көбінесе жалпы ережені сақтап, сөздерді естілуінше жазып қате жіберсе,
естілуінше жазылатын сөздерге сүйеніп, түбірін сақтап жазатын сөздерді
қате жазатын кездері де жиі кездеседі. Сол себепті 6-сыныпта сауатты
жазудың осындай қиын жақтарына назар аударылады.
Сонымен, сауатты жаза білуге үйрету жұмысының дұрыс жүргізілуі
үшін мұғалім оның түрлеріне айрықша мән бергені жөн. Олар:
1) әріп емлесі;
2) дефис қою;
3) сызықша қою;
4) сөздердің бірге жазылуы.
Бұл ережелердің оқушыларға түсіндірілуі оқулықта әрбір тақырыпта,
тілдік категорияға байланысты берілген. Өйткені олардың бірі фонетика
бөлімін өтуде түсіндірілсе, бірі сөздің жасалу жолына қарай, екіншісі
морфологиялық категориясына тікелей байланысты.
Дегенмен орфографиялық жұмыс тек тиісті тақырыптарды өткенде
ғана ескерілмей, қайталау сабақтарында үнемі қорытынды жасалып
отырылады. Сонымен бірге орфографиялық дағдыны жүйелі қалыптастыру
үшін V-VІІІ сыныптарда оқылған орфографиялық ережелерді қайталау
жүргізіледі.
Мұндағы мақсат-орфографиялық ережелерді оқушылардың естеріне
түсіріп, сауатты жазу дағдыларын бекіте түсу. Көпшілік жағдайда
оқушылардың жазба жұмысында кететін кателердің көбі орфографиялық қате
болып келеді. Себебі өзге тақырыптарды өту барысында орфографияға көп
мән бере бермейміз. Бағдарлама мен оқулықтағы орфографиялық қайталау
сабақтарында барлық V-VІ сыныптарға ережелерді еске түсіріп, сабақ үстінде
жаттықтыруға мүмкіндік болмайды. Күнделікті сабақ барысында (қандай
тақырып өтілмесін, жаттығу орындағанда болсын) оқушылар өтілген
материал-ережелерге сүйеніп сауатты жазуға дағдылануға тиіс. Дегенмен
орфографиядан қайталауға мұғалім тек қате кездескен жерде ғана еске
алмай, оқушылардың қандай ережеге баса көңіл аударуы қажет екенін күні
бұрын белгілеп, оны күнделікті сабақпен қабыстыра жүргізу әдісін
ойластыруы керек. Айталық, әріптер емлесі, негізінен V сыныптарда өтіледі.
V сынып оқушылары әріптер емлесін кезінде толық түсініп алды деген
күннің өзінде оның оқушы үшін қиындықтары толып жатыр. Тек емле
ережелерін білу, оны айтып бере алу оқушының сауатты жазу ережесін естен
шығарып , көптеген қателер жіберетіні тәжірибеде байқалып жүр. Сондықтан
әрбір емлесі фонетика саласында ғана емес, морфологияны оқытуда да
ескеріліп отырылу керек. Мысалы:
Достарыңызбен бөлісу: