Әдістемелік-нұсқау хат/2017-2018 оқу жылы
324
Екінші бөлімде оқыту мектеп ресурстары мен оқушылардың
психофизикалық даму ерекшелігін ескере отырып, еңбектің қарапайым
түрлеріне үйрету ұйымдастырылады. Еңбекке оқыту профилі баланың
психофизикалық ерекшеліктерін, дәрігердің ұсынысымен және мектеп
мүмкіндіктерін ескере отырып жеке анықталады. Қажет болған жағдайда
еңбекке оқыту профилі өзгеруі мүмкін. Еңбекке дайындық пәндері бойынша
бітіру емтиханын 2-бөлім оқушылары тапсырмайды.
Зияты зақымдалған балаларға арналған арнайы мектептің (сыныптың)
оқушылары екінші жылға қалдырылмайды.
Зияты зақымдалған оқушыларға арналған арнайы мектеп (сынып)
бітірушілері облыстың (қаланың) білім басқармасы органдарының келісімімен
мектепте әзірленген форма бойынша мемлекеттік үлгідегі куәлікке ие болады.
Әдістемелік-нұсқау хат/2017-2018 оқу жылы
325
11
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЖАЛПЫ БІЛІМ БЕРЕТІН
МЕКТЕПТЕРІНДЕГІ БАЛАЛАРҒА ҚОСЫМША БІЛІМ БЕРУДІҢ
ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Қосымша білім беру – білім алушылар мен тәрбиеленушілердің жан-
жақты қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында жүзеге асырылатын
тәрбиелеу мен оқыту процесі («Білім туралы» Қазақстан Республикасы
Заңының 39-бабының 1-тармағы).
Білім алушылардың жан-жақты қажеттіліктері балаларға қосымша білім
берудің әлеуметтік-педагогикалық, көркем-эстетикалық, музыкалық, ғылыми-
техникалық, туристік-өлкетану, экологиялық-биологиялық, әскери-патриоттық,
спорттық-сауықтыру, жобалық-зерттеу және басқа да бағыттары бойынша
қамтамасыз етіледі.
Қосымша білім берудің білім беретін оқу бағдарламалары бойынша білім
беру қызметтерін білім алушыларға бастауыш, негізгі орта және жалпы орта
білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім
беру ұйымдары көрсетеді және шарттық негізде ұсынады («Білім туралы»
Қазақстан Республикасы Заңының 37-бабының 1-тармағы
Республикада балаларға қосымша білім беру тиімділігін қамтамасыз ету
үшін келесі заңнамалық және нормативтік құқықтық актілер іске асырылады:
«Білім туралы» Қазақстан Республикасының Заңы (1, 4, 5, 6, 11,14, 23,
28, 37, 51, 52, 63, 65-
баптары);
«Балаларға арналған қосымша білім беру бағдарламаларын іске
асыратын білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидаларын бекіту
туралы» ҚР Үкіметінің 2013 жылғы 17 мамырдағы № 499 қаулысы;
«Балаларға арналған қосымша білім беру ұйымдары түрлерінің
қызметінің үлгілік қағидаларын бекіту туралы» ҚР БҒМ-нің 2013 жылғы 14
маусымдағы № 228 бұйрығы;
«Балалар музыка мектептерінің, балалар көркемөнер мектептерінің
және балалар өнер мектептерінің үлгілік оқу жоспарлары мен
бағдарламаларын бекіту туралы» ҚР БҒМ-нің 2011 жылғы 29 желтоқсандағы
№ 543 бұйрығы;
Республикадағы жалпы білім беретін мектептердегі балаларға қосымша
білім берудің ерекшеліктері 2017-2018 оқу жылдарында жалпы орта және
қосымша білімнің мейлінше тығыз ынтымақтасуының қажет екендігін көрсетіп
отыр.
Заманауи мектептердің мазмұны мен технологияларындағы өзгерістердің
инновациялық сипаты қосымша білім беру есебінінен күшейтілуі мүмкін,
себебі қосымша білімнің сипаты қызметтің түрін таңдаудағы еркіндікті, білім
алушылардың жоғары деңгейдегі уәждемелін болжайды, яғни тұлғаның өзін
шынайы шығармашылық танытуын болжайды.
Жаңа ұрпақтың білім беру стандарттарын енгізу жағдайында балаларға
қосымша білім беруді негізгі жалпы білім беру бағдарламаларының құрамына
енгізудің өзектілігі мектепте алған білім, білік және дағдыларын практика
жүзінде қолдануға итермелейтін, білім алушылардың танымдық уәждемелерін
Әдістемелік-нұсқау хат/2017-2018 оқу жылы
326
ынталандыратын жалпы білімнің құрамдас бөліктерінің вариативтілігін
күшейту қажеттілігімен байланысты болып отыр.
Жалпы орта және балаларға арналған қосымша білімнің ынтымақтасуы
заманауи педагогикадағы күрделі мәселелерді - тәрбиелеу, оқыту және дамыту
процестерін жақындастыруға көмектеседі.
Аталған бағытты дамытудың қажеттілігі біртұтас білім беру кеңістігін
сақтауға негізделеді.
Мектептегі сабақтың оқу сабақтарын өткізу процесінде қосымша білімге
тән технологияларды пайдалануға болады. Бұл кешенді сабақтар, оқу
жобалары, дискуссиялық технологиялар, ойындар болуы мүмкін. Әдетте, ол
сабақтан тыс, тікелей мұғалімнің қадағалауымен өтетін білім алушылардың өз
беттерімен жасаған жеке немесе ұжымдық қызметтерін қарастырады.
Мектептегі сабақ оқу сабағы аясында қосымша білім беру бағдарламаларын
іске асыру процесі кезінде материалдың мазмұнын кеңейту және тереңдету
деңгейінде, сондай-ақ мектеп сабағының жеке элементтерін сабақтан тыс
қызметтің түрлі формаларында қарастыру есебінен де өз жалғасын табуы
мүмкін.
Мектептерде сабақтан тыс жұмыстарды ұйымдастыруда пәндік үйірмелер
мен секциялар маңызды орын алады. Бұл бір жағынан – пән бойынша сабақтан
тыс жұмыс, ал екінші жағынан – қосымша білімнің бөлігі.
Қосымша білім беру тұлғаның нақты жас кезеңі жағдайындағы
ерекшеліктеріне байланысты білім берудің әр деңгейі үшін өзінің мазмұнды
модулін ұсына алады:
мектепке дейінгі білім деңгейінде – мектеп алды даярлық;
бастауыш білім деңгейінде – білім алушылардың көзқарастарын
меңгеруге көмек: түрлі оқу қауымдастықтарына қосу;
негізгі орта білім деңгейінде – тұлғаның өзін-өзі анықтау процесін
қолдау: түрлі қызмет салаларындағы маңызды спекторды кеңейту және оларды
шешу тәжірибелерін алу;
жалпы орта білім деңгейінде – білім алушылардың өзін өзі кәсіби
анықтау процесін сүйемелдеу, кәсіби бағдарлануды қамтамасыз ету.
Мектепте балаларға қосымша білім беруді дамытудың негізгі
ерекшеліктері:
1) білім беру құндылықтарын жағымды қабылдау және оның мазмұнын
тиімді меңгеру үшін кең жалпы мәдени және эмоциялық-боямды орта құру;
2) «жалықтырмайтын» тәрбиені іске асыру - балаларды қызметтің
тұлғалық маңызды шығармашылық түрлеріне қосудың арқасында, осы
процесте өскелең ұрпақтың адамгершілік, рухани, мәдени бағдарларының
«байқаусыз» қалыптасуы өтеді;
3) балаларға қосымша білім беру ұйымдарында өздерінің қабілеттерін
іске асыру үшін қызметтің осы немесе басқа түріне ерекше қызығушылық
(көркемдік, техникалық, спорттық және басқа) білдіретін білім алушылардың
бағдарлануы;
4) білім алушылардың жеке білім жолын анықтауға, өмірлік және кәсіби
жоспарларын нақтылауға, маңызды жеке қасиеттерін қалыптастыруға
Достарыңызбен бөлісу: |
