«Қызмет адамының жеке-бас қасиеттері» Адалдық пен туралық

жүктеу 1,1 Mb.

Pdf просмотр

бет	126/127
Дата	01.11.2023
өлшемі	1,1 Mb.
	#44106

1 ... 119 120 121 122 123 124 125 126 127

Ð¨ÑÐ½Ð°Ð¸ÌÑ Ð°Ð´Ð°Ð¼

Соңғы кҥзет бӛлімі
Күзет бӛлімі - тыныштықтың және қауіпсіздіктің символы. Ондағы тәртіп,
тыныштық және ол жерде кӛздердің сақ болуы жалпы қауіпсіздік пен теңдіктің ең
үлкен кепілі. Ондағы шиеленістер мен дағдарыстар болса артындағы қоғамдар үшін ең
үлкен пәлекет.
Анадолы ұзақ жылдар ӛзіне бағынышты әлемдерге күзет бӛлімі міндетін
атқарды. Ӛткен ғасырларда дүниенің қауіпсіздігі мен теңдігінде ең қадірлі міндеттің
соған тән болғанына күмән жоқ. Сосын кезегімен оның тулары біртіндеп құлады. Бірақ,
ол барлық мықтылығымен барлығын сақтап қалды.
Иә, тарих бойында оның таза құрылымына қаншама рет микроптар шашылды.
Биік тұлғасы жүздеген рет шайқатылды, бірақ ол ешқашан толығымен ыдырамады,
жеңілмеді.
Крест санасының жаңғыртылуынан Иуезит дінбасыларының улаушы және
ӛлтіруші әрекеттеріне дейін осы күзетті құлату және күзет тұлғаларын ұйықтату
жолында барлық әрекеттер жасалды, алайда ұлтымыздың дұшпандары күткен нәтижеге
қол жеткізе алмады. Дұшпан жапа беруден жалықпады, күзе де «Бұл жан осы жолда
пида» деп шыдады.
Осы күрестерден оны сарсаңға салынбады дей алмаймыз. Бұл ұлы ағаш бірнеше
рет күзді кӛрді, құрттаған алып денесі бірнеше рет қабығын жаңартты, бірақ ешқашан
құламады. Аспаны түнеріп, бауырына қаншама рет қанжар қадалса да ұлттық рух
межелігінде ӛзіне тән уақыт түсінігі және оны кӛрсететін сандар әрдайым тұнық және
таңдаулы түрде оқылды.
Осы аңызға айналған рух ғасырлар бойы құрылымын қиратқысы келген мың бір
түрлі парадокстың алдында орнынан қозғалмаған және әрдайым Малазгирттегі,
Косовадағы және Чанаккаледегі асқақтығымен ӛзін сақтап қалды. Оның бұл айбатты
кӛрінісі (аз да болса) рухына жылылық келген, тамырына бӛтен бір құрттың- даббетул
арздың (ақырзаман белгісінен бір мақұлық) түскен кезіне дейін жалғасты. Ал, сол
күннен кейін болса енді ол ішінен жанып, кӛмірге айналған бір ұлы шынар ағашы
ретінде ӛзін жаңарта алмады, тіріле алмады. Қартайған еді. Опасыз достары, қас
дұшпандары бар еді.
«Дост би-перва, фелек би рахм, девран би сукун,
Дерт чок, хемдерт йок, душман кави, тали зебун».
(Физули)
Дәл осы мың бір түрлі бәле жайылған кезде ортаны бар екпінімен тағы бір
әрекет қаптады. Эротикалық
269
түсінікке күнәсіздік ретінде қаралды. Шәһуат ең
қалаулы байлыққа айналды, жастар бір сандырақтың қауымына айналғандай болды.
Енді ӛз рухани тамырына бағынышты болғандарға догматист және формалист
270
деп
таңба салынып, ұлты мен отанын сүю ұят болып саналды. Кішкентай бір топтар
271
күн
сайын ұлттық рухты жамандайтын
272
нәрселер жазып, ұлтты ӛзінен қашырып, ӛзіне жат
жағдайға жеткізді.
Осындай жағдайда таза Анадолы халқы ӛзіне тән сабыр мен тӛзімділікпен
күтуде және жақсы ниеттің берген тұнық түсінігімен барлық осы ғажайыптарды бір
«үнсіздікпен» қабылдауда.
Осындай ӛзінен қашу және сыртқы ассимиляциялармен ішкі ӛзгерістер
алаңдатушылық тудырған жағдайға жеткен еді. Енді ұлт кемесінің оңға-солға
269
Эротикалы
қ
270
Догматист ж
ә
не формалист:
Ӛ
ткір пікір баяндаушы, формалист
271
Ширзиме-и калил: Кішкентай, м
ә
нсіз жама
ғ
ат
272
Ибтизал: Берілген бір ны
ғ
метті
ң
қ
адірін білмей, жаманды
ққ
а
қ
олдану

121
шайқалған бір кеме секілді батып кетуі мүмкін еді. Тілде мың түрлі шетелдің әні,
ауыздарда ӛлтіруші шарап, кейбірі эротизммен мас, кейбірі жыныстық құмарлыққа мас,
кейбірі сандырақ пәлсапасына түссе, кейбірі басқа нәрселерге табынуға жүгіреді. Міне,
дәл осы кезде бӛтен қол гипноздалған осы рухтарды метромен ӛз әлемдеріне таси
бастады. Бүкіл бір ұрпақ Хасан Саббахтың жалған жұмақтарына ұқсайтын осы
жұмақтарға шақырылған еді!...
Кеше бір таңданыс ішінде «Мәлика Сұлтанға ғашық тәжірибесіз жастардың
орнында қазір қолы қан, үсті қан, бауыры қан және не істейтінін жақсы білетін бір
ұрпақ бар еді. Енді сырттағы шиеленіс және қақтығысқа басқа себепті іздеудің қажеті
бар ма? Қанағаттандырылмаған, тойдырылмаған, тіпті тәрк етілген бір ұрпақтың түрлі
лагерьлерге бӛлінуі және бірін-бірі қыруы қалыпты емес пе? Бүгінге дейін оның ішкі
құлдырауын сезе алдық па? Оны тексіздендірген себептерге бара алдық па? Алайда,
оған жауыздықты үйреткен жендеттерден қорғаушы періште секілді оның жанында
болуымыз керек емес пе едік? Ӛкінішті!... Мың бір түрлі жауыздық сценарийі сахнаға
қойылғанда үнсіз, әсерсіз қалдық... Иә, тұтас бір ұлт ретінде ареналардағы күресті
тамашалағандай тамашалаған осы қанды әрекеттен ештеңе түсіне алмадық па?
Сахнаның осыншалықты әр түрлі алдатушылығы, вальстің ұйытушылығы және
костюмнің кӛзді жаулауы алдында ойналған ойынның шынайы жүзі мен жабайылығын
алғаш сезген соңғы күзет бӛлімінің қаһарман күзетшілері болды. Бұл сезу үміт
дүниемізде қайтадан ӛзімізге келуімізді және ӛз-ӛзімізді тануымызды қамтамасыз етті.
Негізінде мұны бір сезу деуге де келмейді. Бұл дұшпанды жақсылап ұстау және бір
жеңіс. Қоғамдық құрылымның сыртқы бірқатар жалғандардан тазару, арылу және
негізіне оралу жеңісі. Бұл жеңіс ӛзінен үміт етілген нәрсені орындаған жағдайда
түріктің жеңістері арасында ең жоғары орынды алады. (Мұндай бір алғашқы ішкі
зерттеу
273
мен сезуге басқа жазбамызда тоқталдық және ғазилер ошағының ері
Мехметчикке алғыс айтылды
274
).
Кӛп жылдардан бері мың түрлі шабуылға ұшыраған құрылымның бұлай тез
арада жақсаруы да мүмкін емес екені ақиқат. Негізді және шынайы бір әрекет керек еді,
сонда ұлттық құрылымды кемірген шаяндар бейтарап етілер еді...
275
Міне, енді үлкен үміт пен қуаныш ішінде ғасырлық күтудің нәтижесі болған осы
соңғы тірілуді соңғы күзет бӛлімінің бар екендігі мен сақталып қалуына белгі деп
санап, үмітіміз үзілген жерде Қызыр секілді кӛмекке жеткен Мехметчикке, тӛңкерістің
жоғары деңгейіне жетуін тілейміз
276
.

жүктеу 1,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 119 120 121 122 123 124 125 126 127