Білім берудің және оқытудың әдістері

1. Медицинская микробиология: учебник / под ред. Покровского В. И. – 4-е изд,испр – М,2008.

2. Рамазанова Б.А.., Қ. Құдайбергенұлы, А.Л. Котова және т.б.-Жалпы микробиология. Оқу-әдістемелік құрал.-Алматы. 2008 ж. 391 бет.

3. Рамазанова Б.А.., Құдайбергенұлы Қ. Медициналық микробиология оқулық-Алматы 2010

4. Медицинская микробиология: оқулық /Б.А. Рамазанова (ж.б.); ҚР Білім және ғылым министрлігі.-Алматы: «Print-S», 2011.-200 экз.

5. Поздеев О.К. Медицинская микробиология: учебник/под ред Покровского В.И. -4-е изд, испр.-М,2008.

6. Жеке бактериология: оқу құралы/ Б.А. Рамазанова (ж.б.).-Алматы: Б.ж., 2010.-32 экз.

7. Микробиология: учебник/ под ред. В.В. Зверева, М.Н. Бойченко.-М.: ГЭОТАР-Медиа, 2012.-30экз.

8. У.Т. Арықпаева., А.Н. Саржанова., Е.Х. Нуриев. Медициналық микробиология оқу құралы 1-2 том.-Қарағанды 2012.

Қосымша:

1. Коротяев А.И. Медицинская микробиология, иммунология и вирусология: учеб.-2-е изд., испр. –СПб., 2000

2. Коротяев А.И. Медицинская микробиология, иммунология и вирусология: учеб.-3-е изд., испр. И доп.-СПб., 2002

3. www.google.kz

4. Медицинская микробиология, вирусология, иммунология: учеб. /ред. А.А. Воробьев. 2-е изд., испр. И доп.-М., 2006.

5. Микробиология саласына еңбегі сіңген ғалымдар: қысқаша анықтама. – Астана, 2000.

6. Бактериялардың генетикасы: оқу құралы. –Астана, 2000

7. Колонизация резистенттілік Дисбактериоз. Коррекциясы: әдіст.құрал.-Астана, 2000.

8. Микробиология саласына еңбегі сіңген ғалымдар: қысқаша анықтама. – Астана, 2000.

7. Бақылау (есептер, тесттер.)

Жағдайлық есептер:

1. 
   Жұқпалы аурулар жататын бөлiмге 30 жастағы М. атты науқас түстi, мынадай шағыммен дене температурасы 38-39^ºС ке дейiн көтерiлген, басы ауырып, бұлшық еттерi ауырсынған, тамағы ауырған. Ауру 3 күнге созылады. Бiр апта бұрын көлге шомылып, су жұтып тұншығып қалған. Объективтi түрде: бетi, көздiң шырышты қабаттары қызарған, брадикардия, гипотания. Бауыр және көк бауыр шамалы ұлғайған. Оң жағында катарлы тонзиллит. Оң жақтағы асты лимфа түйiндерi 5см-ге дейiн ұлғайған, шамалы ауырсынады.
   

Алдын-ала қойылған диагноз: Туляремияның ангионозды бубонды түрi? Лабораториялық диагностикада қандай тәсiлдердi қолдану керек? Бактериялогиялық әдiс арқылы қоздырғыштың таза дақылын табуға мүмкiндiк болмады. Осыны қалай түсiндiруге болады? 0,1мл. туляриндi терi астына жiберiп 48 сағаттан соң иньекция салған жерде 10 мм дейiнгi инфильтраттың пайда болғанын байқадық..

Терi аллергиялық сынаманың нәтижесiн қалай бағалауға болады? Қан тамшы реакциясында агглютинацияға туляремия диагностикумын қосқанда тез арада оң болып шықты. Ол ненi бiлдiредi? Серодиагностикада тағы басқа қандай реакция жүргiзуге болады? Олардың диагностикасының титрi қандай?

2. 
   Басы ауырып, 39^ºС-пен инфекциялық ауруханаға науқас ауырып түстi. Объективтi түрде: лимфа түйiндерi қатты ұлғайған, ауырсынады.Бұл науқас ауылдық обаға байланысты эпидемиялық зонасынан келген. Алдын-ала клиникалық диагнозы обаның бубонды формасы деп қойылды. Микроскоппен көргенде бубонның құрамынан биполярлы боялған сопақша келген таяқшаларды көрдiк. Уақытында эффективтi түрде эпидемияға қарсы шараларды қолдану үшiн бактериялогиялық келiсiм қажет. Зерттелетiн материал арнайы ыдысқа. Мартеннiң қоректiк агарына егiлдi. Егiлген қоректiк ортаны 25-28^ºС бiр тәулiкке қойылды. Агарға қарағанда торлап тоқылған орамалға ұқсаған колониялар, ол сорпада мақта тәрiздi тұнбаның өскенiн байқадық. Идентификациялау үшiн қандай зерттеулер қажет, зерттеу кезiнде қандай тактикалық қате жiберiлген? Лабораториялық /диагностикада серологиялық реакциялар және экспресс-лабораториялық әдiстер қолданылады ма? Обаға қарсы емдеу және профилактика үшiн қандай препараттар қолданылады.
   

1. Оба таяқшасының ет-пептонды агардағы колониясының сипаты:

1. 
   сынған шыны тектес
   
2. 
   дөңгелек, дөңес, жартылай мөлдір
   
3. 
   дөңгелек, жалпақ, лайсаң
   
4. 
   жапырақ тәріздес, лайсаң
   
5. 
   жалпақ, сарғыш түсті
   

1. 
   оба
   
2. 
   туляремия
   
3. 
   бруцеллез
   
4. 
   сібір күйдіргісі
   
5. 
   псевдотуберкулез
   

1. 
   сібір күйдіргісі
   
2. 
   оба
   
3. 
   Бруцеллез
   
4. 
   тырысқақ
   
5. 
   туляремия
   

1. 
   нейраминидаза синтезі
   
2. 
   аденилатциклаза синтезі
   
3. 
   фибринолизин синтезі
   
4. 
   пестицин синтезі
   
5. 
   эндогенді пурин синтезі
   

1. 
   оба
   
2. 
   сібір күйдіргісі
   
3. 
   туляремия
   
4. 
   бруцеллез
   
5. 
   псевдотуберкулез
   

1. 
   пенициллин сынамасы
   
2. 
   плазмокоагулазалық сынама
   
3. 
   лецитиназалық сынама
   
4. 
   тері-аллергиялық сынама
   
5. 
   КБР
   

1. 
   қан
   
2. 
   қақырық
   
3. 
   нәжіс
   
4. 
   зәр
   
5. 
   ірің
   

а) шыбын

c) маса

e) кене

a) қан

c) нәжіс

e) мәйіт

a) қан

c) нәжіс

e) мәйіт
№14

1. 
   Клостридиялалардың жалпы сипаттамасы.
   
2. 
   Сiреспе қоздырғыштарының морфологиялық және дақылдық қасиеттерi.
   
3. 
   Сiреспе қоздырғыштарының биохимиялық қасиеттерi мен антигендiк құрылымы.
   
4. 
   Сiреспе қоздырғыштарының резистенттiлiгi мен эпидемиологиясы.
   
5. 
   Сiреспе қоздырғышының патогендiлiк факторлары.
   
6. 
   Сiреспенiң патогенезi, клиникасы және иммунитетiнiң ерекшелiктерi.
   
7. 
   Сiреспенiң микробиологиялық диагностикасы.
   
8. 
   Сiреспені емдеу, арнайы алдын алу.
   
9. 
   Газды гангренаны тудыратын клостридиялалардың морфологиясы мен дақылдық қасиеттерi.
   
10. 
    Газды гангренаны қоздырғыштарының биохимиялық қасиетi мен антигендiк құрылымы.
    
11. 
    Газды гангрена қоздырғыштарының патогендiлiк факторлары.
    
12. 
    Газды гангренаның патогенезi, клиникасы және иммунитетiнiң ерекшелiктерi.
    
13. 
    Газды гангренаның зертханалық диагностикасы.
    
