«ЖАСТАР ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ: БҮГІНІ МЕН БОЛАШАҒЫ»

 «ЖАСТАР ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ: БҮГІНІ МЕН БОЛАШАҒЫ»               

Студенттер, магистранттар, докторанттар мен жас ғалымдарды  72-Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы               

Сәуір, 2019 

 

372 

шығуына  мүмкіндіктері  жоқ.  Су  көзі  аумағын  санитарлық  қадағалау  белгіленбеген.» 

Өзбекстан  да  өз  жерінен  бұрғылау  барысында  «Сарыағаш»  суының  абсолютті  баламасы  «Таш-

минводы»  минералды  суының  көзін  ашты.  Осылайша,  жер  астындағы  бір  қайнар  көзден  екі  көрші 

елдің жерінің бетіне шыққан емдік су екі атауды иеленді. Сарыағаш бальнеоемханасының жанынан 

«Жылы  су»  деген  ауыл  (Қазір  «Көктерек»  кентінің,  ол  бөлігі  «Ескі  курорт»  деп  аталады)  пайда 

болды. Сөйтіп, елеусіз мекен ел назарына ілігіп, дертіне шипа іздегендердің сан тарау жолы осында 

тоғыса  бастады.  Дегенмен,  «Ескі  курорт»  сауықтыру  орнына  қойылатын  талаптарға  сай  емес  еді. 

Жаңа құрылыстардың ауадай қажеттілігі туындай бастады. Жаңадан, үлкен санаторий салу мәселесі 

пісіп-жетілген  сәтте  Қазақстан Министрлер  Кеңесінің  төрағасы  Д.А.Қонаев  «Ескі курортқа»  келеді. 

Бұл  1958  жылдың  30  қарашасы  еді.  Осы  жолы  Дінмұхамед  Ахметұлы  өңір  басшыларымен  бірге 

«Сарыағаш»  мирералды  суының  құрамы.  Сарыағаш  минералды  суы  мөлдір,  таза,  иссіз,  дәмі 

жұғымды  және  тұрғылықты  химиялық  құрамы  бар  әлсіз  минералданған,  әлсіз  сілтілі,  жоғарғы 

термалды , гидрокорбонатты натрилы минералды суға жатады. Сарыағаш курорты территориясында 

қазіргі  таңда  7  ұңғыма  (сква¬жина)  бар,  Сарыагаш  ауданы  территориясында  48  ұңғымадан 

(скважина)  ыстық  минералды  су  атқылауда.Сарыағаш  минералды  су  құрамында  мета¬кремный 

қышқылы,  азотты  газ,  аз  мөлшерде30  түрлі  микроқұрамдар,  аралас  битуминазды  гумыстық  типтегі 

органикалық  заттар  бар.Яғни  1  литрдегі  құрғақ  қалдығы  1  грамға  жетпейді  (0,7-0/л).  Табиғи 

температурасы 48-51ºС.Әлсіз сілтілінген(PH-8,3). 

Сарыағаш  минералды  суына  иелік  етіп,  оны  республика  халқының  игілігіне,  денсаулығын 

жақсартуға  қолдану  үшін  ауқымды  жұмыстар  атқару  керектігіне  көз  жеткізеді.  Емдеу-оңалту 

кешенінде жыл сайын 20 мыңға жуық қазақстандықтар денсаулықтарын жақсартып қайтуы жалғасын 

табуда. Емдеу тиімділігі 99 пайызға жетті. Сарыағаш шипажайы бүгінгі таңда біздің елімізде бірегей, 

бір  өзінде  арасан  минералді  суы,  физиоемдері,  жайлы  ауасы,  және  емдік  балшығы  бар  көпсалалы 

шипажайға  айналды.  Бұған  дейін  негізінен  гастроэнтерологиялық,  урологиялық  аурулар  емделсе, 

енді  емдік  балшық  ендіру  арқылы,  буын,  омыртқа,  гинекологиялық  және  кейбір  тері  ауруларын 

емдеуге  жағдай  жасалынды.  Табиғат-ана  адам  ағзасының  қызметін  реттеудің  керемет  кестесін  аса 

шеберлікпен  түзген.  Адамның  бойында  қалыпты  жағдайда  білінбейтін  жасырын  күштер  бар. 

