Жаратылыстану факультеті

жүктеу 26,09 Kb.

бет	2/6
Дата	13.11.2023
өлшемі	26,09 Kb.
	#44298

1 2 3 4 5 6

Жаратылыстану факультеті-emirsaba.org (1)

1.Осмостық қысым – осмос процесі аяқталатын шама. Осмос, өз кезегінде, заттар молекулаларының бір ерітіндіден екінші ерітіндіге ауысуы.Әдетте олар аз концентрациядан, аз мөлшердегі заттан көбірек шоғырланғанға ауысады. Қозғалыс жұқа қабырға – мембрана арқылы жүреді.Бұл құбылыс алғаш рет 1748 жылы ашылып, сипатталған. Мұны француз физигі Жан-Антуан жасады.Оның тәжірибесі келесідей болды:
Жан-Антуан Нолле бұл құбылысты былай түсіндірді: тығыздығы төмен су пленка арқылы шамалы қарсылықсыз өтеді. Бірақ концентрация неғұрлым көп болса, молекулалардың кедергіден «өтіп өтуі» соғұрлым қиын болады. 1886 жылы тағы бір ғалым Вант Хофф осмостық қысымның белгілі бір параметрлерге тәуелділігін анықтады.Бұл жағдайда параметр зат пен сұйықтықтың шығу тегіне байланысты емес.Вант Хофф теңдеу арқылы алынған қорытындыларды сипаттады: π = RCT. Ол осмостық қысымның:
1.Температураға
2.Зат бөлшектерінің құрамына тәуелділігін сипаттайды.
Осмостық қысымның пайда болуы үшін әртүрлі концентрациядағы екі қоспасы, сонымен қатар жартылай өткізгіш қабықша - мембрана болуы керек екен.Биологиялық ұлпалардың ішінде суда еріген заттардың молекулаларын өткізбейтін болып қалатын су молекулаларын өздері арқылы өткізу қабілеті бар ерекше қабықшалар бар. Мұндай қабықшалардың қасиеттері осмостық немесе жай осмос деп аталатын физикалық құбылыстардың себебі болып табылады.Сұйықтықта еритін қатты зат өз көлемінде біркелкі таралады. Алынған ортаны ерітінді, сұйықты еріткіш, ал бұрынғы қатты затты еріген зат деп атайды. Ерітіндінің V көлеміндегі массасы m еріген заттың тығыздығы әдетте ерітіндінің концентрациясы С = м/В, кг/м3 деп аталады. Қаныққан ерітінді күйіне сәйкес келетін ерітіндінің шекті концентрациясы ерігіштік деп аталады. Кейбір заттардың ерігіштігі еріткіштің түріне және оның температурасына өте тәуелді. Мәселен, мысалы, 720 г қант 80 ° C температурада бір стақан суда ериді. Бұл жағдайда қаныққан ерітінді алынады және ол қалың және тұтқыр сироп болып табылады. Ал көрсетілген температурадағы судағы қанттың концентрациясы 0,72/0,2 = 3,6 кг/л. Ерітіндінің төмен концентрацияларында еріген зат молекулаларының өлшемдері олардың арасындағы қашықтыққа қарағанда әлдеқайда аз, ал еріген зат идеалды газға ұқсайды, айырмашылығы олардың әрекеті әлі де еріткіш молекулаларының болуымен реттеледі. Мұндай ерітінділер әлсіз немесе сұйылтылған деп аталады. Сондықтан әлсіз ерітінділердегі еріген затқа идеал газ заңдарын қолданудың рұқсат етілгендігі туралы идея туындайды.

жүктеу 26,09 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6