14. 
    Газды гангренаны емдеу және алдын- алу.
    
15. 
    Ботулизм қоздырғышының морфологиялық және дақылдық қасиеттерi.
    
16. 
    Ботулизм қоздырғышының биохимиялық қасиеттерi мен антигендiк құрылымы.
    
17. 
    Ботулизмнiң резистенттiлiгi мен эпидемиологиясы.
    
18. 
    Ботулизм қоздырғышының патогендiк факторлары.
    
19. 
    Ботулизмнiң патогенезi, клиникасы және иммунитетi.
    
20. 
    Ботулизмнiң микробиологиялық диагностикасы.
    
21. 
    Ботулизмдi емдеу және алдын- алу.
    

1. Медицинская микробиология: учебник / под ред. Покровского В. И. – 4-е изд,испр – М,2008.

2. Рамазанова Б.А.., Қ. Құдайбергенұлы, А.Л. Котова және т.б.-Жалпы микробиология. Оқу-әдістемелік құрал.-Алматы. 2008 ж. 391 бет.

3. Рамазанова Б.А.., Құдайбергенұлы Қ. Медициналық микробиология оқулық-Алматы 2010

4. Медицинская микробиология: оқулық /Б.А. Рамазанова (ж.б.); ҚР Білім және ғылым министрлігі.-Алматы: «Print-S», 2011.-200 экз.

5. Поздеев О.К. Медицинская микробиология: учебник/под ред Покровского В.И. -4-е изд, испр.-М,2008.

6. Жеке бактериология: оқу құралы/ Б.А. Рамазанова (ж.б.).-Алматы: Б.ж., 2010.-32 экз.

7. Микробиология: учебник/ под ред. В.В. Зверева, М.Н. Бойченко.-М.: ГЭОТАР-Медиа, 2012.-30экз.

8. У.Т. Арықпаева., А.Н. Саржанова., Е.Х. Нуриев. Медициналық микробиология оқу құралы 1-2 том.-Қарағанды 2012.

Қосымша:

1. Коротяев А.И. Медицинская микробиология, иммунология и вирусология: учеб.-2-е изд., испр. –СПб., 2000

2. Коротяев А.И. Медицинская микробиология, иммунология и вирусология: учеб.-3-е изд., испр. И доп.-СПб., 2002

3. www.google.kz

4. Медицинская микробиология, вирусология, иммунология: учеб. /ред. А.А. Воробьев. 2-е изд., испр. И доп.-М., 2006.

5. Микробиология саласына еңбегі сіңген ғалымдар: қысқаша анықтама. – Астана, 2000.

6. Бактериялардың генетикасы: оқу құралы. –Астана, 2000

7. Колонизация резистенттілік Дисбактериоз. Коррекциясы: әдіст.құрал.-Астана, 2000.

8. Микробиология саласына еңбегі сіңген ғалымдар: қысқаша анықтама. – Астана, 2000.

7. Бақылау (есептер, тесттер.)

Жағдайлық есептер:

1. 
   Ауруханаға М.деген жол апатынан зардап шеккен адам жеткізілді.
   

Сіздің іс әрекетіңіз?

Науқасты емдеу үшін не істейсіз?

Науқас ауруханаға аппаттан соң бірнеше сағаттан кейін жеткізілген, сондықтан хирургиялық көмек уақтылы жүргізілмеген.

Науқас бірінші келген кезде қандай қателіктер жіберілген?

Жарақаттан бөлінген некроздалған ұлпадан жұғынды дайындап Грамм әдісімен бояп, микроскоп арқылы көргенде, үлкен, грам оң, капсуласы бар таяқшалар анықталды.

Зерттелінетін материалды 30 мин 80ºС та спора түзбейтін бактерияларды жою үшін қыздырып Китта-Тароцци, Вильсон-Блер орталарына және сүтке еккен кезде:

1. 
   Сүт 4 сағаттан соң ұйып арасында газбен сұйықтық пайда болды.
   
2. 
   Бір тәуліктен соң Китта-Тароцци ортасы лайланып, газ пайда болды.
   
3. 
   Вильсон-Блер ортасы қарайып, газдың әсерінен бірнеше жерден жарылып кеткен.
   
4. 
   Қоректік орталардан алынған жұғындыдан, грамм оң үлкен таяқшалар анықталды
   

Бұл жағдайда экспресс-диагностика қолданамыз ба?

Дақылдың токсигенділігін немен анықтайды?

Қандай препараттар ұсынасыз?

Ауруды алдын алу үшін қандай биологиялық препараттар қолданады?

Тесттер:

1. Диагностикасында Хеддельсон және Райт реакциялары қолданатын ауру:

1. 
   сібір күйдіргісі
   
2. 
   оба
   
3. 
   бруцеллез
   
4. 
   тырысқақ
   
5. 
   туляремия
   

1. 
   сібір күйдіргісі
   
2. 
   оба
   
3. 
   бруцеллез
   
4. 
   туляремия
   
5. 
   псевдотуберкулез
   

1. 
   оба
   
2. 
   бруцеллез
   
3. 
   псевдотуберкулез
   
4. 
   сібір күйдіргісі
   
5. 
   туляремия
   

1. 
   туляремия
   
2. 
   оба
   
3. 
   лептоспироз
   
4. 
   сібір күйдіргісі
   
5. 
   бруцеллез
   

1. 
   оба
   
2. 
   туляремия
   
3. 
   бруцеллез
   
4. 
   сібір күйдіргісі
   
5. 
   псевдотуберкулез
   

1. 
   сібір күйдіргісі
   
2. 
   оба
   
3. 
   туляремия
   
4. 
   бруцеллез
   
5. 
   псевдотуберкулез
   

1. 
   бруцеллез
   
2. 
   сібір күйдіргісі
   
3. 
   оба
   
4. 
   туляремия
   
5. 
   лептоспироз
   

1. 
   сібір күйдіргісі
   
2. 
   туляремия
   
3. 
   оба
   
4. 
   бруцеллез
   
5. 
   псевдотуберкулез
   

1. 
   оба
   
2. 
   сібір күйдіргісі
   
3. 
   туляремия
   
4. 
   бруцеллез
   
5. 
   псевдотуберкулез
   

1. 
   жұқа жабынды
   
2. 
   біртегіс лайлану
   
3. 
   түбінде қатты шөгіндінің пайда болуы
   
4. 
   қалың жабынды
   
5. 
   түсірілген жіпше тәріздес лайлану
   

№15

2. Мақсаты: Микобактериялар шақыратын аурулардың микробиологиялық диагностикалау әдістерін меңгеру.

1. 
   Туберкулездің морфологиясы және тинкториялдық қасиетi.
   
2. 
   Туберкулез бактерияларын дақылдау әдiстерi.
   
3. 
   Туберкулез микобактерияларының биохимиялық қасиетi және антигендiк құрылымы.
   
4. 
   Туберкулез микобактерияларының төзiмдiлiгi және эпидемиологиясы.
   
5. 
   Туберкулез қоздырғышының патогендiк факторлары.
   
6. 
   Туберкулез патогенезiнiң ерекшелiктерi.
   
7. 
   Туберкулез кезiндегi иммунитетің ерекшелiктерi.
   
8. 
   Туберкулез микобактерияларының бактериоскопиялық диагностикасының ерекшелiктерi.
   
9. 
   Туберкулезді емдеуі мен алдын алуы.
   
10. 
    Лепра микобактериясының биологиялық ерекшелiктерi.
    
11. 
    Лепра ауруының патогенезi.
    
12. 
    Лепра кезiндегi иммунитеттiң ерекшелiктерi.
    
13. 
    Лепраның лабораториялық диогностикасының ерекшелiктерi.
    
14. 
    Лепраның алдын алу және емдеу.
    

1. Медицинская микробиология: учебник / под ред. Покровского В. И. – 4-е изд,испр – М,2008.

2. Рамазанова Б.А.., Қ. Құдайбергенұлы, А.Л. Котова және т.б.-Жалпы микробиология. Оқу-әдістемелік құрал.-Алматы. 2008 ж. 391 бет.

3. Рамазанова Б.А.., Құдайбергенұлы Қ. Медициналық микробиология оқулық-Алматы 2010

4. Медицинская микробиология: оқулық /Б.А. Рамазанова (ж.б.); ҚР Білім және ғылым министрлігі.-Алматы: «Print-S», 2011.-200 экз.

5. Поздеев О.К. Медицинская микробиология: учебник/под ред Покровского В.И. -4-е изд, испр.-М,2008.

6. Жеке бактериология: оқу құралы/ Б.А. Рамазанова (ж.б.).-Алматы: Б.ж., 2010.-32 экз.

7. Микробиология: учебник/ под ред. В.В. Зверева, М.Н. Бойченко.-М.: ГЭОТАР-Медиа, 2012.-30экз.

8. У.Т. Арықпаева., А.Н. Саржанова., Е.Х. Нуриев. Медициналық микробиология оқу құралы 1-2 том.-Қарағанды 2012.

Қосымша:

1. Коротяев А.И. Медицинская микробиология, иммунология и вирусология: учеб.-2-е изд., испр. –СПб., 2000

2. Коротяев А.И. Медицинская микробиология, иммунология и вирусология: учеб.-3-е изд., испр. И доп.-СПб., 2002

3. www.google.kz

4. Медицинская микробиология, вирусология, иммунология: учеб. /ред. А.А. Воробьев. 2-е изд., испр. И доп.-М., 2006.

5. Микробиология саласына еңбегі сіңген ғалымдар: қысқаша анықтама. – Астана, 2000.

6. Бактериялардың генетикасы: оқу құралы. –Астана, 2000

7. Колонизация резистенттілік Дисбактериоз. Коррекциясы: әдіст.құрал.-Астана, 2000.

8. Микробиология саласына еңбегі сіңген ғалымдар: қысқаша анықтама. – Астана, 2000.

7. Бақылау (есептер, тесттер.)

Жағдайлық есептер:

1. 
   Мектепте барлық балаларға /оқушыларға/ БЦЖ вакцинасын қайта егу/ревакцинация/ алдында терішiлiк Манту сынамасын жасады. Бiр балада сынама оң мағына бердi. Ревакцинация жасау керек пе?
   
2. 
   Ауруханаға 40 жасар науқас келдi. Оның шағымы: әлсiздiк, ентiкпе қақырықты жөтел, терлегiш 37-38ºС. Ауру 3 айға созылуда, 2 ай бұрын қамаудан шыққан. Обьективтi көрiнiс, тәбетi нашар, акроцианоз, тахикардия. Оң өкпенiң жоғарғы жағынан ылғи да ысқырық естiледi. Флюрографияда сол жағы қарайған. Алғашқы диагноз: оң өкпенiң туберкулезi. Ауру тубдиспансерге жiберiлдi. Ауру қақырығынан алынған жұғынды Циль-Нильсен әдiсi мен бояғанда микроскопияда қышқылға тұрақты таяқшалар табылмаған. Бұл ненi бiлдiредi? Флотация тәсiлiнiң көмегiмен алынған жұғындыны Циль-Нильсен бойынша бояғанда, жiңiшке әлсiз, бүгiлген қызыл таяқшалар табылды. Қандай қортындыға келдiңiз? Бактериоскопиялық тәсiлдiң диагностикалық қабiлетiн қалай жоғарылатуға болады?
   
3. 
   Ауруға туберкулинмен терi-аллергиялық байқау жүргiзiледi. 48 сағат өткен соң, диаметрi 5 см-ге жететiн гиперемия пайда болады. Диаметрi 12 см папула және лимфадениттің көрінісі байқалды өткiзiлген байқаудың нәтижесi бағаланды. Қақырықты Левенштеин ортасына еккенде, 37ºС инкубациялау нәтижесiнде 20 күннен кейiн сұр колониялар пайда болады. Осы колониялардан алынған жұғындыларды Циль-Ниельсен тәсiлiмен бояғанда шоғырланып немесе жалғыз орналасқан, құрамында қара дәнi бар қызыл түстi таяқшалар табылды. Бөлiнген дақыл ЕПА-да және 22 ºС-да СУТА-да өспедi, пигмент түзбедi, каталазды, уреазды және нитрат редуктазды активтiлiк көрсетпедi. Қоздырғышты идентификациялау үшiн осы тесттер жеткiлiктi ме? Туберкулездiң жылдам диагностикасын қалай жүргiзуге болады? Туберкулез ауруының арнайы алдын-алу және емдеу препараттарын атаңыз. Оң өкпенiң жоғарғы жағының ылғи ысқырық естiледi. Флюрографияда сол жер қарайған. Алғашқы диагноз, оң өкпенiң туберкулезi. Ауру тубдиспансерге жiберiлген.
   

1.Туберкулез қоздырғышының негізгі патогенділік факторына ... жатады.

1. 
   токсикалық гликолипид
   
2. 
   туберкулин
   
3. 
   фтиоидты қышқыл
   
4. 
   микол қышқылы
   
5. 
   туберкулді стеаринді қышқылы
   

1. 
   Циль-Нильсен
   
2. 
   Романовский-Гимзе
   
3. 
   Нейссер
   
4. 
   Бурри-Гинс
   
5. 
   Здродовский
   

1. 
   спора түзбейді
   
2. 
   грамтеріс
   
3. 
   қозғалғыш
   
4. 
   капсула түзеді
   
5. 
   қарапайым қоректік ортада өседі
   

1. 
   туберкулез
   
2. 
   пневмония
   
3. 
   көкжөтел
   
4. 
   дифтерия
   
5. 
   скарлатина
   

1. 
   туберкулез
   
2. 
   скарлатина
   
3. 
   дифтерия
   
4. 
   актиномикоз
   
5. 
   көкжөтел
   

1. 
   Туберкулез
   
2. 
   Пневмония
   
3. 
   Скарлатина
   
4. 
   Дифтерия
   
5. 
   Көкжөтел
   

1. 
   Лепра
   
2. 
   Туберкулез
   
3. 
   Бруцеллез
   
4. 
   Дифтерия
   
5. 
   Көкжөтел
   

1. 
   M. bovis
   
2. 
   M. tuberculosis
   
3. 
   M. Smegmatis
   
4. 
   M. avium
   
5. 
   M. africanum
   

1. 
   тұрмыстық қатынас
   
2. 
   тағам
   
3. 
   жыныстық қатынас
   
4. 
   вертикальді
   
5. 
   су
   

1. 
   терілік-аллергиялық сынама
   
2. 
   иммуноблотинг
   
3. 
   бактериологиялық
   
4. 
   серологиялық
   
5. 
   ИФА
   

1. 
   Дифтерия қоздырғышының морфологиялық және дақылдық қасиеттерi.
   
2. 
   Коринбактериялалардың биохимиялық активтiлiгiмен антигендiк құрылысы.
   
3. 
   Дифтерияның резистенттiлiгi мен эпидемиологиясы.
   
4. 
   Дифтерияның қоздырғышының патогендiк факторлары.
   
5. 
   Дифтерияның патогенезi мен клиникасы, инфекциядан кейiнгi иммунитет. Оны бағалау әдiстерi.
   
6. 
   Дифтерия кезiнде микробиологиялық зерттеу қалай өткiзiледi?
   
7. 
   Дифтерияны емдеу және алдын алу.
   
8. 
   Көкжөтел қоздырғыштарының морфологиялық және дақылдық қасиеттерi.
   
9. 
   Бордотеллалалардың биохимиялық активтiлiгiн мен антигендiк құрылысы.
   
10. 
    Бордотеллалалардың резистенттілiгi мен эпидемологиясы.
    
11. 
    Көкжөтел, паракөкжөтелдің патогендiк факторлары.
    
12. 
    Көкжөтелдің патогенезi, клиникасы, иммунитетi.
    
13. 
    Көкжөтелдің микробиологиялық диагностикасы.
    
14. 
    Көкжөтелдің емдеуі мен алдын алуы.