Курортың  емі  табиғи  тітіркеніш  болып,  ағзадағы  сол  жасырын  күштерді  мүлгуінен  оя¬тып,  ауруға 

қарсы күреске шақырады. Соның нәтижесінде, қан, лимфа айналасында, зат ал¬масуда, орталық нерв 

жүйесінде, ішкі секрекция бездерінде т.б. жүріп жатқан процестер жаңа қарқын алып, ол бүкіл ағзаға 

әсер етіп, ауруға қарсыласу жақсарып (иммунитет), кеселден айығуға қадам жасалынады[2,4]. 

Сарыағаш  суын  таза  табиғи  күйінде іштей  әрі  сырттай  16-түрлі  емде қолдалынады.  Ішу,  тіс 

ұяларын шаю, асқазанды жуу, дуоденал¬ды түтікшелеу (зондтау), тюбаж жасау, тоқ ішекті шаю, тік 

ішекті  шаю,  тік  ішекті  тазалап  әртүрлі  емдік  клизмалар  жасау,  гинекологиялық  шаю,  АМОК-2 

аппаратымен ішек шаю, мине¬ралды ванналар, су астында сумен массаж жасау, айналмалы душ, бұт 

астына өрмелеп берілетін душ, Шарко душы, жакузи ванналары қолданылады, 

Шипажайда  ең  негізі  ем  минералды  суды  ішу  болып  табылады.  Минералды  су  таңертеңгі, 

түскі және  кешкі  астың  алдында  ішіледі.  Су  ішу  мен  тамақтану  арасындағы  уақ,ыт  асқазан  сөлінің 

қышқылдығына байланысты болады. 

 Бұл да «Сарыағаш» шипажайының халықтың орташа өмір сүру ұзақтығын ұлғайтуға қосқан 

үлесі  деп  ойлаймын.  Деніне  саулық  іздеген  жандарға  әрдайым  көмек  қолын  созған  Сарыағаш  күні 

бүгінге  дейін  бірде-бір  рет  өз  мерейтойын  өткізбепті.  Мерейтой  дегеніміз,  қаражат  шашып,  дара-

қылықпен өтетін жиын емес. Ол ұжымның өткені мен жеткенін зерделейтін, келешегінде күтіп тұрған 

істерге екпін алатын, бір сәт «біз осыны атқара алыппыз-ау» деп марқаятын шуақты, шабытты шақ 

болып есте қалса керек. Заңғар жазушымыз Мұхтар Әуезов: «Орта Азия көлемінде Сарыағаш суына 

пара-пар ешбір су жоқ», деп тегіннен-тегін айтпаса керек. Бүгінде Сарыағаш шипалы суымен елімізге 

ғана емес, әлемге танылып отыр[3,4.]. 

 

 

 

 

 

          Әдебиеттер: 

1.  Айтбай Тәсіловтың «Сарыағаш» Шымкент 2015ж. 

2.  «Сарыағаш» қоғамдық саяси газеті 16 ақпан 2019 жыл. 

3. Республикалық қоғамдық медициналық газеті 

 

30 мая 2014 

 

 

 

 «ЖАСТАР ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ: БҮГІНІ МЕН БОЛАШАҒЫ»               

Студенттер, магистранттар, докторанттар мен жас ғалымдарды  72-Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы               

Сәуір, 2019 

 

373 

Оңалбек Гүлдана 

5В011200-Химия 

4 – курс  

Научный руководитель: PhD Абдраймова.М.Р. 

КазГосЖенПУ 

 

 

СИНТЕЗ И РЕНТГЕНОГРАФИЧЕСКОЕ ИССЛЕДОВАНИЕ ХРОМИТА –ФЕРРИТА 

ГАДОЛИНИЯ СОСТАВА Gd

(1-Х)

CaCr

0.5

Fe

0.5

O

3

, 

(где х=0,5-0,7) 

 

Түйіндеме.  Gd

(1-Х)

CaCr

0.5

Fe

0.5

O

3 

хромит  –  феррит  гадолинийдің  үлгісі  синтездеудің  золь  –  гель  әдісі 

арқылы  алынды.  Реакция  өнімдерінің  рентгенографиялық  талдауы  Miniflex  600  (Rigaku)  рентгендік 

дифрактометрінде  жүргізілді.  Синтезделген  хромит  –  феррит  гадолинийдің    рентгенограммаларын 

индицирлеу мәліметтері бойынша алынған феррит орторомбты құрылысқа ие екені көрініп тұр. 

Abstract. Gd

(1-Х)

CaCr

0.5

Fe

0.5

O

3 

chromite - ferrite gadolinium samples were obtained by the sol - gel method of 

synthesis.X-ray diffraction analysis of the products of the chemical reaction was carried out using a Miniflex 600 X-ray 

diffractometer (Rigaku). The X-ray display data of the synthesized chromite - ferrite gadolinium show that these ferrite 

have an orthorhombic structure. 

 

  Большой  интерес  к  изучение  магнитных  свойств  оксидов  (ферритов)  редкоземельных 

элементов  связан  с  тем,  что  многие  из  них  соединения  имеют  антиферромагнитный  или 

ферромагнитные  свойства.Важность  химической  однородности  в  фазовых  состояний  сложных 

оксидов  имеют  особенную  характеристику  для  их  применения,  особенно  в  том,  что  касается 

магнитных и электрических свойств. В последние годы наблюдается небывалый всплеск интереса к 

магнитоэлектрическим материалам и мультиферроикам. 

Первые  характеризуются  линейным  магнитоэлектрическим  эффектом  (наведенным 

электрическим  полем  намагниченностью  и  индуцированной  магнитным  полем  электрической 

поляризацией),  вторые  обладают  спонтанными  электрической  поляризацией  и  намагниченностью, 

которыми  можно  управлять  «перекрестным»  образом:  вызывать  переключения  намагниченности 

электрическим  полем  и  наоборот  –  электрической  поляризации  магнитным  полем.  Таким  образом, 

магнитоэлектрические материалы предоставляют новые возможности преобразования электричества 

в магнетизм и обратно [1, с 373.]. 

Экспериментальная часть 

В  данной  работе  мы  использовали  золь-гель  метод  с  использованием  глицерина  в  качестве 

осадителя. 

Образцы  хромита–феррита  гадолиния  допированных  щелочноземельными  металлами  (Ca) 

были  синтезированы  золь-гель  методом,  где  использовались  поверхностно-активное  вещество. 

Применение  такого  метода  позволило  получить  однофазные  кристаллические  частицы  хромита  – 

феррита  гадолиния.  Твердая  смесь    Gd

(1-х)

CaCr

0.5

Fe

0.5

O

3

,  (где  х=0,5-0,7)  впервые  синтезирована. 

Определены  параметры  единой  ячейки  и  рентгеновские  и  пинкометрические  плотности.  Для 

получения хромита – феррита гадолиния формулы Gd

(1-х)

CaCr

0.5

Fe

0.5

O

3 

, (где х=0,5-0,7), смеси Gd

2

O

3

, 

CaCO

3

,Cr

2

O

3

,  Fe

2

O

3 

были  стехиометрически  вычислены  и  проведены  методом  золь-геля. 

Стехиометрическое количество оксидов перемешивали и растирали в агатовой ступке для получения 

однородной смеси. К полученному смеси добавили 2 мл дистилированный воды, 2 мл глицерина и 3 г 

лимонного  кислоты.До  получения  массы  геля  ставим  смесь  в  электрическую  печь.  После  чего  они 

подвергались многократным отжигам в печи в температурном интервале 600-1000 °C с повышением 

температуры через каждые 100°C в час. 

Отжиг проводили в пять этапа. Первый этап – 600ºС в течение 6 часов, второй этап – 700ºС в 

течение 3 часов, третий этап – 800ºС  в течение 7 часов, четвёртый этап – 900ºС в течение 6 часов, 

пятый этап – 1000ºС в течение 1 часа с общей длительностью 23 часов[2, с 70.].  

После  каждой  стадии  синтеза  проводились  промежуточные  перетирания.  По  завершении 

синтеза отключали печь, и охлаждение полученного соединения происходило в режиме ожлаждения 

муфельной  печи.  Состав  конечных  продуктов  контролировали  методом  РФА.  Рентгенографические 

исследования проводились на дифрактометре Miniflex 600 (фирма Rigaku, Япония) [3, с 398 ].