Жапбаров Нұрғазы Әбсадықұлы Ағылшын тілін кәсіби бағдарлап оқытудағы аударманың рөлі

Диссертацияның негізгі мәселелерінің шешілуі жаратылыстану бағытындағы мамандықтарда шет тілін кәсіби бағдарлап оқытуды ұйымдастыруда аударманы пайдалану, аударманың функциясы мен модельдерін білу және оның көмегімен студенттердің кәсіптік-бағдарын айқындауға тікелей байланысты.

Зерттеу нәтижесінде мына төмендегі қорытындылар жасалды:

1)Жаратылыстану бағытындағы мамандықтарда шет тілін кәсіби бағдарлап оқытуда аударманы игерудің технологиясы мен тақырыптық мазмұнын байыту ғылыми техникалық, өндірістік және басқару салаларының қызметін үйлестіруде кәсіптік-бағдарды меңгерудің сапасына игі ықпал етеді.

2)Білім алушылардың творчестволық қызметінің шет тілін меңгеруде

аударманы пайдалана отырып жұмыс істеуге талпынысы инновациялық тұрғыдағы өзінше қызмет ұйымдастырудың мәденитанымдық ақпарат және құнды кәсіптік-бағдарды жүйелеу мен пайдалану ерекшеліктері болып табылады.

Аударма функциясын пайдалана отырып шет тілін кәсіби-бағдарлап оқыту принциптері оның құрылымы мен мазмұнына байланысты.

Бұл принциптерге мыналар жатады:

• 
  Жаңа материалды түсіндіру кезінде аударманы қолдану.
  
• 
  Аударманы контекст тапсырмасы мен мазмұнды жеткізудің әдісі ретінде қабылдау. 
  
• 
  Аударманы білім алушының ақпаратты шетел тілінде түсіндіру құралы ретінде пайдалану әдісі.
  
• 
  Аударманы білім алушылардың сөйлеу дағдысын тексерудің әдісі ретінде қолдану.
  
• 
  Аударманы тілдік жүйелер және мәдени айырмашылықтарды салыстырудың әдісі ретінде қолдану.
  
• 
  Аударма және «пішін-мазмұн» деген қатынас. 
  
• 
  Аудармаға тапсырма беру және білім алушылардың дағдыларын автоматтандырудағы рөлі. 
  

Дискурстық талдаудың алгоритмі төмендегідей болуы мүмкін:

• 
  қарым-қатынас ситуациясын анықтау;
  
• 
  дискурс типін анықтау;
  
• 
  дискурс құрылымын анықтау;
  
• 
  коммуниканттардың рөлін анықтау;
  
• 
  сөйлеушінің сөйлеудегі семантикалық ерекшеліктері;
  
• 
  қабылдаушының сөйлеу семантикалық ерекшеліктерін зерттеу;
  
• 
  коммуниканттардың сөйлеу стратегиясы мен тактикасының интенциясын анықтау;
  
• 
  жалпы дискурстың семантикалық ерекшеліктерін анықтау;
  
• 
  дискурстың лексико-грамматикалық аспектісін айқындау[12].
  

Шет тілін оқыту тәжірибесінде аударманы қолданудың арнайы әдістемесін жасау тәжірибелі сынаумен ұштастырылады.

Диссертация өндірістік, соның ішінде мұнай өңдеу, тасымалдау, сақтау проблемаларымен байланысты мәселелерді қамтыды. Бұл мәселенің ауқымдылығын ескере отырып білім алушыларға шет ел коммуниканттарымен тікелей байланысқа шығу және бұл мәселені шешу жолдары жайлы пікірлер алмасу, сондай-ақ қоршаған ортаны қорғау және экология бойынша әлемдік қауымдастық ақпараттарын іздеуді өздігінен жүзеге асыру ұсынылды. Тапсырмаларды дайындау, ақпаратты жинау барысында білім алушылар аудармамен жұмыс жасау спецификасын зерттеп мәліметтер базасы, кітапханалар және ғылыми-техникалық дискурстың басқа да ресурстарын пайдалана отырып, проблемалық жағдайларды өздігінен шешуді үйренді. Зерттеп отырған мәселені әрі қарай дамыту жаратылыстану бағыты мамандықтарында шет тілін оқыту үшін аударманы қолданудың диапазонын кеңейтуге бағытталған.

Пайдаланылған әдебиеттер
1.Рыскелдина А.А.Кредиттік оқыту жүйесі жағдайында тіл маманы студенттерінің кәсіби бағыттылығын дамыту. ҚР. Алматы, 2010

2. Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңы. (27.07.2007)

3.Зейнулина А.Ф. Кәсіби қазақ тілін оқыту кезеңіндегі аударма реквизиті;

Оралдың ғылыми жаршысы-2009.-№9.-35-43б

4.Чеботарев П.Г. Перевод как средство и предмет обучения / Научное- методическое пособие. Москва «Высшая школа» 2006.

5. Паршин А. Теория и практика перевода.

6.Крупнов В.Н. Гуманитарный перевод. Учебное пособие: Высшее профессиональное образование. Москва – 2009.

7. D.Schiffrin. Approaches to discourse. Reviews. Links and Letters 3. 1996.p.147

8. Journal «Petroleum». №1,2,3. 2000.

9. Ушаков Н.Д. Толковый словарь русского языка [Текст] / Н.Д. Ушаков. - Т. 1,М., 1935.

10.Мюллер В.К. Большой англо-русский и русско-английский словарь 450000 слов и словосочетаний. Новая редакция М.: «Дом славянской книги», 2009.

11.Oxford Advanced Learner’s Dictionary of Current English. Sixth edition/ Edited by Sally Wehmeier/ Oxford University Press 2000.

12.Nunan D. Discourse analysis/ 1993.


Зерттеу жұмысының жарияланымы.

1) Заманауи әлемдегі ғылым мен білім/ Халықаралық ғылыми-практикалық конференция. Қарағанды «Болашақ» университеті. Ағылшын тілінде кәсіби-бағдарлы білімді дамытудағы аударма тәсілдері.

2) Қорқыт ата атындағы ҚМУінің 75 жылдық мерей тойына арналған Халықаралық ғылыми-практикалық конференция. Білім алушылардың кәсіби-бағдарлау қабілетін қалыптастыруда аударманың рөлі.

Резюме

Жапбаров Нургазы Абсадыкович
Роль перевода в профессионально-ориентированном обучении английскому языку

(на основе технического дискурса)
на присвоение академической степени магистра гуманитарных наук по специальности 6М020700 – Переводческое дело
Актуальность исследования.

В настоящее время во многих странах образование становится одним из основных государственных направлений. Для Казахстана развитие образования и науки является основным условиям для того, чтобы занять достойное место на мировом и региональном уровне, быть конкурентноспособной страной в системе экономики, для укрепления государственности и развития национальных ценностей. В соответствии с государственной программой развития образования внедрение прогрессивных технологий и обучающих систем является обязательным условием развития образования, а это содействует интеграции казахстанских образовательных учреждений в мировом образовательном пространстве.

Изучение иностранных языков является важной составляющей образовательного стандарта образования и одним из основных направлений модернизации образования в 21 веке. Знание языка играет ведущую роль в процессе развития личности, т.к. язык является способом формирования личности, его социального взаимодействия, а также способом приобретения знаний, которые необходимы в жизни.

Овладение иностранным языком является одним из основных ценностей качественного образования, т.к. во-первых, знание английского языка оказывает влияние на общегражданские ценности и способствует решению глобальных проблем, во-вторых, язык дает возможность человеку успешно функционировать в мировом сообществе.

Английский язык, как и другие общеобразовательные дисциплины, выполняют воспитательную, образовательную и развивающую функции. При обучении чтению, письму, говорению, переводу с одного языка на другой, мы знакомим студентов с культурой, цивилизацией других народов, т.е. появляется возможность установить межкультурные отношения с людьми, говорящими на другом языке.

Объект исследования: процесс подготовки перевода при профессионально-ориентированном обучении иностранному языку.

Цель исследования: на основе теории и практики перевода обосновать формирование профессионально-ориентированных специалистов естественного направления с точки зрения теории и методики, а также усовершенствовать на основе научно-методических разработок.

Методы исследования: Для проверки гипотезы и решения поставленных задач были использованы следующие научно-исследовательские методы:

- методы всестороннего отбора, систематизации и анализа в процессе сбора основных источников;

- лексико-семантический анализ, который используется для определения семантического объема технического дискурса;

- статистический анализ видов трансформации в проделанных переводах;

- выявление сформированных профессионально-ориентированных способностей обучающихся в процессе перевода;

- определение новых педагогических особенностей неязыковых специальностей в соответствии с контекстом технологизации современного языкового образования;

- функция перевода, который используется в профессионально-ориентированном обучении английскому языку;

- выявить природу понятия о роли и месте проектной технологии в системе профессионально-ориентированного обучения иностранному языку;

- апробация метода обучения переводу специальностей естественного направления.

Теоретические и методологические основы исследования

В целостном педагогическом процессе выводы о технологиях, теория перевода, философские и психологические теории о социальной сущности личности, теория личностно-ориентированного образования составляют теорию слияние науки и практики.

Технический дискурс и результаты исследования его эпизодов в переводе позволяют четко определить типологию перевода технических текстов в повторный код в прагмалингвистическом, коммуникативном и когнитивном аспекте. Закономерности технического перевода и исследовательская работа, посвященная описанию мастерства переводчиков, способствует специальному рассмотрению теоретических вопросов этой области.

1. Использовать перевод как средство объяснения информации обучающихся на английском языке посредством внедрения моделей перевода в профессионально-ориентированном обучении английскому языку.

2. Рассмотреть перевод как метод сравнения языковых систем и культурных различий на основе функции перевода.

3. Изучить значение перевода в разные периоды развития методов и средств, а также рассмотреть перевод как средство проверки речевых навыков обучающихся.

4. На основе метода профессионально-ориентированного обучения иностранному языку рассмотреть задания на перевод и его роль в автоматизации навыков обучающихся.

Структура диссертационного исследования. Диссертация состоит из введения, двух глав, заключения, списка использованной литературы и приложения.

Abstract

Zhapbarov A. Nurgazy
Role of translation in professionally-oriented teaching of English

(based on technical discourse)
for academic degree of master of humanities on specialty

6М020700 – Translation studies
The topicality of the research.

Nowadays the education becomes one of the main state directions in many countries. For Kazakhstan the development of education and science is considered to be the basic conditions in order to take its rightful place in the global and regional level, to be competitive country in the economic system, to strengthen the development of the state and national values. In accordance with the state program of education the introduction of advanced technologies and training systems is a prerequisite for the development of education, as it facilitates the integration of Kazakhstani educational institutions in the world educational space.

Learning foreign languages ​​is an important component of the educational standard of education and one of the main directions of modernization of education in the 21st century. Knowledge of the language plays a leading role in the development of the individual, as language is a means of individual formation, his social interaction, and a way of acquiring knowledge that is essential for life. Mastering a foreign language is one of the core values ​​of quality education, as firstly, the English language has an impact on civil values ​​and contributes to the solution of global problems, and secondly, the language allows a person to operate successfully in the world community.

The English language like other general subjects performs educational, educational and developmental functions. While teaching reading, writing, speaking, translating from one language to another, we acquaint the students with the culture and civilization of other peoples, i.e. it enables to establish cross-cultural relationships with people who speak another language.

• 
  the methods of comprehensive selection, collation and analysis in the process of gathering the main sources;
  
• 
  the lexical and semantic analysis which is used to determine the extent of the technical semantic discourse;
  
• 
  the statistical analysis of the types of transformation in translations done;
  
• 
  the determination of developed professionally-oriented abilities of students in the translation process;
  
• 
  the definition of new pedagogical features of nonlinguistic specialties in accordance with the context of technology use of modern language education;
  
• 
  the translation function which is used in professional-oriented teaching of English;
  
• 
  the determination of the nature of the concept regarding the role and place of project technology in the system of professional-oriented teaching of a foreign language;
  
• 
  the testing of method of teaching translation for specialties of natural direction.
  

In the integrated pedagogical process the conclusions about technology, translation theory, philosophical and psychological theories of the social essence of personality, theory of personality-oriented education make up the theory of fusion science and practice.

The technical discourse and the study of its episodes in translation can clearly define a typology of translation of technical texts in the repeated code in pragmalinguistic, communicative and cognitive aspects. The laws of technical translation and research devoted to the description of translators’ skills promote special consideration of theoretical problems in this field.

1. To use the translation as a means of explaining information of students in English by means of introduction of translation models in professionally-oriented teaching of English.

2. To consider translation as a method of comparing the linguistic systems and cultural diversity based on the function of translation.

3. To study the significance of translation in different periods of development of methods and means of teaching, as well as to consider translation as a means of testing language skills of students.