«ЖАСТАР ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ: БҮГІНІ МЕН БОЛАШАҒЫ»
Студенттер, магистранттар, докторанттар мен жас ғалымдарды 72-Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы
Сәуір, 2019
320
Түрлер
Қышқыл түзу қарқындары,Тº,тәуліктер
1
2
3
4
5
6
7
Lactococcus lactis
cremoris-17А
113±0.6
114±0.5
115±0.7
124±0.5
129±0.5
139±0.7
148±0.5
113±0.7
121±0.4
140±0.4
142±0.8
144±0.5
146±0.5
150±0.8
Lactobasillus bulgaricus-
44Л
111±0.9
113±0.6
115±0.5
139±0.4
152±0.4
160±0.4
165±0.6
111±0.8
117±0.4
125±0.4
133±0.7
149±0.8
164±0.5
170±05
111±0.7
119±0.8
145±0.8
155±0.8
160±0.8
169±1
180±0.8
Сүтқышқыл бактериялардың антагонистік белсенділігін агарлы блок әдісімен тест-дақылдың
өсуін тежеу аймағының диаметрін өлшеу арқылы анықталды. Тест - дақылдар ретінде Mycobacterium
rubrum, Staphylococcus aureus, Escherchia coli, Proteus, Salmonella typhimorium, Salmonella typhi,
Sarcina, Pseudomonos aeruginosa микроорганизмдері алынды
Сүтқышқыл бактериялардың антагонистік қасиеттерін зерттеу нәтижесінде жалпы
қарастырылып отырған штамдардың белсенділігі орташа көрсетікіштерге сай екендігі анықталды
(Сурет1). Бұл нәтижені штамдардың ұзақ уақыт сақтау жағдайында болуымен түсіндіруге болады.
Шұбаттан бөлініп алынған штамы Lactobasillus bulgaricus-44Л Mycobacterium rubrum (19 мм)
S.typhimorium (20 мм), Proteus (10 мм), бактериялардың өсуін тежеп, жоғары антагонистік белсенділік
көрсетті. Ал , Lactococcus lactis cremoris-17А штамы Mycobacterium rubrum (15мм) Proteus (8мм)
дақылдарының өсуін белсенді тежеген. Бұл штамдардың жоғары антоганистік белсенділігі олардың
жоғарыда айтылып кеткен белсенді қышқыл түзу қасиетімен түсіндіруге болады.
Сурет 1-Сүт қышқылы бактериялардың антагонистік белсенділігі
Сонымен қорыта келгенде, сүт қышқылы бактериялардың қышқыл түзу белсенділігі
зерттелініп екі культурада да қышқыл түзуі өсіру барысында көбейген. Lactobasillus bulgaricus-44Л
штаммының рНкөрсеткіші екі тәулік бойы бір деңгейде болған.Бұл тамақ өнркәсібінде қолдануда
маңызды орын алады. Бөлініп алынған сүт қышқылы бактериялардың антагонистік қасеттері
зерттелініп Lactobasillus bulgaricus-44Л штаммы Mycobacterium rubrum (19 мм) S.typhimorium (20 мм)
тест-дақылдарына жоғарғы антагонистік белсенділік көрсеткен.
Әдебиеттер:
1. Шығаева М. Х., Цзю В.Л., Сығындықова С.З. Сүт қышқылы бактериялары және ашытқы
саңырауқұлақтарының негізгі қасиеттері. – Алматы, 1996.
2. Воробьева Л. И. Промышленная микробиология. Изд. Московского универ. 1999. С. 218 –
219.
3. Шигаева М. Х., Оспанова М. Ш. Микрофлора национальных кисломолочных напитков.
Изд. Наука КазССР. Алма-Ата. 1983. С. 128 - 131.
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
22
24
тес
т-
да
қы
л
өсу
іні
ң
теже
лу
ай
м
ағ
ы
ның
ди
амет
рі
(
м
м
)
штамдар
L.lac
tis
МГ-1
«ЖАСТАР ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ: БҮГІНІ МЕН БОЛАШАҒЫ»
Студенттер, магистранттар, докторанттар мен жас ғалымдарды 72-Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы
Сәуір, 2019
321
Амиржанова Айдана
5В060900-География
Ғылыми жетекшісі: а.ш.ғ.к., доцент Т.А. Ашимов
ҚазМемҚызПУ
ТАБИҒАТТАҒЫ ТІРШІЛІК ОРТАЛАРЫНЫҢ БІРТЕКТІЛІГІ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК
Аннотация. Понятие одно типности органического мира в зависимости о климатических условий
природы. Популяции разных видов, обитающие на одной территории или в акватории, не могут жить в
природе в собственной изоляции, без каких-либо перерывов, они находятся в постоянном контакте друг с
другом. Эти виды общения разнообразны и сложны. Некоторые организмы питаются другими организмами.
Некоторые живут в окружении друг друга, очень мелкие микроорганизмы разрушают остатки мертвых
растений и животных. Исходя из этого, в природе существует ассоциация организмов, которая объединяет
популяцию всех видов, обитающих в этом районе или в акватории.
Abstract. Populations of different species that live in the same territory or in the water area cannot live in
nature in their own isolation, without any interruptions, they are in constant contact with each other. These types of
communication are diverse and complex. Some organisms feed on other organisms. Some live surrounded by each
other, very small microorganisms destroy the remains of dead plants and animals. Proceeding from this, in nature there
is an association of organisms, which unites the population of all species living in this area or in the water area.
Бір территорияда немесе акваторияда өмір сүретін әр түрлі түрлердің популяциялары
табиғатта өз алдына жеке изоляцияда, еш қатынассыз өмір сүре алмайды, олар бір – бірімен үнемі
байланыста болады.Бұл қатынас түрлері әртүрлі және күрделі. Бір ағзалар басқа ағзалармен
қоректенеді. Біреулері бірінің тіршілік ету ортасында өмір сүреді.Ал өте ұсақ микроағзалар өлген
өсімдіктер мен жануарлардың қалдықтарын шірітеді. Соның негізінде табиғатта ағзалардың
бірлестігі қалыптасады, олар сол территорияда немесе акваторияда тіршілік етуші барлық түрлердің
популяцияларын біріктіреді.
Биоценоз алып жатқан абиотикалық орта аймағы биотоп яғни, биоценоз тіршілік ететін орта
деген ұғымды береді. Биоценоздағы бір түрдің өкілдері биотикалық қатынастарының көптеген
формалары олардың бірлестіктегі өмірлерінің негізгі жағдайларын, қоректерін табу жолдарын және
жаңа кеңістікті иемдену мүмкіншіліктерін анықтайды.
Әрбір бірлестіктегі жеке түрлерге жататын даралардың өзара және олардың басқа түрлер
популяцияларымен қарым-қатынасын, дамуы мен алмасуына айналадағы орта жағдайларының
тигізетін әсерін зерттеу де – экологиялық міндеттердің біріВ.Н.Беклемишевтің түрлер арасындағы
биоценоздағы биотикалық қатынастар мынандай төрт типке бөлінеді: а) трофикалық, б) тропикалық,
в) фористік, г)фабрикалық.
Кез келген тіршілік жүйелерінің құрылымы – олардың түрлердің топтарына байланысы мен
бір-бірімен қарым қатнасы табиғи заңдылықтардың негізінде пайда болған. Тіршілік орталарындағы
тірі ағзалардың құрлымы сол жердегі табиғи түрлердің және олардың санына немесе биологиялық
массасына байланысты болады. Биоценоздың құрылымы көпжақта, олар мынандай аспектілерді
бөледі.
Белгілі бір жердегі тіршілік жиынтықтарының сол жердің абиотикалық және биотикалық
жағдайларына байланысты өздеріне тән ерекшеліктерге ие. Тіршілік орталарының көптүрлілігі
олардың тіршілік етуіне бәріне бірдей ыңғайлы деуге болмайды оның негізгі көрсеткіші тірі
ағзалардың түрлерінің биологиялық массасы және олардың сандық мөлшері белгілі бір жерде бірдей
еместігі негізгі дәлел болып саналады. Бұндай жағдайдың болуы қоршаған ортаның тіршілік етуге
қажетті факторлардың барлығына бірдей тиімді мөлшерде жеткілікті болмауы себеп.
Ағзалардың топтасып тіршілік етуі олардың қоректену жолдарының әртүрлігіменде
байланысты. Оның негізгі бір көрсеткіші тірі ағзалардың қоректену тізбегі болып саналады. Бұл
жағдайда өлі табиғат құрамындағы қоректік элменттердің төменгі сатыдағы өсімдіктерден бастап
сүтқоректі жануарлар қорегінің құрамында кездесуі. Осыған сай табиғатта қоректенудің көптеген
түрлері бар [1, 35-36].
Экожүйелер. Әрбір биогеоценоз, негізінен, екі құрылымды бөліктен, сол аймақтағы тіршілік
етуші тірі ағзалардан және сол ағзалар тіршілік ететін орта жағдайларының әсерінің жиынтығынан
тұрады Олардың арасында тығыз байланыс туындап, белгілі бір жүйені құрайды.Ол жүйе
