Жаратылыстану және математика

жүктеу 1,61 Mb.

бет	35/61
Дата	19.11.2018
өлшемі	1,61 Mb.
	#21097

1 ... 31 32 33 34 35 36 37 38 ... 61

Тақырып: Қатты дененің сызықтық ұлғаю коэффициентін анықтау.

Жұмыстың мақсаты: Сызықтық ұлғаю коэффицентін өлшеу.

Құралдар: ПРТТ құралы,әртүрлі металл шыбық, термометр,

штангенциркуль.

Қысқаша теория:

Температураның азғантай интервалындағы қатты дененің ұзындығының салыстырмалы өзгерісі, температураның өзгерісіне пропорционал:

Мұндағы қалыпты температурадағы дененің ұзындығы заттың тегінен тәуелді, қатты дененің сызықтық ұлғаю коэффиценті. Қатты дене үшін көлемдік ұлғаю коэффицент Егер ****,болса, онда кез-келген температурадағы дененің ұзындығы. Бөлме температурадағы дененің ұзындығы, ал температурадағы дененің ұзындығы сонда (2) формуладағы сәйкесті:

және (3),(4) теңдеулерден

Жұмыстың орындалуы:

1.ПРТТ құралының құрылысы мен жұмыс жасау принциптерімен танысу.

2.Алюминий,болат,шыны шыбықтардың сызықтық ұлғаю коэффицентін анықтау.

3.Өлшеу қателігін Стьюдент әдісі бойынша анықтау.

Жұмысқа жіберу сұрақтары

Сызықтық ұлғаю коэффицентінің математикалық өрнегімен анықтамасын беру.
Есептеу формуласын қорту.
Жұмыстың орындалуын түсіндіру.

Жұмыс бойынша есеп беру сұрақтары

Қатты денелерді қыздырған кезде ұлғаюын молекулалық кентикалық теория тұрғысынан түсіндіру?

Зертханалық сабақ №9

Тақырып: Өткізгіштерді тізбектей және параллель қосу.

Жұмыс мақсаты: Өткізгіштерді тізбектей және параллель қосу заңдарын тексеріп, дұрыс екендігіне көз жеткізу.

Керекті құралдар: 1) қоректену көзі; 2) вольтметр; 3) амперметр; 4) шамдар; 5) резисторлар; 6) жалғағыш сымдар.

Өткізгіштерді тізбектей қосу заңын тексеру

а) 1-сурет бойынша тізбек құрып, амперметрдің көрсетуін жазып алыңдар. Крест белгісі тұрған жерлердің де ток күшін өлшеңдер. I=I₁=I₂=0,2 A екеніне көз жеткізіңдер.

б) Тізбектің жалпы U кернеуін және U₁;U₂ кернеулерді өлшеңдер. U= U₁+U₂ екеніне көз жеткізіңдер.

в) Ом заңы бойынша R; R₁; R₂ кедергілерін есептеңдер. R=R₁+R₂ тізбектей қосу заңы орындалатынын тексеріңдер.

г) Жалпы кернеуді 3 В-қа және ток күшін 0,1 А-ге қойыңдар. Жоғарыда айтылғандарды 10 Омдық және 20 Омдық резисторлармен жасаңдар.

2. Тізбектей қосу кезінде тізбек кернеуінің кедергіден тура пропорционалдық тәуелділігін демонстрациялау

2-сурет бойынша (қоспа резистор – 5В, шунт 1 А немесе 3 А) R₁ және R₂ бөліктеріне вольтметрді кезек-кезек қосып, тізбектей қосу кезінде кернеудің кедергі функциясы U=f(R) болатындығын дәлелдеңдер.

3. Ампермертрдің аз кедергісін демонстрациялау

Амперметрді қоса отырып (қоспа резистор – 5В, шунт 1 А немесе 3 А), тізбектің барлық бөлігіндегі кернеуді өлшеңдер (3-сурет). Амперметрдегі кернеудің неге 0-ге жуық екенін түсіндіріңдер.

4. Өткізгіштерді параллель қосу заңын тексеру

а) 4-сурет бойынша тізбекті жинаңдар (қоспа резистор – 5В, шунт 1 А немесе 3 А). Тізбектегі токты 0,2 А-ге келтіріңдер. Приборлардың көрсетуі бойынша шамның кедергісін есептеңдер.

б) Бірінші шамға параллель екінші шамды жалғаңдар (4,б-сурет). Кернеуді бастапқы жағдайдағыдай қойыңдар да, бөліктің кедергісін есептеңдер.

Ток күшінің артқанына, ал кедергінің азайғанына көңіл аударыңдар.

в) Параллель қосудағы жалпы кедергі формуласының дұрыстығын дәлелдеңдер:

г) Екі шамға үшінші шамды параллель қосып, тәжірибені қайталаңдар.

Жұмысты тапсыру сұрақтары:

Электр тогы, электр кернеуіне сипаттама беріңдер.
Электр кедергісі деген не? Ол қандай шамаларға тәуелді? Ом заңы қалай тұжырымдалады?
Өткізгіштерді тізбектеп қосу ережесі қандай? Формулаларын қорытып шығарыңдар.
Өткізгіштерді параллель қосу ережесі қандай? Формулаларын қорытып шығарыңдар.

Кредиттік сағат саны 3 (зертханалық сабақ №10)

Тақырып: Ток көзінің ЭҚК –н және ішкі кедергісін анықтау.

Жұмыстың мақсаты: ток көздерінің ЭҚК-ін және ішкі кедергісін анықтауды үйрену.

жүктеу 1,61 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 31 32 33 34 35 36 37 38 ... 61