Әдебиеттер тізімі
Телеснин Р.В. Молекулярная физика:- М: Высшая школа. 1973. 360 с.
Матвеев А. Н. Молекулярная физика. - М. Высшая школа. 1989. 439с.
Савельев И.В. Жалпы физика курсы: Алматы: Мектеп. 1 том. 1989, 508 б;
Фриш С.Э. Тиморева А.В. Жалпы физика курсы: Алматы: Мектеп. 1 том.
1971, 500б;
Кикоин А.К., Кикоин И.К. Молекулярная физика: Учебное пособие для вузов.
- М: Наука. 1990, 592с.
Яковлев В.Ф. Курс физики. Теплота и молекулярная физика. М. Просвещение, 1976. 320 с.
Венцель Е.Е. Теория вероятностей. – М: Наука. 1964. с.
Волькенштейн В.С. Жалпы физика курсының есептер жинағы. Алматы. 1990. 380 с.
Сборник задач по физике. Под ред. М.С. Цедрика. -М.:Просвещение, 1989.-271с.
Құлбеков М. Жалпы физика курсы. Молекулалық физика және термодинамика негіздері. Алматы: 1993, 135 б.
Ільясов Н. Жалпы физика курсы: Молекулалық физика. Бейсызық физика№ Алматы: Білім, 2003-352 б
Қойшыбиев Н., физика. Механика. Молекулалық физика және жылу. І
Шарықбаев А.О том. - Алматы, 2001 – 265 б
Темірқұлова А.И., Механика молекулалық физика курсының практикумы. –
Таусарова К.Ә., Алматы. Қазақ университеті, 2004 – 183б
Изтлеуов Н.Т.,
Абдраимова Р.Қ.
Трофимова Т.И. Курс физики. – М.: Высш.шк. 1985г.
Сырым Ж.С. Молекулалық физика курсы бойынша дәрістердің
конспектісі. Орал. 2006ж.
Пән бойынша тапсырмаларды орындау және тапсыру кестесі.
№
|
Жұмыс түрі
|
Тапсырма-
ның мақсаты мен мазмұны
|
Ұсыныла-
тын әдебиеттер
|
Орындау мерзімі және тапсыру уақыты (аптасы)
|
Балл
|
Бақылау түрі
|
1
|
Реферат
|
Тақырып бойынша негізгі баяндама
|
Семинар тақырыбына байланысты
|
3 апта
|
100 (үй тапсырма-сы түрінде беріледі)
|
Реферат және баяндама
|
2
|
Оппонент болуы
|
Баяндама жасау
|
Семинар тақырыбына байланысты
|
4 апта
|
100 (үй тапсырма-сы түрінде беріледі)
|
Семинарда жауап беруі
|
3
|
ОЖСӨЖ тапсырмаларын орындау (барлығы
12 тапсырма)
|
Талдау және танымдық қабілет-терін арттыру
|
Семинар тақырыбына байланысты
|
ОЖСӨЖ кестесі бойынша берілген уақыт шеңберін-де
|
Тақырып бойынша
100 балға дейін (аралық бақылау түрі ретінде)
|
Тапсырма-лардың орында-луын сұрақтарға жауап беру қабілетін тексеру
|
4
|
Жазба жұмыс түрінде аралық бақылау
|
Ойлау қабілетін тексеру
|
Бірінші жұмыс 1-4 тақырыптарға байланысты Екінші жұмыс 5-11 тақырыптарға байланысты
|
№4 семинар
№10 семинар
|
Тапсырмалар саны бойынша әрбір жұмыс
100 балмен бағаланады.
|
Жазба жұмысын тексеру
|
5
|
Емтихан
|
Білімді кешенді тексеру
|
|
|
Тест
|
|
4. Молекулалық физика және термодинамика пәнінің оқу-әдістемелік қамту картасы
№
|
Әдебиет атауы
|
Барлығы
|
Кітапха
нада
|
кафедрада
|
Студент
тердің қамтылу пайызы
|
Элек
тронды түрі
|
1
|
Матвеев А.Н. «Молекулярная физика»
|
жеткілікті
|
жоқ
|
100%
|
жоқ
|
2
|
Яковлев В.Ф. «Курс физики»
|
жеткілікті
|
жоқ
|
100%
|
жоқ
|
3
|
Ақылбеков Є.
