Инновациялық қызмет негіздері және патенттану

1971 жылы 24 наурызда қол қойылған халықаралық патенттік жіктеу туралы Страсбург келісімі негізінде қабылданған функционалды-салалық принципі бойынша құрылған Халықаралық патенттік жіктеу халықаралық масштабта өнертабыстар туралы мәліметтерді біркелкі жіктеу және іздеу үшін негізгі немесе қосымша құрал ретінде қолданылады.

ХПЖ - шарты атауларға ие болатын және А-дан Н-ға дейін латын алфавитінің басты әріптерімен белгіленген 8 тарауға бөлінген.

2001 жылы күшке енген тауарлар және қызметтердің Халықарарлық жіктеуішінің 8 редакциясы 45 класстан құралады.

1-34-ші классқа дейін – тауарлар. Мысалы, 12 класс-жер, су және ауамен жылжитын көлік құралдары мен аппаратарын жіктеу үшін қолданылады.

35-ші кластан 45-ші класска дейінгі – қызметтер. Мысалы, 43 класс тамақ өнімдері және сусындармен қамтамасыз ету бойынша қызметтерді жіктеу үшін қолданылады.
Тәжірибелік тапсырма

1. 
   Төмендегі объектілер үшін тиісті ХПЖ рубрикасын табыныз:
   

Вариант 2 - Убирающиеся, складывающиеся шасси самолета.

Вариант 3 - Аэробная биологическая обработка воды, промышленных или бытовых сточных вод.

Вариант 4 - Изготовление сетей путем вязания крученых нитей из текстильных натуральных или синтетических волокон машинным способом.

Вариант 5 - Стеклянные строительные элементы в виде блоков или иной формы для сооружения отдельных частей зданий.

Вариант 6 - Сушка твердых материалов или предметов с применением тепла путем конвенции с циркуляцией газа или пара над поверхностью или вокруг просушиваемых предметов.

Вариант 7 - Пружинный приводной механизм часов.

1. Вариант 8 - Обмотка трансформаторов.

2. Вариант 9 - Масляное охлаждение трансформаторов.

Вариант 11 - Производство мороженого.

Вариант 12 - Дисковые мельницы для зерна.

Вариант 13 - Изготовление полых стеклянных изделий с ножкой, например рюмок, вручную.

Вариант 14 - Изготовление бумаги способом ручного отлива.

Вариант 15 - Бронированные корпуса висячих замков.

Вариант 16 - Двигатели со сжатием горючей смеси с принудительным зажиганием.

Вариант 17 - Сигнализация о краже, взломе, срабатывающая при открывании дверей или окон здания.

Вариант 18 - Способы и устройства для прокладки силовых кабелей и линий электропередачи в воде или под водой.

Вариант 19 - Посадочные площадки для вертолетов на зданиях.

Вариант 20 - Смеси одного или нескольких удобрений, содержащие пестициды.

Вариант 21 - Загрузка плавильных печей в сочетании с предварительным нагревом, плавлением стеклообразующих ингредиентов.

2. 
   Халықарарлық патенттік жіктеу рубрикасының жіктеу индексінің құрылуының жалпы сұлбасын көрсетіңіз.
   

1. 
   Халықарарлық патенттік жіктеу редакциясының қайта қарастыру мерзімі?
   
2. 
   Халықарарлық патенттік жіктеудің белгіленуі?
   
3. 
   Өнертабыстардың Халықарарлық патенттік жіктеуін құру кезінде қандай принцип қолданылады?
   
4. 
   Өнертабыстардың Халықарарлық патенттік жіктеудің иерархиялық құрылымы неше тараудан тұрады?
   
5. 
   Тауарлар және қызметтердің Халықарарлық жіктеуішінің 8-редакциясына неше класс енгізілген?
   

Патенттік зерттеулер ғылыми есептерді шешу және жана техника объектілерін жасау кезінде шығармашылық үрдіс негізі болып табылады. Патенттік зерттеулер – патенттік және басқадай ғылми-техникалық ақпаратты іздеу, талдау және оны ғылыми-зерттеу, тәжірибелі-конструкторлық және жобалық-техноогиялық жұмыстарды жүргізудің барлық кезеңдерінде пайдалану.

1. 
   «Өнімді әзірлеу және өндіріске қою жүйесі. Патенттік зерттеулер. Мазмұны және жүргізу тәртібі» ҚР СТ ГОСТ Р 15.011-2005 таныстыру.
   
2. 
   Оқытушымен берілген тапсырмалар бойынша патенттік зерттеуді жүргізуге тапсырма және регламент құрастыру. Іздеу тереңдігін анықтау, патенттік және патенттік емес құжаттама бойынша аналогтарды іздеу жүргізуі тиімді болатын елдерді тандап алу. Қарастыру үшін қажетті құжаттама тізімін құрастыру.
   

1 Патенттік зерттеулер деген не?

2 «Өнімді әзірлеу және өндіріске қою жүйесі. Патенттік зерттеулер. Мазмұны және жүргізу тәртібі» ҚР СТ ГОСТ Р 15.011-2005 патенттік зерттеулер туралы есепті құру, баяндау және рәсімдеуге қандай талаптар қойады?

3 Патенттік зерттеулерді жүргізу кезінде патенттік емес құжаттама қолданылады ма?

4 Қазақстан Республикасынды өндіріске қоюмен байланысты жасалатын техника объекті үшін патенттік тазалығың белгілеу мақсатымен патенттік зерттеулерді жүргізу барысында патенттелген техникалық шешімдерді (өнертабыстарды) іздеу ретроспективасы (терендігі) неше жыл?

5 Жасаланатын техника объектінің жетілген техникалық деңгейін анықтау мақсатымен патенттік зерттеулерді қандай елдерге қатысты жүргізуі ұсынылады?

Егер патенттік зерттеулердің тақырыбы құрылғы болса (машина, аспап), мысалы, куттер, шұжық өнімдерін пісіру үшін арналған термоагрегат, компрессор, пісірілген шұжық өнімдерді өндіру линиясы, іздеу тақырыбы (объектісі) болып төмендегідей болуы мүмкін:

- құрылғы тұтасымен (жалпы құрастыруы.принципиалды сұлбасы);

- құрылғының жұмыс істеу принципі (әдісі);

- тораптары мен детальдары;

- құрылғының жеке элементтерін жасау үшін пайдаланатын материалдар (заттар), құрылғыны жасау технологиясы;

- өзара қолдану салалары.

Егер патенттік зерттеулер тақырыбы технологиялық процесс (үрдіс) болса, іздеу тақырыбы:

- технологиялық үрдіс тұтасымен, оның кезеңдері егер олар тәуелсіз (өзіндік) қорғауға қабілетті объекті болса;

- бастапқы өнімдер;

- аралық өнімдер және оларды алу әдістері;

- ақырғы өнімдер;

- негізінде осы әдіс жүзеге асырылатын құрал-жабдықтар болуы мүмкін.

Егер патенттік зерттеулер тақырыбы зат болса, онда іздеу тақырыбы:

- заттың өзі (оның сапалық және сандық құрамы);

- затты алу әдісі;

- бастапқы материалдар;

- қолдануы мүмкін салалар.

Егер жоба машиналар жүйесін (мысалы, субөнімдерді өндеу линиясы) жасаумен байланысты болса, онда оны құрамдас бөліктерге бөледі, іздеу тақырыбы болып машина жүйесінің құрамдас бөлігі табылады.
Тәжірибелік тапсырма

1 Егер патенттік зерттеулердің тақырыбы құрылғы болса (машина, аспап) іздеу тақырыбы (объектісі) не болатынын нақты мысалда көрсетініз.

2 Егер патенттік зерттеулер тақырыбы технологиялық процесс (үрдіс) болса іздеу тақырыбы не болатынын нақты мысалда көрсетініз.

3 Егер патенттік зерттеулер тақырыбы зат болса іздеу тақырыбы не болатынын нақты мысалда көрсетіңіз.

4 Оқытушы берген тапсырма бойынша тиісті есеп құрастыруымен патенттік іздеуді жүргізіңіз.
Бақылау сұрақтар

1 Патенттік зерттеулерді жүргізу немен аяқталады?

2 Ғылыми-зерттеу немесе тәжірибелі-конструкторлық жұмыстардың қандай кезендерінде патенттік зерттеулер жүргізіледі?

3 Маркетингті зерттеулер жүргізу кезінде патенттік құжаттаманы зерделеу қажет пе?

4 Техника объектілерінің дамуын болжау үшін ақпараттық негізі болып неге патенттік құжаттама саналады?

5 «Бәсекеге қабілетті өнім» дегенді қалай түсінесіз?

Өнертабысқа өтінім құрастыру кезінде бастанқыда ұсынылатын өнертабыс көмегімен шешілетін өнертабыстық міндет анықталу керек және осы өнертабыс арқасында жетілетін техникалық нәтиже табылу қажет.

