Жеке тұлғаның коммуникативтік құзыреттілігін

Роль казахского языка в развитии коммуникативной

компетентности отдельной личности


Орындаған: Нурмухамбетова К., директордың оқу-өндірістік жұмысы жөніндегі орынбасары, орыс тілде білім алатын топтардағы қазақ тілі пәнінің оқытушысы.

Ақтау - 2014

Жеке тұлғаның дамуының қозғаушы күші мен оның көзі - тұлғаның сол кезге дейінгі жинақталған интеллектуалдық, адамгершілік және рухани потенциалын пайдалана отырып, өзін - өзі жетілдіру мен жеке дамуға бағытталған қажеттілігі болып табылады.

Жаңа оқыту технологиясының қай түрі болса да, ол игеруге тиімді, оқытушы мен білім алушының арасында қарым-қатынас орнатуға икемді болуы тиіс. Қазіргі әрбір ізденімпаз оқытушының міндеті оқушының белсенділігін, іскерлігін дамыту. Осыған орай, оқушылардың танымдық белсенділігін арттырудың тиімді жолдарының бірі өзіндік жұмыспен өздігінен білім алу жұмысын ұйымдастырудың педагогикалық және әдістемелік тәсілдерін қазіргі заман талаптарына сәйкес жетілдіру болып отыр.

Деңгейлеп оқыту технологиясында жұмыс міндетті үш деңгейлік, қосымша шығармашылық деңгей талаптарынан тұрады. Оның басты мақсаты – білім алушыны «қабілетті», «қабілетсіз» деген жіктерге бөлуді болдырмау. Сабақта қандай оқушы болмасын, жақсы оқитынына қарамастан жұмысты І деңгейден орындайды. І деңгей тапсырмаларын орындау - ол мемлекеттік білім стандартының талаптарына сәйкес болады. Оқушы І деңгейді орындауға міндетті және одан жоғарғы деңгейдегі тапсырмаларды орындауға құқылы.

Деңгейлеп оқыту технологиясы оқушының шығармашылық қабілетін дамыту, іздендіру және мемлекеттік тілге деген қызығушылығын арттыруға өте тиімді, сондықтан ол деңгейлік тапсырмалар арқылы іске асады.

Деңгейлік тапсырмалар оқушылардың сабақ өткеннен кейін сол тапсырмаларда жіберген қателіктеріне, тапсырмаларын орындауда қолданған тәсілдеріне талдау жасап, қателіктері мен кемшіліктерін анықтай білуге мүмкіндік береді.

Тапсырмалар І. ІІ. ІІІ. ІV деңгейлерде беріледі.

І деңгейдегі тапсырмалар білімнің ең төмен шегі, ол мемлекеттік стандарт талабына сәйкес бағдарлама мөлшерінен аспайтын, оқушының жас ерекшелігіне сай болады. Тапсырма барлық оқушылар орындай алатындай болуы тиіс.

ІІ деңгейдегі тапсырмалар түрленіп, күрделене түседі.

ІІІ деңгейдегі тапсырмалар оқушылардың шығармашылыққа қызығушылығын арттырып, олардың логикалық ойлау дәрежесін жоғарылатады.

ІV деңгейдегі тапсырмалар дарынды, ізденімпаз, қабілеті жоғары, талантты оқушыларды анықтайды.

Сабақ кезінде деңгейлік тапсырмалар арқылы оқушы тек қана міндетті деңгейді орындап қоймай, бірнеше деңгейдегі тапсырманы орындап, өз іскерлігін, шеберлігін, қабілетін көрсете алады. Әр түрлі деңгейлік тапсырмалар, өздік жұмыстар арқылы оқушылар өз ойларын толық, дұрыс жеткізуге дағдыланады. Деңгейлік тапсырмалар белгілі бір мәтінге және грамматикалық тарауларға жасалады. Деңгейлік тапсырмалар арқылы оқытушы білімі орта, төмен оқушылармен бөлек және дарынды, ізденімпаз оқушылармен шығармашылық жұмыс ұйымдастыруға мүмкіндік алады.

Қазақ тілі және кәсіптік қазақ тілі сабақтарымда деңгейлеп оқыту технологиясы бойынша мына бағытта жұмыс жасаймын:

- ұжыммен жұмыс;

- топпен жұмыс;

- жеке оқушымен жұмыс;

- дарынды оқушы дайындау.

Жаңа технологияны жүзеге асыруда мұғалім ізденімпаздық пен белсенділік танытып, мамандығына, шәкірттеріне деген көзқарасы ерекше болады.

Қазақ тілі сабағында қойылатын басты мақсат - жеке тұлғаның сөздік қорын дамыту.

Деңгейлеп оқытуда оқушылардың қабілетіне қарай білім беру ескеріледі. Дарынды балалар қабілетін, икемділігін арттырып, әлсіздер сенімсіздіктен арылады. Олардың оқуға деген ынтасының артуына, білім дәрежесінің жоғарылауына әсер етеді. Оқушы шығармашылыққа ұмтылады.

Деңгейлік тапсырмалар:

І деңгей

Есім сөзден сын есім тудыратын жұрнақтарды белгілеңіз.

Сөздерді орыс тіліне аударыңыз.

Көрсеткен сөздермен сөйлемдер құраңыз (7 сөйлемнен кем болмасын).

Деңгейлік тапсырмалар арқылы жұмыс жасаудың тиімділігін байқауға болады. Оқушылардың белсенділігі мен іскерлігі артып, олар шығармашылыққа ұмтылады. Деңгейлік оқыту біліктілікке жетелейді. Оқушы мен оқытушының арасында қарым-қатынас дамиды. Өзімнің іс - тәжірибемде деңгейлеп оқыту технологиясын үш жыл қолданып келемін. Қазіргі таңда орыс тілінде білім алатын топтарда кәсіптік қазақ тілі пәнінде де пайдаланамын. Кәсіптік қазақ тілі сабағында техникалық құралдар арқылы оқытудың тиімділігін арттыру мақсатында С.Сейфуллиннің «Даладағы қуғын» («Погоня в степи») атты көркемфильді көрсетіп, деңгейлік тапсырмалар арқылы оқушылардың тіл байлығын дамытамын.

Деңгейлік тапсырмалар:

Берілген етістіктердің болымсыз түрін құрыңыз.

Образуйте отрицательные формы данных глаголов по образцу

жасыру - жасырмау үндеу -

сату - асырау -

қорғау - әурелеу -

санау - айту -

II деңгей

Әр етістікпен сөйлем құрыңыз.

Составьте с каждым глаголом предложение

(Они являются важными для понимания данного фрагмента)

жасыру - спрятать,укрывать, скрывать

үндеу - призывать, подавать голос

сату - продавать

қорғау - защищать

асырау - кормить, воспитывать

айту - говорить, сказать

әурелеу - мучить

ату - стрелять

атау - называть

III деңгей

1. Өткен көріністерді еске түсіріп, Хамиттің істеріне сипаттама беріңіз.

1. 
   Хамит кім?
   
2. 
   Ол немен айналысты?
   
3. 
   Ол Круминнен қандай тапсырма алды?
   
4. 
   Ол қайда кетті?
   
5. 
   Ол кіммен кездесті?
   
6. 
   Саттардың сөзі Хамитке қалай әсер етті?
   
7. 
   Ол қандай шешім қабылдады?
   

Көріністің мазмұнын әңгімелеп беріңіз.

(Перескажите содержание фрагмента на казахском языке)
Қорытындылай келе,оқушылардың шығармашылығын, қызығушылығын дамыта отырып, ғылым саласында олимпиада, байқауларға дайындау барысында шығармашыл, білімді,ізденімпаз, тапқыр, қабілеті мол оқушы дайындау - әрбір ұстаздың міндеті.

Пайдаланылған әдебиеттер

1. 
   Инновационные методы обучения, или Как интересно преподавать.
   

2. 
   Педагогика. Университеттер студенттеріне арналған оқу құралы.
   

3. 
   Бейнежазба. Углубленный курс по изучению казахского языка. Видеоучебник.
   

4. 
   Казахский язык для всех.