“Физика”
|
жеткілікті
|
жоқ
|
100%
|
жоқ
|
4
|
Абдуллаев Ж.
«Жалпы физика курсы»
|
жеткілікті
|
жоқ
|
100%
|
жоқ
|
5
|
Арызханов Б.С. “Физика курсы”
|
жеткілікті
|
жоқ
|
100%
|
жоқ
|
6
|
Ахметова Б.Ғ.,
Әділбаев Є.Х.
“Физика курсы”
|
жеткілікті
|
жоқ
|
100%
|
жоқ
|
7
|
Савельев И.В.
«Жалпы фізика курсы»
|
жеткілікті
|
жоқ
|
100%
|
жоқ
|
8
|
Сырым Ж.С.
«Жалпы фізика курсы» Молекулалық физика Дәріс конспектілері
|
жеткілікті
|
бар
|
100%
|
бар
|
9
|
Фриш С.Э.,
Тиморева А.В.
«Жалпы физика курсы»
І том
|
жеткілікті
|
жоқ
|
100%
|
жоқ
|
10
|
Волкенштейн В.С. “Сборник задач по общему курсу физики”
|
жеткілікті
|
жоқ
|
100%
|
жоқ
|
11
|
Цедрик М.С.
“Сборник задач по общему курсу физики”
|
жеткілікті
|
жоқ
|
100%
|
жоқ
|
12
|
Евграфова А.Н.,
Кагон В.Л.
«Курс физики»
|
жеткілікті
|
жоқ
|
100%
|
жоқ
|
13
|
Иванов Б.Н.
“Законы физики”
|
жеткілікті
|
жоқ
|
100%
|
жоқ
|
14
|
Трофимова Т.И.
“Курс физики”
|
жеткілікті
|
жоқ
|
100%
|
жоқ
|
15
|
Яворский Б.М.,
Детлаф А.А., “Справочник по физике”
|
жеткілікті
|
жоқ
|
100%
|
жоқ
|
16
|
Слободецкий И.Ш., Орлов В.А. “Всесоюзниые олимпиады по физики”
|
жеткілікті
|
жоқ
|
100%
|
жоқ
|
17
|
Иродов И.Е. “Основные законы механики”
|
3
|
жоқ
|
20%
|
жоқ
|
18
|
Трофимова Т.И. “Сборник задач по общей физике с решениями”
|
жеткілікті
|
жоқ
|
100%
|
жоқ
|
19
|
Телесин Р.В. Молекулярная физика:- М: Высшая школа. 1973. 360 с.
|
жеткілікті
|
жоқ
|
100%
|
жоқ
|
20
|
«Молекулалық физика» пәні бойынша электрондық оқулық.
|
|
|
+
|
305 ауд.
|
Молекулалық физика пәні бойынша дәрістердің конспектілері
№1 дәріс
Тақырып: Молекулалық физика мен термодинамиканың пәні
Дәрістің мазмұны: Макрожүйе. Заттың физикалық қасиетін сипаттау әдістері. Жылулық қозғалыс. Заттардың молекулалық-кинетикалық теориясын тәжірибе жүзінде негіздеу. Заттардың агрегаттық күйлері және олардың белгілері.Тура бақылаулар. Жанама дәлелдеулер. Молекулалардың өзара әсерлесулері және қозғалысы. Заттың агрегаттық күйлері. Молекулалардың өзара әсерлесулері мен қозғалысының салдарлары.
№2 дәріс
Тақырып: Газдардың молекулалық-кинетикалық теориясының негізгі қағидалары. МКТ-ның негізгі теңдеуін қорыту.
Дәрістің мазмұны: Идеал газ. Газ қысымы. Газдардың кинетикалық теориясының негізгі теңдеуін қорытып шығару. Температура. Жылулық тепе-теңдік. Термодинамикадағы температура ұғымы. Молекулалық физикадағы температура ұғымы. Температураны өлшеу. Термометрлер. Төменгі температураларды алу жолдары.