Өнертабыстық міндет – белгілі құралдар көмегімен қанағатандырылуы мүмкін болмайтын қоғамдық қажеттілік.

Өнертабыс деп ойлап шығарылған объектісі емес, техникалық шешім аталады. Ал ойлап шығарылған объект техникалық шешімді жүзеге асыру дың мүмкін болатын формаларының (нысандарының) бірі болып табылады.

Объект – нақты немесе қағазда сипаттама түрінде болатын нақты құрылғы, әдіс немесе зат. Объект оның маңызды белгілер жиынтығымен сипатталады. Белгілердің маңыздылығының критерийі болып әрбіреуінің қажеттілігі және басқа белгілермен бірге берілген объектіні осы текті басқа объектілерінен айыру (өзгешелеу) үшін жеткіліктілігі саналады.
Тәжірибелік тапсырма

1. Оқытушы ұсынған өнертабыстар мысалдары бойынша берілген өнертабыстар көмегімен жетілетін техникалық нәтижені анықтау керек.

2. Өнертабыстық міндеттердің мысалын келтіріп, оларды шешу барысында объект ретінде не болғанын көрсету.

3. Төмендегі өнертабыс объектілерінің сипаттамаларын талдау керек:

- құрылғы;

- әдіс (биотехнологиялық әдістерді қоса алғанда);

- зат (химиялық, емдікті қоса алғанда);

- микроағзалар, өсімдік және хайуанаттар жасушаларының дақылдарының штамдары;

Бұрыннан белгілі құрылғыны, әдісті, затты штамды жаңа белгілену бойынша қолдану.
Бақылау сұрақтар

1. Берілген техникалық шешім үшін маңызды болып қандай белгілер саналады?

2. Өнертабыстың патенттік қабілеттілігінің белгілерін атаңыз.

3. Құрылғы, әдіс (биотехнологиялық әдістерді қоса алғанда), зат (химиялық, емдікті қоса алғанда), микроағзалар, өсімдік және хайуанаттар жасушаларының дақылдарының штаммдары, бұрыннан белгілі құрылғыны, әдісті, затты штаммды жаңа белгілену бойынша қолдану сияқты объектілерге не жатады?

ҚР Патент Заңының 10 бабының 4 пунктіне сай өнертабысқа өтінім беру құқығына өнертабыс авторы, жұмыс беруші, олардың құқық мұрагерлері немесе арасында келісімдік болған жағдайда жоғары айтылған тұлғалар білесіп ие болады (бұдан әрі - өтінім білдіруші).

Өтінім беруге құқықты қандай болса да құжатпен растауы талап етілмейді.

Өнертабысты патенттеуге жіберілетін өтінім құрамына:

• 
  өнертабыс авторының және атына патент сұранылатын тұлғаларды, олардың мекенжайы көрсетілуімен инновациялық патент және патент беру туралы өтінім;
  
• 
  өнертабысты жүзеге асыруға жеткілікті толық ашатын сипаттауы;
  
• 
  оның маңыздылығын көрсететін және толығымен сипаттауда негізделетін өнертабыс формуласы;
  
• 
  өнертабыс маңызын түсіну үшін қажет болса сызба және басқадай материалдар;
  
• 
  реферат;
  
• 
  іс жүргізу өкіл арқылы жүргізілетін жағдайда сенімхат;
  
• 
  патенттік баж төлеуін растайтын құжат.
  

1. 
   Өнертабысқа инновациялық патент пен патент беруге өтінімді және пайдалы модельге патент беруге өтінімді құрастыру, беру, қарастыру жайлы Нұсқаулықпен (бұдан әрі - Нұсқаулық) танысу.
   
2. 
   Өнертабыстың төмендегі объектілеріне тәуелді өнертабыс сипаттау және формуласын ресімдеу ерекшеліктерін сипаттаңыз: құрылғы, әдіс, зат
   
3. 
   Жариялаған өнертабыс (электростатикалық тозаңдатқыш) туралы төменде келтірілген мәліметтерді пайдаланып электростатикалық тозаңдатқышқа өнертабыс сипаттауың реферат және өнертабыс формуласын құрастырыныз. Тапсырма үшін ССРО-ның № 1789293 авторлық куәлігінде (ӨХЖ В05В5/043, 1993) сипатталған Свинцов В.Я., Бегалин К.М., Абраменко А.П. өнертабыс авторларының еңбегі қолданылған.
   

№ 1 аналог [ССРО-ның № 1098576 авторлық куәлігі, ХПК В05В5/00, 1982] – тегеріш айналу арқасында сұйық электр өрісінде тозаңдатылатың сұйық тозаңдытқышы. Бұл құрылғының конструкциясы тозаңдатқыштан қуыс цилиндрдің ұзындығы өзгеру арқылы шығатын тамшылардың мөлшерін реттеуге мүмкіншілік береді.

Құрылғы төмендегідей жұмыс істейді:

Сұйық штуцерге (9) жіберіледі және канал (8) бойынша каналдарға (7) жіберіледі. Каналдан (7) шығатын сұйық тесіктерден (6) өтіп электрод қосылған жоғары вольттық қуат көзінің блок (5) полюсының зарядына сәйкес келетін зарядымен электродпен (3) зарядталады. Бұдан әрі сұйық ағысы (5) электрод (3) және пластина (12) арасында пайда болатын электр өрісіне жіберіледі. Зарядталған ағыс жеке тамшыларға ыдырамай металдық пластинаның (12) тесіктерінен (13) өтеді. Тесіктерден (13) шыққанда ағыстың жекеленген тамшыларға ыдырауы жүреді. Нәтижесінде тесіктен (13) біршама қашықтықта тозаңдату факелі пайда болады. Кернеудің шамасы неғұрлым үлкен болса тозаңдату бұрышы да соғұрлым үлкен болады.

Әрбір ағыстан пайда болатын тозаңдату факелдердің қабатасуы арқылы тозаңдатылатын материалдың монодисперстык бөлшектерінен тұратың тозаңдатудың бір үлкен факелі пайда болады.

1. 
   
   
2. 
   Бақылау сұрақтар
   

1. 
   Қазақстан Республикасында патенттеуге жіберілетін өнертабысқа өтінім құрамына қандай құжаттар кіреді?
   
2. 
   Ресей Федерациясына патенттеуге қазақстандық өтінім білдірушімен Конвенциялық басымдылық (алғашқылық) сұрауымен жіберілетін өнертабысқа өтінім құрамына кіретін құжаттар құрамы Қазақстан Республикасына патенттеу кезінде берілген алғашқы (бастапқы) өтінім құжаттарының құрамынан айырмашылығы бар ма?
   
3. 
   Басымдылық (алғашқылық) дегеніміз не?
   
4. 
   Басымдылық (алғашқылық) қалай белгіленеді?
   
5. 
   «Конвенциялық басымдылық» дегеніміз нені білдіреді ?
   

Әлемде өнеркәсіптік меншік объектілерін патенттеудің бірнеше жүйесі бар: қабылдау, тексеру (зерттеу) және кейінге қалдыру. Қазақстанда қабылдау және тексеру (зерттеу) жүйелерінің элементтерін кіргізетін жүйе қабылданған.

• 
  өтінімде болатын немесе оған қосылатын құжаттардың бар болуын;
  
• 
  өнертабыстың маңызын талдаусыз өтінім құжаттарына өнертабысқа өтінім құрастыру бойынша Нұсқаулықпен белгіленген талаптардың сақталуы;
  
• 
  өтінім беру күнін белгілеу.
  

• 
  формулада сипатталған өтінім білдірілген өнертабыстың патенттік қабілеттілік шарттарына сәйкес болуын тексеруі;
  
• 
  өнертабыстың басымдылық күнін белгілеу.
  

1. 
   Қазақстан Республикасында тауар белгілерін (қызмет көрсету белгілерін) тіркеу үшін зияткерлік меншіктің ұлттық институтына (ЗМҰИ) жіберілетін өтінім белгіленген ережелерге сәйкес ресімделеді. Тауар белгісіне өтінім сараптамадан өту керек. Сараптама нәтижесі бойынша тауар белгісін тіркеу және куәлік беру туралы шешім қабылданады.
   

1. 
   Тәжірибелік тапсырма
   

1. 
   ҚР Патент Заңын талдап онда сараптама сұранысына өтінім білдірушінің жауабын ұсыну үшін белгіленген мерзімдерді табыңыз.
   
2. 
   Әлемдегі бар патенттеу жүйелерін (қабылдау, тексеру (зерттеу) және кейінге қалдыру) өзара салыстырыңыз. Қай елдер үшін патенттеудің қандай жүйесі тән екенін белгілеңіз.
   
3. 
   Қазақстан Республикасының Әділет Министрлігінің зияткерлік меншік құқықтары жөніндегі Комитетімен басып шығарылатын «Өнеркәсіп меншігі» ресми бюллетендерінде ҚР өнертабысқа инновациялық патент және патент беру, олардың күштерінің жойылуы туралы қалайша хабарландырылатындығымен танысу.
   
4. 
   Қазақстан Республикасының Әділет Министрлігінің зияткерлік меншік құқықтары жөніндегі Комитетімен басып шығарылатын «Өнеркәсіп меншігі» ресми бюллетендерінде ҚР тауар белгілерін (қызмет көрсету белгілерін) тіркеу және оларға куәліктерді беру туралы қалайша хабарландырылатындығымен танысу.
   

1. 
   Патенттік құжаттаманың озық жариялау, әсіресе кейінге қалдырылған сараптамен патенттеу жүйесін пайдаланған кезде, неге себепші болады?
   
2. 
   Тексеру (зерттеу) жүйенің қандай артықшылықтары және кемшіліктері бар?
   
3. 
   Өнертабысқа өтінім материалдарының инновациялық патент беруге сараптама жүргізу рәсімі неде?
   
4. 
   Өнертабысқа өтінім материалдарының маңызы бойынша сараптама жүргізу рәсімі неде?
   

Өнеркәсіптік меншік объектісін өз қалауы бойынша пайдалану бойынша айрықша құқыққа патент иеленуші ие.

Өнеркәсіптік меншік объектісін пайдалану деп өнеркәсіптік меншіктің қорғалатын объектісі кіретін өнімді өндіру, қолдану, әкелу, сатуға ұсыну, азаматтық айналымға басқадай енгізу және қорғалатын әдісті қолдануды түсінеді.

Патент иеленуші болмайтын қандай болсын тұлға қорғалатын өнеркәсіптік меншік объектісін тек қана лицензиялық келісім шарт негізінде патент иеленушінің рұқсаты бойынша пайдалануға құқығы бар.

Берілетін құқық көлемі бойынша лицензиялар жай, айырықша және толық деп бөлінеді. Сондайақ ашық және мәжбүрлеу лицензиялар болады. Патенттік Заңымен патентке құқықтарың қайта беруі қарастырылған.

Лицензиялық келісім шарт - ақылы шарт. Бұл шарт бойынша лицензиатпен (лицензияны сатып алушымен) лицензиардың (лицензия сатушының) шығындарын өтеуі қарастырылған. Лицензиялық келісім шарт Қазақстан Республикасының Әділет Министрлігінің зияткерлік меншік құқықтары жөніндегі Комитетінде тіркелуі керек.

1. 
   Патенттелген өнертабыстарды пайдалануға құқықтарды беруге лицензиялық келісім шарттардың типтік келісімдерін зерделеу. Олардың негізгі ережелерін талдау.
   
2. 
   Лицензиялық келісім бойынша лицензиат және лицензиардың негізгі міндеттерің сипаттау.
   
3. 
   Патенттелген өнертабыс, өнеркәсіптік үлгі немесе пайдалы модельге құқықтарды беруге лицензиялық келісім шарт жасауға ниеттенетін тараптар үшін таңдаулы (опциондық) келісімнің белгіленуін түсіндіру.
   
4. 
   «Паушалды» және «роялти ставкасы» (есеп беру периодында алынған пайдадан периодты болып шығару, мысалы, жылдық) бойынша төлемді өткізуде лицензиялық келісімнің екі тараптары үшін оң және теріс сәттерін талдап өту.
   

1. 
   Лицензиялық келісім шарт дегеніміз не?
   
2. 
   Лицензиялық келісім шарт тараптарының қайсысы «лицензиар», қайсысы «лицензиат» деп аталады?
   
3. 
   «Ноу-хау» беру туралы келісім шарттың ғылыми-техникалық жетістіктерді беруге басқа келісімдерден айырмашылығы неде?
   
4. 
   Өнертабысты, пайдалы модельді немесе өнеркәсіптік үлгіні пайдалануға лицензия сату/ сатып алу туралы келісімді Қазақстан Республикасында қандай құзыретті мемлекеттік органында тіркеу талап етіледі?
   
5. 
   Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес «ноу-хау» беру туралы келісім шарттың міндетті түрде құзыретті мемлекеттік органында тіркеуі талап етіледі ме?
   

Бұзушылықты болдырмау және бұзылған құқықтар және мүдделерін қалпына келтіру үшін құқық иеленушіге жеткілікті құралдар бергенде ғана кез келген құқықты нақты деп санауға болады. Бұл міндеттерді орындау әртүрлі құралдар көмегімен жүзеге асырылады.Бұзылған құқықты қорғауына құқық иеленуші өзі жүгінеді.

