Жаратылыстану және математика

Дәрістің мазмұны:

2. Электромагнетизм ғылымының маңызы

1. Электр және магнетизм құбылыстарын зерттеу тарихы

Электр, магниттік құбылыстарды зерттеу ертеден басталды. ХVI ғасырда Гильберт ғылыми зерттеу негізін салды. ХVIII ғасыр аяғында Кулон, Гальвани, Вольт, Ампер, Ом, Фарадейдің тәжірибелік заңдары негізінде сол ғылымдардың түсініктері жинақталып, қалыптасты. Максвелл осы тәжірибелерді зерттей келіп, электрлік, магниттік және оптикалық құбылыстарды сипаттайтын жалпы теңдеулерді қорытып шығарды, электромагниттік толқындардың болатындығын, жарықтың электромагниттік толқынның бір түрі екендігін болжап айтты.

2. Электромагнетизм ғылымының маңызы.

Электромагнетизм ғылымының қазіргі өмірде: тұрмыста, өндірісте, ғылыми зерттеулерде алатын орны үлкен. Электр аспаптары, электр қозғалтқыштары, жарық көздері және тағы басқа қондырғылар кең қолданылады. Сол себепті электромагниттік құбылыстарды зерттеу, үйрену өте маңызды.

Өзін - өзі бақылауға арналған сұрақтар

- Электр құбылыстарының зерттелу тарихы

- Токтардың өзара әсерлесуін зерттеу

- Электр және магнит құбылыстарының өзара байланысын зерттеу

- Электромагнетизмнің негізгі теңдеулері

- Электромагниттік толқындарды зерттеу тарихы

- Элементар зарядты анықтау тәжірибелері

- Гальванопластика және гальваностегия дегеніміз не?

- Электр вакуумдық аспаптар дегеніміз не?

- Шала өткізгіштер қалай зерттелді

2. 
   дәріс
   

1. Электростатиканың негізгі заңдары.

2. Электростатикалық өрістің потенциалы.

Тірек сөздер: Заряд, өріс,дискреттілік. Электр өтімділік,нүктелік заряд,заряд тығыздығы, кернеулік,потенциал.

Мақсаты: Электростатика түсініктерімен ұғымдарына анықтама.

Негізгі сұрақтар және мазмұны.

1. 
   Электростатиканың негізгі заңдары.
   

Электростатикалық өрістің негізгі қасиеттері екі теорема арқылы беріледі:

1. 
   Гаусс-Остроградский теоремасы: Тұйық бет арқылы кернеулік векторының ағыны бет ішіндегі заряд мөлшеріне пропорционал:
   
2. 
   Кернеулік векторының тұйық контур бойымен циркуляциясының нольге теңдігі жөніндегі теорема:
   

Екіншісі өріс жұмысының шамасы зарядты көшіру жолының формасына тәуелді болмай, тек бастапқы және ақырғы нүктелеріне ғана тәуелді болатындығын білдіреді.

2. 
   Электростатикалық өрістің потенциалы.
   

- Электр зарядының қасиеттері: зарядтың екі түрі, материалдық тасымалдаушының болуы, зарядтың жойылмайтындығы, зарядтардың өзара әсерлесуі

- Нүктелік электр заряды

- Зарядтың көлемдік және беттік тығыздығы

- Вакуумдегі Кулон заңы

- Айналмалы таразы

- Электростатикалық бірліктердің абсолютты жүйесі

- Халықаралық бірліктер жүйесі

- Электр жүйесі

- Электр тұрақтысы

- Электрон, протон, позитрон

- Зарядтардың бөлінуі арқылы денелердің электрленуі

- Ортада зарядтардың әсерлесуі

- Электр өтімділік

- Өріс жұмысы, потенциалдар айырымы, электростатикалық өрістің потенциалды сипаты

- Электр өрісінің сипаттамалары: кернеулік және потенциал

-Электр өрісінің суперпозиция принципі

- Электр өрісі кернеулігі және тұйық контуры бойымен циркуляциясы

- Потенциал градиенті және оның өріс кернеулігімен байланысы.

- Электр зарядының қасиеттері

- Вакуумде және ортада Кулон заңы

- Физикалық шамалардың өлшем бірліктері жүйесі

- Электростатикалық өріс және оның сипаттамалары

- Остроградский – Гаусс теоремасы

- Өрістің потенциалды сипаты

Әдебиет: Силлабусты қара.