№3 дәріс
Тақырып: Газ заңдары. Идеал газ күйінің теңдеуі
Дәрістің мазмұны: Идеал газдың тәжірибелік заңдары. Олардың графиктері және аналитикалық өрнектері. Менделеев-Клапейрон теңдеуі. Ішкі энергия. Энергияның еркіндік дәрежелеріне байланысты. Үлесу заңы. Идеал газдың ішкі энергиясының аналитикалық өрнегі.
№4 дәріс
Тақырып: Статистикалық әдіс және ықтималдықтар теориясының элементтері.
Дәріс мазмұны: Негізгі математикалық түсініктер. Кездейсоқ оқиғалар мен шамалар. Оқиғаның пайда болу ықтималдығы. Ықтималдықты қосу және көбейту. Ықтималдылықты мөлшерлеу. Статистикалық орта шама. Флуктуация. Таралу функциясы. Жүйенің макроскопиялық және микроскопиялық күйлері. Статистикалық ансамбль. Макроканоникалық ансамбль. Микрокүйлердің тең ықтималдығы. Ықтималдылық теориясының жасалу тарихы.
№5 дәріс
Тақырып: Максвелл таралуы.
Дәріс мазмұны: Газ молекулаларының жылдамдықтары. Газ молекулаларының жылдамдықтарына байланысты таралуы. Максвелдік таралуды қорытып шығару. Максвелдік таралуға тән жылдамдықтар. Штерн тәжірибесі. Больцман таралуы. Барометрлік формула. Больцман таралу заңын қорытып шығару. Перрен тәжірибесі.
№6 дәріс
Тақырып: Термодинамиканың бірінші бастамасы
Дәріс мазмұны: Термодинамика міндеттері. Жұмыс, жылу және ішкі энергия. Термодинамикалық тепе-теңдік және термодинамиканың бірінші заңы. Күй функциялары. Процесс функциялары. Жылу сыйымдылық түсінігі. Жылу сыйымдылық - процесс функциясы. Жылу сыйымдылығының кванттық теориясы. Роберт-Майер формуласын қорыту. Адиабат көрсеткішін есептеу. Жылулық функция.
№7 дәріс
Тақырып: Термодинамиканың бірінші заңын термодинамикалық процестерде қолдану.
Дәріс мазмұны: Изопроцес кезіндегі жұмысты есептеу. Изопроцестердің жылулық эффектісі. Адиабаттық процесс. Термодинамианың екінші бастамасы. Қайтымды және қайтымсыз процестер. Тұйық жүйедегі процестер бағыты. Термодинамиканың екінші бастамасы.
№8 дәріс
Тақырып: Дөңгелек процестер.
Дәріс мазмұны: Цикл кезіндегі жұмыс. Пайдалы әсер коэффиценті. Жылулық және суытқыш мәшинелер. Келтірілген жылу мөлшері. Энтропия. Энтропия туралы түсінік.Идеал газ процестеріндегі энтропия өзгерістерін есептеу. Энтропияның өсу заңы. Термодинамиканың екінші бастамасының статистикалық талқылануы.
№9 дәріс
Тақырып: Термодинамиканың үшінші бастамасы.
Дәріс мазмұны: Төменгі температуралар. Нернст теоремасы және оның салдары. Абсолюттік нөл температураға жетудің мүмкін еместігі. Тасымалдау құбылысы. Молекулалардың өзара әсерлесу күштері мен қарапайым потенциалдар. Соқтығысулардың орташа жиілігі. Еркін жүру жолының орташа ұзындығы.
№10 дәріс
Тақырып: Тасымалдану теңдеуі және коэффициенттері.
Дәріс мазмұны: Диффузия, тұтқырлық, жылу өткізгіштіктің теңдеулері. Тасымалдау коэффициенттері. Тасымалдау коэффиценттерін молекулалық қозғалысты сипаттайтын шамалар арқылы өрнектеу. Сиретілген газдар. Вакуум түсінігі және оның қасиеттері. Әсіре сиретілген газдар.
№11 дәріс
Тақырып: Нақты газдар
Дәріс мазмұны: Газдар қасиеттерінің идеал газ моделінен ауытқуы. Ван-дер-Ваальс теңдеуі және оны талдау. Тәжірибелік изотермалар. Ылғалдылық. Қаныққан және қанықпаған бу. Булану және қайнау. Су буы.
№12 дәріс
Тақырып:. Нақты газдың ішкі энергиясы
Дәріс мазмұны: Джоуль-Томсон эффектісі және оның физикалық мағынасы. Төменгі температураларды алудың кәзіргі заманғы әдістері. Газдарды сұйылту. Сұйықтар. Сұйық күйдің ерекшеліктері.Сұйықтардың құрылымы және олардың қасиеттері. беттік керілу. Қос сұйықтың және сұйық пен қатты дене шекараларындағы тепе-теңдік шарттары.
№13 дәріс
Тақырып: Сұйық ерітінділер.
Дәріс мазмұны: Ерігіштік. Еру жылуы. Идеал ерітінділер. Осмостық қысым. Рауль заңы. Генри заңы. Ерітіндінің үстіндегі қаныққан бу. Қатты денелер. Кристалл торы. Кристалл классификациясы және кристаллографиялық жүйелер. Дислокациялар.
№14дәріс
Тақырып: Сұйық ерітінділер.
Дәріс мазмұны: Ерігіштік. Еру жылуы. Идеал ерітінділер. Осмостық қысым. Рауль заңы. Генри заңы. Ерітіндінің үстіндегі қаныққан бу. Қатты денелер. Кристалл торы. Кристалл классификациясы және кристаллографиялық жүйелер. Дислокациялар.
№15 дәріс
Тақырып: Фазалық түрленулер.
Дәріс мазмұны: Бірінші және екінші текті фазалық түрленулер.Динамикалық және статистикалық заңдылықтар. Классикалық және кванттық таралу заңдары. Классикалық теориялар кванттық теорияның шектік жағдайы.
6. Практикалық сабақтардың жоспары
№
|
Сабақтың тақырыбы
|
Сабақтың мазмұны
|
Апта
|
Әдебиеттер
|
1
|
Газдардың молекула-кинетикалық теориясының негізгі теңдеуі
|
Қысым. Мольдік масса, зат мөлшері, температура.
|
1
|
[8]; [9]
|
2
|
Изопроцестер. Процестердің диаграммалары.
|
Изотермиялық, изобаралық, изохоралық процестер.
|
2
|
[8]; [9]
|
3
|
Идеал газ күйінің теңдеуі. Дальтон заңы.
|
Менделеев-Клапейрон теңдеуі. Идеал газдың ішкі энергиясы.
|
3
|
[8]; [9]
|
4
|
Еркіндік дәрежесі. Ішкі энергияның термодинамикалық параметрлерімен байланысы
|
Бір атомды, екі атомды және көп атомды газдар үшін еркіндік дәрежелері.
|
4
|
[8]; [9]
|
5
|
Максвелл және Больцман таралулары.
|
Газ молекулаларының жылдамдықтары, газ молекулаларының жылдамдықтарына байланысты таралуы.
|
5
|
[8]; [9]
|
6
|
Максвелл таралуы.
|
Салыстырмалы жылдамдық үшін Максвелл формуласы. Максвелл таралуының сипаттамалық жылдамдығының есептелуі.
|
6
|
[8]; [9]
|
7
|
Больцман таралуы.
|
Энергия бойынша молекуланың таралуы. Барометрлік формула.
|
7
|
[8]; [9]
|
8
|
Жылу сыйымдылық
|
Мольдік және меншікті жылу сыйымдылықты есептеу. Жылу мөлшерін есептеу.
|
8
|
[8]; [9]
|
9
|
Термодинамиканың бірінші бастамасы.
|
Әртүрлі изопроцестердегі жұмыс, жылу және ішкі энергия өзгерісін есептеу. Графиктік және аналитикалық есептеулер.
|
9
|
[8]; [9]
|
10
|
Қаныққан булар. Ылғалдылық.
|
Қаныққан булар. Ылғалдылық.
|
10
|
[8]; [9]
|
11
|
Термодинамиканың екінші бастамасы.
|
Энтропия. Фазалық түрленулер кезіндегі энтропия өзгерісін есептеу. Газдағы процесс кезіндегі энтропия өзгерісін есептеу.
|
11
|
[8]; [9]
|
12
|
Тасымалдау процестері.
|
Еркін жүру жол ұзындығы. Соқтығысу заңы. Тасымалдау коэффициенттері.
|
11
|
[8]; [9]
|
13
|
Сұйықтар. Нақты газдар.
|
Молекулалар сипаттамалары. Беттік керілу. Капиллярлық құбылыс. Ван-дер-Ваальс теңдеуі.
|
13
|
[8]; [9]
|
14
|
Қатты денелер.
|
Қатты денелердің механикалық және жылулық қасиеттері. Қатты денелердің жылу сыйымдылығы.
|
14
|
[8]; [9]
|
15
|
Фазалық түрленулер.
|
Клапейрон-Клаузиус теңдеуі.
|
15
|
[8]; [9]
|
7. Практикалық сабақтар үшін әдістемелік нұсқаулар Практикалық (семинарлық, студиялық) сабақтарға әдістемелік нұсқаулар
- тақырып
- мақсаты
– негізгі сұрақтар
- әдістемелік нұсқаулар
- пайдаланатын әдебиет
Практикалық сабақтар төрт компоненттен тұрады: дәрісханадағы жұмыс, үй жұмысы, жеке жұмыс және бақылау жұмысы. Барлық компоненттерде де есеп шығарылуы тиісті.
Есеп шығару дегеніміз – берілген кестелік шамалар арқылы белгісіз шаманы анықтау.
Салыстырмалы түрде есепті жеңіл шығару үшін, есепті шығарудың стандартты ретін ұстауларын қажет етеді:
Есепті мұқият оқып шығып, оның математикалық шарттарын жазып алу керек. Сонымен бірге бірдей шамаларды ұқсас әріптермен белгілеу керек. Бір шаманың әр түрлі мәндерін индекстері әр түрлі бір әріппенен белгілейді, ал бірдей индекстермен бірдей объектіге (күйге) қатысты әріптерді белгілейді.
Барлық берілген шамаларды бір өлшем бірліктер жүйесіне көшіру қажет. Бұл жағдайда нәтижені есептеу керек емес. Себебі, әрбір жауапқа әрекеттердің бөлігін қойған кезде, басы артық болуы мүмкін, есептің шартында және жауабында физикалық шамаларды олардың аттарымен жазу керек. Әрекеттерді орындаған кезде, барлық шамалар өлшемділіктеріменен қойылады.
Қажет тұрғызулар мен суреттерді жасаңыздар.
Есептің шартын ойлаңыздар. Есепте қандай процестер жүзеге асады және олар қандай заңдылықтарға бағынады. Есепті шығару жолының мысалын көрсетіңдер. Бұл жағдайда белгісіз шама – сізді алға жетелейді, ал белгілі – есепті шығарудың белгілі тәсілін ойыңызға түсіреді.
Анықталатын шама енетін сәйкесті өрнек қажетті жағдайда, кітапты немесе конспектіні пайдалану арқылы өтілген материалдардан таңдап алынады. Таңдап алу, шығармашылық процесс. Есепті шығарудың ең тиімді жолын таңдап алуымыз керек. Бұған студенттерді үйретуге болмайды. Себебі есептерді шығарудың жолдары, есептердің өздерінен бірнеше есе артық. Бірақ бұған жеткілікті түрде есептердің санын шығару процесінде және кездесетін барлық сұрақтарды анықтаған кезде, үйренуге болады (есеп негізделген теорияны түсіндірген жағдайда, ал теория меңгерілмеген жағдайда, мұндай есептерді шығару ерте.) Таңдап алынған қатынастың түрлерін жазып алыңыздар.
Сіздің есепте берілген нақты процесске қатысты таңдап алынған қатынасты берілген және іздеп отырылған шамалардың белгіленулерін мүмкіндігінше пайдаланып жазыңыздар. Қатынасты қарапайым түрге келтіріңіздер.
Алынған теңдеуді қарастырыңыздар. Егер онда бір белгісіз шама болса, оны табыңыздар, сонда сіз есептің әріптік жауабын шығарып аласыңдар, яғни іздеп отырылған шаманы берілген және кестелік шамалар арқылы шаманы өрнектеу арқылы.
Егер, есепте белгісіз шамалар бірнешеу болса, онда заңды анықтаманы жалпы түрде немесе жалпы формуланы тағы да таңдап алып, жазу қажет. Одан басқа белгісіз шаманы табуға болады (Берілген есепте, мұндай жазу болмаған жағдайда) 6 пункттағы әрекеттерді қайталаңыздар және алынған теңдеулердің жүйесін қарастырыңыздар.
Егер, белгісіз физикалық шамалардың саны теңдеулердің санынан артық болса, толық теңдеулер жүйесін алғанға дейін қайталау керек, яғни белгісіз шамалардың саны теңдеулердің санына тең болғанша.
8. Ізделініп отырған шамаға қатысты теңдеулердің толық жүйесін белгілі бір алгебралық тәсілмен шығару қажет.
Есепті шығарудың осындай деңгейінің қажеттілігі өте үлкен. Себебі, осы жерде жіберілген қате есептің дұрыс шығармауына әкеп соқтырады. Сонымен бірге, бұл жерде математикалық білімді тек қана дұрыс қолдану қажеттілігін ойламау қажет.
9. Кей жағдайда, теңдеулер жүйесін құрастырудың орнына, әрбір белгісіз шаманы тауып, ізделініп отырған шаманың теңдеуіне қойған оңай болады. Сөйтіп, бұл теңдеуде, жаңа белгісіз шамалар пайда болуы мүмкін. Оларды, бұрынғы әдістермен іздейді. Ақырында теңдеуде, белгісіз шама қалмайды. Пайда болған бір белгісіз бар теңдеуді шешу арқылы есептің таңбамен берілген жауабы шығарылады. Жауапта кейбір берілген шамалар қатыспауы мүмкін. Себебі, есепті басы артық берілгендер болады.
10. Таңбалық жауапқа берілген және кестелік шамалардың сан мәндерін және өлшемділіктерін қойыңыздар. Егер соның нәтижесінде дұрыс емес өлшемділік шықса, ол жіберілген қателікті тура көрсетеді. Ал, дұрыс өлшемділік есептің дұрыс шығарылғандығының дәлелі емес. Есептеулерді логарифмдік сызғышты пайдаланып шығарады және оның дәлдігімен, яғни үш мәнді цифрмен шектеледі. Мүмкіндігінше, аралық шамаларды есептеудің қажеті жоқ. Мысалы, таңбалы жауапты әрекет көбейту мен бөлумен шектелетін болса, онда бірден жауап есептелінеді.
Жуық шамаларды төрт мәнді цифрға дейін дөңгелектейді немесе мәнді цифрлардың санына дейін, яғни ең аз берілген жуық шамадан бірге артық цифрға дейін соңғы жағдайда, сандық жауапты ең аз дәл берілген шаманың мәндік цифрының шамасына дейін дөңгелектейді. «Дәл» берілген шамаларды, негізінен жеткілікті дәлдікпен, яғни төрт мәнді цифрға дейін шамалар ретінде қарастырады.
Есепті былайша өрнектеген ыңғайлы: дәптерді сол жағында баған бойынша, есептің математикалық шарты және бірліктерді бір жүйеге келтіру жазылады. Оң жағынан, тізбектің суретін сызылады. Оның оң жағына, жалпы формулалар (заңдар, анықтамалар) үшін орын қалдырылады. Себебі, солардың негізі арқылы есеп шығарылады. Есепті шығаруды, ізделініп отырған шамадан басталатын және оның таңбалық жауаппен аяқталатын тізбек түрінде жазуға болады. Басқа жағдайларда, есепті шығару толық теңдеулер жүйесін құрайды және одан таңбалық жауап алынады.
Есептер әр түрлі болады: қиын, жеңіл. Есептің күрделілігі – қиындығы, ондағы әрекеттердің санының артуына байланысты. Ал, санның артуы берілген есепте пайдаланылатын теориялық мағлұматтардың аймағының кеңейуімен байланысты. Бірақта осыған қарамастан есептің шығарылу әдісі бұрынғысынша қалады.
Есепті өз беттеріңізбен шығарыңыздар. Шығару барысында кітапқа немесе конспектіге үңілуге болады. Есепті шығару барысында, математикалық қателіктер жіберуге болмайды.
