Жазбаша аударма тєжірибесі


§ 20. Фразеологиялық бірліктердің аудармасы



жүктеу 0,58 Mb.
бет5/5
Дата18.12.2017
өлшемі0,58 Mb.
#4673
1   2   3   4   5
§ 20. Фразеологиялық бірліктердің аудармасы
Фразеологиялық бірліктер немесе тұрақты сөз тіркестері ең басты ерекшелігі – олардың компоненттерінің мағынасын біріктіре отырып бір мағынаға ие болу. Сондықтан аудармашы оларды аударғанда компоненттерінің бөлек мағыналарына емес, жалпы сөз тіркестің біртекті мағынасына үлкен назар аудауы қажет. Тұрақты сөз тіркестері образды және образды емес болып екіге бөлінеді. Образды емес тұрақты сөз тіркестеріне мысал келтірелік: to make a sacrifice – құрбандық ету, to have a good sleep – ұйқыны жақсылап қандыру, to pay attention – назар аудару.

Ағылшын фразеологиясының өзіне тән стилистикалық және мағыналық қасиетін айта кеткен жөн. Мысалы: the hell of a time – қатты көңілді немесе зая кеткен уақыт деп аударылады.

Образды тұрақты сөз тіркестерін аудару тәсілдері:

1. Фразеологиялық баламалылық. Егер белгілі бір фразеологиялық бірлік түпнұсқа және аударма тілдерінде толығымен мағыналық және стилистикалық жағынан сәйкес келсе, оны фразеологиялық баламалылық тәсілімен аударамыз. Баламалар толық және толық емес болып екіге бөлінеді. Толық балама мысалы: to cast a glance – көз тастау, the bitter truth – ащы шындық, to play with a fire – отпен ойнау. Толық емес балама мысалы: to kill the goose that lays the golden eggs – алтын жұмыртқа туатын тауықты өлтіру, a bird may be known by its song – құс ұшқанымен көрінеді, to fish in triobled waters - лай суда балық аулау.

2. Фразеологиялық нұсқаны қолдану. Мұндай тұрақты сөз тіркестер мағынасы жағынан ұқсайтын тұрақты сөз тіркестеріне аударылады. Мысалы: to work one’s fingers to be bone – қол үзбей жұмыс жасау, to hit the bird in the eye – дәл табу.

3. Фразеологиялық бірліктерді немесе тұрақты сөз тіркестерін калькалау. Аударма тілінде баламасы немесе нұсқасы жоқ тұрақты сөз тіркестерін аударғанда аудармашы түпнұсқа мағынасын сақтап қалу мақсатында сөзбе-сөз аударады. Мысалы: liars must have good memories – өтірікшілерге жақсы есте сақтау қабілеті қажет, to keep a dog and bark oneself – ит ұстағанымен өзің абалайсың.

4. Бейнелеп аудару. Егер аудармашы тұрақты сөз тіркес мғынасынан ауытқып кетсе, ол сол тұрақты сөз тіркес мағынасын суреттепнемесе бейнелеп аудара алады. Мысалы: And it is from this that we shall arrive at some particulars regarding the Newcome family which will show us that they have a skeleton or two in their closets, as well as their neighbors – Бұл адамдардан біз Ньюкомов жанұясына тиесілі олардың көршілерінде сияқты жанұялық құпиялары бар екендігі туралы кейбір жаңалықтарды біле аламыз.
Практикалық тапсырма:

Төменде берілген фразеологиялық бірліктерді қазақ тіліне аударыңыз:



  1. out of the blue

  2. to spread like wildfire

  3. to turn back the clock

  4. Caeser’s wife is above suspicion

  5. to leave much to be desired

  6. to work one’s fingers to the bone

  7. a hard nut to crack

  8. by fair means or foul

  9. to sleep like a log

  10. a fly in the ointment

  11. a mare’s nest

  12. a rolling stone gathers no moth

  13. never look a gift horse into the mouth

  14. if you lose, don’t lose the lesson

  15. to bite the hand that feeds you

  16. to fall between two stools

  17. a storm in a tea-cup

  18. to come off with flying colours

  19. a small fry

  20. to win with a narrow margin

  21. to kick the bucket

  22. a snake in the grass

  23. let sleeping dogs lie

  24. a blind date

  25. an apple of discord

  26. a bed of roses

  27. elbow room

  28. to talk shop

  29. to kick two birds with one stone

  30. time and again.


Мазмұны
I тарау.Кіріспе

§ 1. Жазбаша аударма тәжірибесі..........................................................................4



§ 2. Мәтіннің мағыналық және тілдік құрамына бүтіндей жол табу коммуникативті жағдайлардың экстра-лингвистикалық

факторлардың тізімі................................................................................................5

II тарау. Аударманың грамматикалық мәселері...................................................7

§ 3. Сөйлемдерді талдау. Ағылшын, қазақ тілдеріндегі сөйлем түрлері............7

§ 4. Ырықсыз етісте жасалатын құрылымдар………………….........................8

§ 5. Инфинитивтен жасалатын құрылымдар мен комплекстер…………........12

1. For-phrase айналымы.........................................................................................12

2. Nominative with the infinitive айналымы немесе инфинитивтің екінші баяндауыш ретінде қолданылуы..........................................................................13

3. Іс-әрекет жалғастырушы инфинитив...............................................................14

4. Адьективті құрылымдардағы инфинитив.......................................................16

§ 6. Сөз таптарының орын басуы.........................................................................17

§ 7. Сөйлем мүшелерінің алмасуы.......................................................................20

§ 8. Күрделі толықтауыш – Complex Object және күрделі бастауыш – Complex Subject айналымдары.............................................................................22

§ 9. Ағылшын есімшесінің аударылу жолдары………………………………..23

§ 10. Есімшелік айналымдардың аударылу жолдары. Пысықтауышы бар есімшелік айналымдардың аудармасы. Дербес есімше айналымының аудармасы…………………………………………………………………….......24

§ 11. Герундий мен герундиялық айналымдардың ауларылу жолдары……………………………………………………………………..........26

§ 12. Сабақтас құрмалас сөйлемдер.....................................................................28

§ 13. Модальді етістіктер және олардың баламалары. Модальді сөздер және тіркестер.................................................................................................................31

III тарау. Аударманың лексикалық мәселері......................................................34

§ 14. Аударма кезіндегі лексикалық трансформациялар.

Халықаралық сөздер……………........................................................................34

§ 15. Қабылдау, сезіну және ойлау іс - әрекетін білдіретін

кейбір етістіктер....................................................................................................36

§ 16. Үстеулік мағынаға ие етістіктер.................................................................37

§ 17. Сөз аудармасы..............................................................................................39

§ 18. Неологизмдердің аудармасы…………………...........................................40

§ 19. Реалиялардың аудармасы. Реалиялар және терминдер. Реалиялардың берілу тәсілдері......................................................................................................44



§ 20. Фразеологиялық бірліктердің аудармасы..................................................48



жүктеу 0,58 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау