«Ҧялмасаң білгеніңді істе»

7 
Ұят мәселесі Ислам ахлақында маңызды орын алады. Ұятты адамды жаман 
нәрседен тайдыру үшін оған «Ұялмайсың ба?» деу жеткілікті. Ұлыларымыз «Адамнан 
ұялмаған Аллаһтан да ұялмайды» деген.
Бойында ұят сезімі бар адам тек адамдар кӛретін жерде ғана емес, адамдар 
кӛрмей тұрған жерде де жамандықтан қашатын адам деген сӛз. Ондай адамдар рухани 
тұрғыдан сау, ар-ождандары еркін адамдар. Олар жылышырайлы, қарапайым және 
сенімді болады.
Сахабалардан ХазіретКурре Бин Ияс айтады: Расулуллаһпен бірге отырғанбыз. 
Ұят туралы сӛз болды. Одан «Иа, расулуллаһ! Ұят діннен ба?» деп сұрады. 
ХазіретПайғамбарымыз (саллаллаһу алейхи уәссәлләм): 
«Ұят - діннің ӛзі. Күмәнсіз, ұят харамнан аулақ тұру, тіліне ие болу деген сӛз. 
Ар-намыс та иманнан. Бұлар ақыретке қатысты сауапты арттырады, дүниелік нәрсені 
азайтады. Бірақ, ақыретте арттырған нәрселері дүниеде азайтқан нәрселерінен кӛп»
18
. 
Ұялмайтын адамнан әр түрлі жамандықты күтуге болады. Ұятсыз адамның 
жасай алмайтын ешқандай жамандығы мен қасиетсіздігі жоқ. Міне оның мысалы: 
Имам Ағзам Хазретлері бір күні моншаға барады. Жуынып жатқанда қасына бір 
жалаңаш адам келеді. Имам Ағзам оны кӛрген кезде кӛзін жұмады. Әлгі адам ұятсыз 
адам екен. Оның үстіне әдепсіз де екен. Имам Ағзаммен ойнап: 
-
Иа, имам! Кӛзіңнің нұрын қай кезде алған? – дейді.
Имам Ағзам оған: 
-
Сенің ұят пердең алынған кезде, - деп жауап береді.
Иә, ұят пердесін ысырған адамнан әдепсіз әртүрлі әрекетті күтуге болады. 
Пайғамбарымыз (саллаллаһу алейхи уәссәлләм) бір хадисінде былай бұйырады:
«Адамдардың алғашқы пайғамбарлықтан бері барлық пайғамбарлардан естіген 
сӛздерінің бірі «Ұялмасаң білгеніңді істе» деген сӛз»
19
. 
Хадистегі «Ұялмасаң білгеніңді істе» деген сӛз «Ұялмайтын болсаң барлық 
нәрсені жасай бересің» деген мағынада түсінілмеуі керек. Ӛйткені, мұндай түсінік әрі 
пайғамбарымыздың мақсатына сай келмейді, әрі қалыпты түсінік шеңберінен асу 
болып саналады. Хадисті
1.
Ұялмасаң білгеніңді істе, бірақ соңында жазасын да есепке ал. Ӛйткені, ұялу 
сезімін жоғалту адамды жауапты болудан құтқармайды. Жасаған 
жамандығың «Ұяты жоқ еді» деп жазасыз қалмайды. 
2.
Ұялмасаң білгеніңді істе, ӛйткені адамды адам еткен ұялу сезімі болып 
табылады. Бұл сезімді жоғалтқаннан кейін сенің алдыңа шығып, 
жасағандарыңның жаман нәрсе екенін ожданыңа айқайлап айтатын күш 
болмайды. Жақсы, жаман деместен барлық нәрсені мүбах деп 
қабылдайтындай арсыз, мал секілді сезімсіз біреу боласың
деп түсіну керек
20
.

жүктеу 1,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: