
   Ермеков Ә. Грамматикалық талду. Алматы.1958 жыл.
   
5. 
   Жолымбетов К. Қазақ орфографиясын игерудің негіздері. А.1975 жыл.
   
6. 
   Исабаев А. Қазақ тілі дыбыс жүйесі методикасының негіздері. А.1973 ж.
   
7. 
   Ишмұхамедов А. Қызықты грамматика. Алматы.1987 жыл.
   
8. 
   Салқынбай А, Көккөзова М. Әдіскер тағлымы. Алматы. 2006 жыл.
   
9. 
   Қазақ тілі мен әдебиетін журналында басылған методикалық мақалалар.
   
10. 
    Кәтембаева Б.Ш. Еліктеуіш сөздерді оқыту.
    
11. 
    Түсіпова Қ.Д. Сабақ, оның түрлері. Павлодар.2007 жыл.
    
12. 
    ТүсіповаҚ.Д. Қазақ тілінен жүргізілетін жазба жұмыстары. Павлодар.2006 жыл.
    

Мамандықтың (тардың) Нысан

жұмыс бабындағы оқу ПМУ ҰС Н 7.18.1/10

жоспарынан үзінді көшірме

1.Адамбаева Ж. Төртінші класс «Қазақ тілінің оқулығына методикалық нұсқау. Алматы, 1972 жыл.

2.Арғынов Х. Құрмалас сөйлем синтаксисінің методикасы. А.1964 жыл.

3.Афанасьев П.О. Методика русского языка в средней школе.А.1967 жыл.

4.Әлімжанов Д, Маманов Ы. Қазақ тілін оқыту методикасы. А. 1965 жыл.

5.Әбілқаев А. Қазақ тілін оқыту әдістемесі. А.1996 жыл.

6.Байтұрсынов А. Тіл тағлымы. А. 1990 жыл.

7.Бегалиев Ғ. Бастауыш мектептегі қазақ тілі методикасының мәселелері.А.1950 жыл.

8.Дмитриев Н.К, Чистяков В.М, Бакаева Н.З. Очерки по методике преподавания русского и родного языков в татарской школе, 1952.

9.Ермеков Ә. Грамматикалық талдау.А.1958 жыл.

10.Жиембаев С. Қазақ тілі методикасы. А.1976.

11. Жолымбетов К. Қазақ орфографиясын игерудің негіздері. А. 1975 жыл.

12.Исабаев А. Қазақ тілі дыбыс жүйесі методикасының негіздері.А.1973 ж.

13.Қазақ тілі мен әдебиеттік оқу методикасының негіздері. А.1974 жыл.

1.Сарыбаев Ш. Қазақ тілі методикасының кейбір мәселелері.А. 1950 ж.

2.Ұйықбаев И. Қазақ тіліндегі сөз таптарын оқытуға көмекші материалдар. А.1957 ж.

3.Құлмағамбетова Б, Көккөзова М. Қазақ тілін оқыту әдістемесі. 2001 ж.

4.Салқынбай А, Көккөзова М. Әдіскер тағлымы.

5. Қазақ тілі мұғалімдерінің іс-тәжірибесінен А.1976 ж.

6. «Қазақ тілі мен әдебиеті» журналында басылған методикалық мақалалар.

7. «Қазақстан мектебі» журналында басылған методикалық мақалалар.