СОӨЖ сабақтарға әдістемелік нұсқаулар
- тақырып
- мақсаты
- өткізу түрі
- тапсырмалар, сұрақтар
- әдістемелік нұсқаулар
- пайдаланатын әдебиет
8. Зертханалық сабақтар үшін әдістемелік нұсқаулар
лабораториялық сабақтар
- тақырып
- мақсаты
- тапсырмалар
- әдістемелік нұсқаулар
Зертханалық жұмыстарды орындау төмендегі талаптарды білу қажет:
Зертханалық жұмысты мұқият оқу керек.
Зертханалық жұмыс дәптеріне зертханалық жұмыстың тақырыбын, құралдар мен жабдықтарын, мақсатын және кестелерін сызу қажет .
Зертханалық жұмысқа жіберу сұрақтарына жауап беру.
Жұмысқа жіберілгеннен кейін жұмысты орындауға кірісу.
Алынған мәндер бойынша есептеулер жүргізіп, қателіктерін табу.
Зертханалық жұмыс бойынша қорытынды жасау.
Зертханалық жұмыстың тапсыруға арналған сұрақтарына жауап беру.
№1 Зертханалық жұмыс. Жылудың берілу тәсілдері. Жылуөткізгіштік
Жұмыстың мақсаты: қатты денедегі энергияның берілу процесін көрсету,
әртүрлі денелердің жылуөткізгіштігін салыстыру
Қажетті құрал – жабдықтар:
компьютерлік өлшеуіш блок
температуралар датчигі (0-1200С) – 2 дана
стерженьдері бар жұмыстық орын
қысқыштары бар платалар – 2 дана
шыны стакан
демонстрациялық штатив
әр түрлі стерженьдер
әдістемелік нұсқаулар Бұл эксперимент «Жылу өткізгіштік» оқу бағдарламасына арналған.
Жылуөткізгіштік процесі металл стерженьдердегі жылу берілу мысалдарымен қарастырылады. Стерженьдердің бір ұштары ыстық суға салынады, ал келесі ұшының ішкі энергиясының өзгерісін температуралар датчигі тіркеп отырады. Әртүрлі заттардың жылуөткізгіштігін салыстыру үшін екі стерженьді қатар қыздырады.
№2 Зертханалық жұмыс. Газдағы конвекция кезінде жылудың берілуі
Жұмыстың мақсаты: газдағы жылу берілу процесін көрсету.
Керекті құрал – жабдықтар: компьютерлік өлшеуіш блок, температуралар датчигі (0-1200С).
Бұл экспериментте «Конвекция» оқу бағдарламасының элементі жасалады. Конвекция процесі қолдың үстінен қызған ауаның ағыны мысал ретінде қарастырылады.
Тәжірибені жасамас бұрын оқушыларға конвективті жылу тасымалдану процесін қайталап, тәжірибе сұлбасын тақтаға сызу керек.
№3 Зертханалық жұмыс. Сұйықтағы конвекция кезіндегі жылудың берілуі
Жұмыстың мақсаты: сұйықтағы энергияның берілу процесін көрсету
Қажетті құрал – жабдықтар:
компьютерлік өлшеуіш блок
температуралар датчигі (0-1200С) – 2 дана
стерженьдері бар жұмыс орны
қысқыштары бар плата – 2 дана
стакан
жылудан изоляцияланған
демонстрациялық штатив
Бұл эксперимент «Конвекция» тақырыбына арналған.
Конвекция процесі ыстық су мен салқын судың араласуы арқылы қарастырылады.
№4 Зертханалық жұмыс. Сәулелену арқылы жылудың берілуі
Жұмыстың мақсаты: сәулелену арқылы энергияның берілу процесін көрсету.
Керекті құрал – жабдықтар:
компьютерлік өлшеуіш блок
температуралар датчигі (0-1200С) – 2 дана
жұмыстық орын
қысқыштары бар плата – 2 дана
қара және ақ пленка (қағаз)
демонстрациялық штатив
электр шамы (60-100Вт)
Бұл эксперимент «Қызған денеден сәулелену арқылы жылудың берілуі» тақырыбына арналған. Сәулеленуді қабылдайтындар ретінде жұқа қағаз қиындылары (пластика) алынады. Бұнда ішкі энергияның өзгеруі жүреді. Бұл өзгеріс және осыған сәйкес температура датчиктер арқылы тіркеліп отырады.
