Қызылорда облысы, Жалағаш ауданы Жалағаш кенті елді мекенінің 2018-2020 жылдарға арналған

Кентте 14163 халық тұрады. Кент бойынша 2017 жылдың 1 қаңтарына белсенді халық саны 7675 адам, жұмыссыздар саны 852. Жұмыссыздық деңгейі 6 пайызды құрайды.

Жалағаш кенті бойынша 5 жалпы орта білім беретін мектеп және 1 индустиралды-аграрлық колледж жұмыс жасайды. Мектептердің барлығы интернет жүйесіне қосылып, заман талабына сай құрал-жабдықтармен қамтамасыз етілген. Кентте 16 балабақшалар жұмыс жасайды оның ішінде 11 жеке бала бақша. Оның біреуі «Мемлекеттік жеке әріптестік» негізінде жаңа ғимарат салып 2013 жылдың шілде айында іске қосылды. Сонымен қатар 1 санаториялық, 4 мемлекеттік, барлығы 16 бала бақша мен 3 мектеп жанындағы шағын орталықтар жұмыс жасауда. Қазіргі күнге осы балабақшалар мен шағын орталықтарда 1101 бала тәрбиеленуде. Бұл 3-6 жас аралығындағы балалардың 98 пайызын құрайды.

Кентте мәдениет үйі, мәдени сауықтыру кешені, орталық және балалар кітапханасы бар. Кітапханалардағы кітап қоры -356,5 мың дана.

Кентте балалар мен жасөспірімдер спорт мектебі, орталық стадион, 7 шағын спорт алаңдары жұмыс жасайды. Оларда 836 бала жаттығуда, 14 жатықтырушы қызмет жасайды.

Негізгі бағыт ауылшаруашылығы дақылдарын, оның ішінде күріш дақылын өңдеу. Ауылшаруашылық қалыптасуы қызметінің негізгі бағыттары - егін мен мал шаруашылығы.

Кенттің экономикалық мамандануының негізгі саласы - ауыл шаруашылығы болып табылады. Кентте 1332 шағын кәсіпкерлік субъектілері тіркелген, оның ішінде 106 заңды тұлға, 1181 жеке кәсіпкерлер және 45 шаруа қожалықтары. Негізгі бағыт ол мал шаруашылығы, ауылшаруашылығы дакылдарын өсіру және өңдеу, сауда, тұрмыстық және көлік қызметі саласы. Сонымен қатар 2 орташа ірілеу кәсіпорын нысаны «Байқоңыр СПК» АҚ және «Қызыл мия тамырын өңдеу зауыты» бар. Кент тұғындарына 3 ірі, 64 шағын сауда нүктелері, түрлі сервистік қызмет орталықтары қызмет жасайды. Шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту мақсатында «Жұмыспен қамту 2020» бағдарламасы бойынша 2011 жылдан бастап қазіргі уақытқа дейін барлығы 325 кент тұрғынына 806103,0 мың теңге несиелер берілді.

Жалағаш кентінің экономикасын дамытудың маңызды артықшылығы - ауыл шаруашылығын дамыту үшін қолайлы табиғи ресурстар болып табылады. Сондай-ақ, 2011 жылы Жалағаш кентінің батыс бетінен 22 га жер телімі белгіленіп, «Серпін» өндірістік аймағы құрылды. Бұл аймақта жеке кәсіпкер Д.Жарасбаевтың мал сою цехы, жеке кәсіпкер К.Қанатбаеваның мал бордақылау, сою және жіліктеп бумалау цехы. «Өркен Алем» ЖШС тігін цехы кәсіпкерлік нысандар орналасып жұмыс жасауда.

Жалағаш кентінің экономикалық дамуын шектейтін негізгі факторлар:

1. Өндірілген өнімдерді қабылдау пункттерінің жоқтығы, нарықтарға қол жетімділіктің болмауы негізгі шектеу болып табылады.

2. Агроөнеркәсіптік кешендегі кадрлардың айтарлықтай жетіспеушілігі - еңбекақының төмендігі, тұрмыс жағдайының ыңғайсыздығы, облыс орталығынан қашық болуы кадрлардың осы салаға келуіне кері ықпал етеді.