№5 Зертханалық жұмыс. Жұмыс жасау кезіндегі ішкі энергияның өзгерісі. Газдың адиабаталық ұлғаюы және сығылуы
Жұмыстың мақсаты: Дене жұмыс жасаған кезде оның ішкі энергиясы қалай өзгеретінін көрсету
Керекті құрал – жабдықтар:
компьютерлік өлшеуіш блок
резеңке тығыны бар температура датчигі (0-1200С)
көлемі 50мл шприц
саңылауы бар пробирка
Эксперимент «Дененің жұмыс жасаған кездегі ішкі энергиясының өзгеру
мүмкіншілігі» тақырыбына негізделген.
Зерттелетін объект ретінде ыдыстағы ауа қарастырылады. Ішкі энергияның шамасы ретінде датчик көмегімен алынатын температураны аламыз.
Бірінші бөлімді біз нәтижесі белгілі тәжірибені дәлелдейміз. Дене жұмыс жасаған кезде (газды сығу) оның ішкі энергиясы артады, екінші бөлімде газ ұлғайған кезде газдың ішкі энергиясының азаюына сәйкес температураның кемуін тіркеп отырамыз.
Студенттердің өздік жұмысы үшін материалдар:
Молекулалық физика бойынша рефераттар мен оқу конференцияларының тақырыптары:
Күй параметрлерін өлшеу.
а) Көлемді өлшеу.
б) Қысымды өлшеу (сұйық манометрлер, барометрлер, Бурдон манометрлері).
в) Температураны өлшеу (газ термометрі, сұйық термометрлері).
г) Кедергі термометрлері
д) Термоэлементтер (термопаралар)
2. Жылу мөлшерін және жылу сыйымдылығын өлшеу.
а) Жылу мөлшерінің өлшем бірліктері
б) Жылу мөлшерін өлшеу
в) Жылу сыйымдылығын өлшеу
г) Тұрақты көлемдегі жылу сыйымдылықты (СV) өлшеу.
д) Тұрақты қысымдағы жылу сыйымдылықты (СP) өлшеу.
е) қатынасын өлшеу
3. Тұтқырлық коэффициентін өлшеу (вискозиметрия)
а) Тербелістің өшу әдісі
б) Тасымалдау коэффициенттерінің арасындағы қатынас
4. Вакуумдік техниканың элементтері
а) Насостар
б) Фервакуумдық насостар
в) Жоғары вакуумды насостар
г) Газдың сорбциясы (геттерлер)
5. Аз қысымдарды өлшеу.
а) Ионизациялық манометр
б) Термоэлектрлік манометр
в) Мак- Леод манометрі
г) Вакуумдік қондырғы
6. Ван-дер-Ваальс теңдеуін тәжірибе жүзінде тексеру.
а) Ван-дер-Ваальс теңдеуінің тұрақтыларын тәжірибе жүзінде анықтау
б) Ван-дер-Ваальс теңдеуін тәжірибенің нәтижелерімен салыстыру
в) Ван-дер-Ваальстің келтірілген теңеуі.
г) Нақты газдардағы молекула аралық өзара әсерлесу күштері
д) Нақты газдардың жылу сыйымдылығы
7. Температураның термодинамикалық шкаласы
8. Теріс температуралар
9. Сұйық ерітінділер
а) Концентрация
б) Еру механизмі
в) Еру жылуы
г) Идеал ерітіндінің үстіндегі қаныққан булардың серпімділігі.
д) Генри заңы
е) Ертінділердің қайнау температурасы.
ж) Осмостық қысым.
10. Сұйық гелий.
а) ІІ сұйық гелий Аса аққыштық
б) ІІ сұйық гелийдегі жұқа қабыршақтар.
в) ІІ сұйық гелийдегі термомеханикалық эффект.
г) Механотермиялық эффект
д) ІІ сұйық гелийдің жылу өткізгіштігі.
11. Кристалдардағы дислокация.
а) Дислокациялар және наклеп
б) Дислокациялар және қоспалар
в) Дислокациялар және теориялық өңдеу
Достарыңызбен бөлісу: |