3. Фермерлердің, ауылшаруашылық өнімдерін өндірушілер қауымдастықтарының болмауы, ауылшаруашылық тауар өндірушілерінің нарықта бірлескен өндірісіне кедергі келтіреді. Ассоциациялардың болмауы фермерлердің өз мәселелерін өз бетімен шешуге деген ұмтылысы емес, бұл міндеттерді мемлекеттің назарына аудару ниеті болып табылады.
Кенттің экономикасын келешекте дамыту:

1. Ет өңдеу қондырғыларын олардың кірістілігін арттыру, дамыту.

2. Өнім өндірушілердің яғни жеке қосалқы шаруашылықтардан құралған АӨК құруды ұйымдастыру.

3. Шағын кәсіпкерлікті дамытып, өзін-өзі жұмыспен қамтыған азаматтарды жұмыспен қамту, салық базасын ұлғайту.

SWOT-талдау

Кенттің әлеуметтік инфрақұрылымы қанағаттанарлық жағдайға ие, сондай-ақ негізгі қызметтер көрсетіледі. Әлеуметтік-тұрмыстық және әлеуметтік-мәдени инфрақұрылым қалалық инфрақұрылыммен салыстырғанда қанағаттанарлық деңгейде дамыған, бұл ауылдық жерлерге тән инфрақұрылымның қанағаттандырарлық деңгейімен сипатталады. Кентте 14163 адам тұрады.

Жалағаш кенті бойынша 5 жалпы орта білім беретін мектеп және 1 индустиралды-аграрлық колледж жұмыс жасайды. Мектептердің барлығы интернет жүйесіне қосылып, заман талабына сай құрал-жабдықтармен қамтамасыз етілген. Кент орталығынан №123 орта мектептің жаңа ғимараты салынып, 2015 жылы пайануға берілді.

Кентте 16 балабақшалар жұмыс жасайды оның ішінде 11 жеке бала бақша. Оның біреуі «Мемлекеттік жеке әріптестік» негізінде жаңа ғимарат салып 2013 жылдың шілде айында іске қосылды. Сонымен қатар 1 санаториялық, 4 мемлекеттік, барлығы 16 бала бақша мен 3 мектеп жанындағы шағын орталықтар жұмыс жасауда. Қазіргі күнге осы балабақшалар мен шағын орталықтарда 1101 бала тәрбиеленуде. Бұл 3-6 жас аралығындағы балалардың 98 пайызын құрайды. Кезекте тұрған балалар саны – 102

Денсаулық сақтау

Денсаулық сақтау саласы бойынша кентте 1 орталық аурухана, 1 аудандық емхана, 1 жұқпалы аурулар бөлімі, Дәуімбай елді-мекенінде 1 аудандық емхана бөлімшесі халыққа қызмет көрсетеді. Оларда 79 жоғары білімді дәрігерлер, 422 орта буын медицина қызметкерлері қызмет атқарады.

Кент орталығынан ауысымына 250 көрінушіге арналған жаңа типтік жобадағы емхана ғимараты құрылысы 2015 жылы пайдалануға берілді.

Спорт, мәдениет, жастар саясаты

Кентте мәдениет үйі, мәдени сауықтыру кешені, орталық және балалар кітапханасы бар. Кітапханалардағы кітап қоры -356,5 мың дана.

Кентте балалар мен жасөспірімдер спорт мектебі, орталық стадион, 7 шағын спорт алаңдары жұмыс жасайды. Оларда 836 бала жаттығуда, 14 жатықтырушы қызмет жасайды. Бұқаралық спортпен 4963 адам айналысады. Кентте мемлекеттік жекешелік әріптестік аясында спорт кешені құрылысын ғимаратын бастау жоспарлануда.
Автомобиль жолдары және көлік тасымалы.

Елді мекен ішілік жолдың ұзындығы - 66,01 км оның ішінде: қатты қабатты - 27,14 км, қиыршық тас қабатты - 18,87 км, топырақ қабатты – 20 км. Бағдарламмалар негізінде жоспар бойынша көшелерге күрделі, орташа және ағымдағы жөндеулер жүргізілуде. Қызылорда облысының жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасының мақсатты индикаторлары бойынша Жалағаш ауданының 2016-2020 жылдарға арналған даму бағдарламасының жобасы әзірленді. Жақсы және қанағаттанарлық күйдегі облыстық және аудандық маңызы бар автомобиль жолдарының үлесі 2018 жылы 80,5 пайыз құрауы тиіс. Жолаушылар авто-көлігі қатынасы 100 пайызды құрайды. Облыс орталығына және барлық ауыл округ елді мекендеріне қатынайтын жолаушылар авто-көлігі қатынасы «Маржан 2002» ЖШС тендер негізінде қамтылған. «Маржан 2002» ЖШС автокөлік паркі 50 шақты көлікті құрайды о.і. жартысы құрылымның теңгерімінде қалғаны келісім шарт негізінде. Кентішілік жолаушылар тасымалдау «НұрСБТ» ЖШС маршруттары атқаруда.

Жалағаш кенті әкімінің аппараты мемлекеттік қызмет көрсетеді - «Жеке қосалқы шаруашылықтың болуы туралы анықтама беру», «Елді мекен шегінде объект салу үшін жер учаскесін беру», «Жер учаскесінің нысаналы мақсатын өзгертуге шешім беру» яғни баламалы түрдегі КЕҰ-да және МК-да альтернативті түрде алуға болады. Анықтамада көрсетілген барлық ақпарат әкімдіктен, ХҚКО арқылы беріледі.

1. Жұмыс орындарының жетіспеушілігі байқалады, әсіресе әйелдер және жастар үшін.

2. Жалақының төмен болуы.

3. ауыл шаруашылық құрылымдарында жұмыстың тұрақты емес маусымдық ғана болуы

1.Кент ішілік жолдарға күрделі жөндеу жұмыстарын жүргізу.

SWOT-талдау

Электрмен жабдықтау саласында ешқандай өткір мәселелер жоқ. Тұрғын үйдің 100% электрмен қамтамасыз етілген. Аудандық электр желілері жаңа абоненттерді, соның ішінде өндірістік кешендерді қосу мүмкіндігіне ие. Кенттің 25 көшесі жарықтандырылған.

Кент орталығында 1 аудандық пошта байланыс торабы және Дәуімбай елді мекенінде 1 пошта байланыс бөлімшесі орналасқан. Кентте 9 пошта тарату учаскесі жұмыс істейді. «Қазақтелеком» байланысының филиалы орналасқан. Кент бойынша 2652 телефон нүктесі бар, сонымен қатар «ID TV» желісінің қызметін 447 тұрғын, «Отау ТВ» телеарнасын 1841 азамат пайдаланады. Beeline KZ, KZ Kcell, Tele2 және Altel ұялы байланыстары бар.

Жалағаш кентінде Қисықарық, Елтай қаналдары бар. Каналдардың жалпы ұзындығы-11,9 км. Су өткізу қабілеті жақсы. Кент көшелерінің 80 пайызы көгалдандырылған. Аяқсумен толық қамтамасыз етіліп отыр. Кенттің санитарлық тазалықты сақтау мақсатында «Тұрмыстық қатты қалдықтар тастайтын полигонның» құрылысын салуға жоба сметалық құжат әзірлеу жоспарлануда.

1. Жоғары жылдамдықты Интернет желісінің болмауы.

2. Кенттің ішкі жолдарының 40% қанағаттанарлықсыз жағдайда.
Дамудың ең перспективалы бағыттары болып табылады:

1. Жалағаш кентінде биылғы жылы аудандық ішкі істер бөлімі ғимаратының құрылысы аяқталып пайдалануға беру.

2.Кентте мешіт құрылысын ағымдағы жылдың желтоқсан айында аяқтап пайдалануға беру.

3.Кентте мемлекеттік жекешелік әріптестік аясында спорт кешені құрылысын ғимаратын бастау.

.

4. Жоғары жылдамдықтағы Интернетке қол жеткізу үшін ТОБЖ жүргізу.

3. Стратегиялық бөлім

Жалағаш кентінде өнімнің өндірістен өңдеуге және тұтынушыға жеткізудің толық циклі ұйымдастырылған. Жоғары табыстар жастарды ауыл шаруашылығына мамандандыруға ынталандырады. Шағын бизнес халықтың барлық негізгі қажеттіліктерін қамтамасыз етеді және жергілікті өзін-өзі басқару органдарының қолдауын кеңейтеді.

Білім беру, денсаулық сақтау және мәдениет мекемелерінде барлық қажетті заманауи құрал-жабдықтар, мамандардың толық штаты бар. Білім беру мен денсаулық сақтаудың сапасы талап етілетін стандарттарға сәйкес келеді. Кентте мәдениет Үйі жұмыс істейді, халықтың барлық топтарын бос уақыт өткізуге арналған, жақсы жабдықталған, жергілікті дәстүрлер мен мәдениеті сақталған. Барлық әлеуметтік мекемелер жоғары жылдамдықты интернетке қол жеткізе алады. Өмір сапасын жақсарту ауылдық округтен халықтың кетуін азайтады және де жас кадрларды тартуға ықпал етеді.

Кентте 100% жоғары сапалы сумен жабдықталған, су шығарудың экологиялық қауіпсіз әдістері қолданылады, электр энергиясын үзіліссіз қамтамасыз етіледі.

Шағын және орта бизнесті дамытуға қолдау көрсетудің маңызды саласы бизнес негіздерін, бухгалтерлерді есепке алуды және т.б. бастауға көмектесу болып табылады.

3.2.2 Әлеуметтік инфрақұрылым және қызметтер

Стратегиялық мақсат 2.

Халықтың негізгі әлеуметтік қажеттіліктеріне жауап беретін кенттің әлеуметтік саласын дамыту.

2-стратегиялық мақсат білім беруді жетілдіру, денсаулық сақтаудың сапасы мен қолжетімділігін арттыру, сондай-ақ мәдени, спорттық, бос уақытты тиімді ұйымдастыру дамыту.

Білім беру саласында өткір проблемалар жоқтығына қарамастан, қолданыстағы стандарттарға сәйкес келетін білім беру жүйесін сақтауға және дамытуға, сондай-ақ материалдық-техникалық базаны жаңартуға, жас мамандарды тартуға күш салу қажет. Бұл үшін жаңа жабдықтарды сатып алуға, жас мамандарды тартуға бағытталған жобалар қолдауға ие болады.

Денсаулық сақтау саласындағы қолдау материалдық-техникалық базаны жетілдіруге, осы саланы қаржыландыруды жақсартуға бағытталған. Бұл үшін мемлекеттік қолдау шаралары да, ауылдық округтің жеке қаражаттары да пайдаланылады.

Кенттегі мәдениет, спорт, бос уақытты қолдау материалдық-техникалық базаны жетілдіруге, кадр тапшылығын азайтуға және осы саладағы патрондарды қалыптастыруға бағытталатын болады.

Әлеуметтік қызметтерді қолдаудың негізгі бағыты осал топтар (жастар, әйелдер мен зейнеткерлер) үшін бос уақытты ұйымдастыру болып табылады.

Басымды бағыт 1. Мектепке дейінгі білім беру қызметтерінің сапасын арттыру арқылы кенттің білім беру жүйесін одан әрі дамыту.

Мақсаттары:

. заманауи талаптарға сай келетін білім беру жүйесін сақтау және дамыту;

. білім беру ұйымдарының материалдық-техникалық базасын нығайту;

. мамандардың толық құрамын қамтамасыз ету;
Басымды бағытқа қол жеткізу көрсеткіштері:

. Білім беру сапасын сақтау және бәсекеге қабілетті түлектерді шығару.

Мақсаттары:

. халықты сапалы медициналық көмекпен қамтамасыз ету;

. салауатты өмір салтын қалыптастыру;

. медициналық қызметкерлердің біліктілігін арттыру;

. Амбулаториялық-емханалық қондырғыларда кент тұрғындарын дәрілік қамтамасыз етуді жетілдіру;

. алдын алу шараларын іске асыру;

. Міндетті медициналық сақтандыруды ұйымдастыру.

. мақсатты топтар арасында жылына 6% -дық аурулардың төмендеуі және өткен жылмен салыстырғанда ауруханаға жатқызу деңгейінің төмендеуі;

. Өлімнің төмендеуі және созылмалы аурулардың өсуі;

. Кардиографияда халықтың қажеттіліктерін 100% қанағаттандыру.

Мақсаттары:

. кент тұрғындарына мәдени-демалыс қызметтерін ұйымдастыру және бос уақытты ұйымдастыру үшін жағдай жасау;

. халыққа арналған кітапхана қызметін жетілдіру;

. халықтың тарихи және жергілікті ақпаратқа қолжетімділігін қамтамасыз ету;

. кентте дене шынықтыру мен спортты дамыту үшін жағдай жасау;

. жастармен жұмыс істеудің формалары мен әдістерін жетілдіру, моральдық жетілдіруге және салауатты өмір салтына тұрақты қызығушылықты қалыптастыру.
4-басымдық. Әлеуметтік қызметтерді дамыту

Мақсаттары:

.Халықтың осал топтары үшін бос уақытын ұйымдастыру арқылы ауылда қызмет көрсету сапасын жақсарту үшін қолданыстағы әлеуетті пайдалану.
Басымды бағытқа қол жеткізу көрсеткіштері 4:

.Жастарға, әйелдер мен зейнеткерлерге бос уақытты өткізу кемінде 20% қызметтерін ұсыну.

Инженерлік-көлік инфрақұрылымының қазіргі жағдайы қанағаттанарлықсыз деңгейде. Шағын кәсіпкерлікті дамытуға кедергі келтіретін бірқатар инфрақұрылымдық шектеулер бар.

Стратегиялық мақсатты жүзеге асыру елді мекендегі инжинирингтік инфрақұрылым объектілерімен кешенді дамыту деңгейін арттыру, қоқыс жинау жүйесін дамыту. Бұл жұмыс кәсіпкерлердің, фермерлердің, жергілікті билік органдарының, белсенді тұрғындардың және басқа да мүдделі тараптардың қатысуымен жүргізілетін болады.

Әкімшілік ауылдық округтің мемлекеттік қолдау шараларын және өз қаражатын пайдалану арқылы көмектеседі.

Ең бастысы көшелерді жарықтандыру, жоғары жылдамдықты оптикалық байланыс желілерін салу болып табылады.

Басым бағыт 1. Кенттің экономикасы мен халықтың электр энергиясын үнемдеу сенімділігін арттыру

Мақсаты:

. кенттің трансформаторлық қуаттардың тозу деңгейін төмендету.
1 басым бағыт көрсеткіштері:

. Электр желілері мен трансформаторлардағы жүктемені кемінде 5% төмендету.

Мақсаты:

. телефон желісін жаңарту және қайта құру;

. Интернетке кеңжолақты қатынауды енгізу;

. цифрлық сауаттылықты оқытуды ұйымдастыру.
3 басым бағытқа қол жеткізу көрсеткіштері:

. интернетті пайдаланушылардың тығыздығын одан әрі арттыру.

Мақсаты:

.Қатты тұрмыстық қоқыс полигонын салу.
Басымды бағытқа қол жеткізу көрсеткіштері:

. экологиялық жағдайды жақсарту;

. қатты тұрмыстық қалдықтарды қайта өңдеу.
Басым бағыт 5. Кентті одан әрі жетілдіру

Мақсаты:

. жақсартылған объектілерді құру, ұстау, жөндеу бойынша жұмыстарды жүзеге асыру;

. Округ тұрғындарының жергілікті жердің жағдайына жауапкершілігін арттыру;

. көше атауларымен, үй нөмірлерімен көрсеткіштерді орнату;

. территорияны абаттандыру;

. кент көшелерінің кем дегенде 100 пайызға жарықтандыру жабдығы бойынша жұмыстар жүргізу;

. аумақты тазалау бойынша іс-шаралар өткізу, сенбіліктер өткізу.

. жарықтандырылған көшелердің үлесі;

. жасыл көшелердің үлесі.

Қызылорда облысы, Жалағаш ауданы, Жалағаш кентінің 2018-2020 жылдарға арналған

Жергілікті қоғамдастықтың дамыту бағдарламасы