Қандай құқықтық қатынастар саласына жататынына тәуелді қорғау әдістері азаматтық-құқықтық, әкімшілік-құқықтық және қылмыстық-құқықтық деп бөлінеді.

Азаматтық құқықтарды қорғау:

• 
  құқықты тану;
  
• 
  құқықты бұзуға дейінгі жағдайың қалпына келтіру және құқықты бұзатын немесе бұзу қауіпін тұғызатын әрекеттерді болдырмау;
  
• 
  даулы мәлімені жалған деп тану және оның жалғандылық салдарын табу, таязды мәліменің жалғандылығының салдарын айқындау;
  
• 
  залалдарды (зияңдарды) өтеу;
  
• 
  айып ақы төлету;
  
• 
  моральдық зиянның орнын толтыру;
  
• 
  құқық қатынастарды тоқтату немесе өзгерту жолымен және заңдарда көзделген басқадай әдістермен жүзеге асырылады.
  

1. 
   Қазақстан Республикасының Патент Заңын оқып, өнертабыс, өнеркәсіптік үлгі, пайдалы модельге патент иесінің айрықша құқықтарың бұзу деп бағаланатын әрекеттерді анықтау.
   
2. 
   «Тауар таңбалар, қызмет көрсету таңбалар және тауардың шығу орындарының атаулары туралы» Қазақстан Республикасының Заңын оқып, тауар таңба иесінің айрықша құқығын бұзу деп қандай әрекеттер танылатынын анықтау.
   
3. 
   Өнеркәсіптік меншік объектісіне оның айрықша құқықтарын бұзу туралы талап арызында патент иеленуші ұсынылатын талаптардың мысалдарын келтіру.
   

1. 
   Өнертабысты пайдалануға мәжбүрлеу лицензиясы қандай жағдайда беріледі?
   
2. 
   ҚР Патент Заңына сәйкес не патент иеленушінің айрықша құқықтарын бұзу деп танылмайды?
   
3. 
   «Тауар таңбалар, қызмет көрсету таңбалар және тауардың шығу орындарының атаулары туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес тауар белгісіне куәліктің иесіне не үшін тауар белгісінің жанында R латын әріп немесе «тауар таңбасы», «тіркелген тауар таңбасы» деген жазба белгілеу түрінде ескерту таңба қоюға құқық беріледі?
   
4. 
   Қандай өнім контрафактылық өнім деп аталады?
   

Кәсіпорындар қызметінің тиімділігі тек өндірісті оңтайлы басқаруынан ғана емес, сондай-ақ, осы кәсіпорынның өкімінде болатын зияткерлік меншікті басқарудан, кәсіпорын өкімінде бар болатын өнертабыстар, тауар белгілеріне құқықтарды қорғауы қалай қамтамасыз етілетініне, оларға алынған айрықша құқықтарды қалай өкім ететініне тәуелді болады. Нарықтық экономика жағдайларында зияткерлік меншік объектілерінің құқық иеленушілердің және оларды жасаушылардың (авторлардың) мүдделерін сақтауын қамтамасыз ету керек. Инновациялық жобаларды жасау бір адамның немесе шығармашылық ұжымның ғылыми-зерттеу және тәжірибелі-конструкторлық жұмыстарды орындау барысында алынған және автордың немесе жасалған жаңа ғылыми жобалар мен техникалық шешімдерге құқық берілген жұмыс берушіні қоса алғанда басқа тұлғалардың зияткерлік меншігінің құрамдас бөлімі болып табылатын шығармашылық қызмет нәтижелерінде негізделеді.

1. 
   Жұмыс беруші және қызметтік өнертабыс авторы-қызметкер арасында жасалатын келісім шартта міндетті түрде енгізілетін негізгі шарттарды дәйектеу.
   
2. 
   «Ноу-хау» - ға жататын ақпараттың құпиялығын қамтамасыз ету мақсатымен кәсіпорында жүзеге асырылатын іс-шараларды ұсыну.
   
3. 
   Гипотезалық (болжамдық) кәсіпорын немесе ұйым үшін патенттік-лицензиялық жұмыс және кәсіпорынның өнертабыстық қызметі бойынша жұмыс берушінің және өнертабыстар мен жаңашылдық ұсыныстардың авторлары болатын қызметкерлердің мүдделері есепке алынатын іс-шаралар жоспарын жасау.
   

1. 
   Жасалған зияткерлік (интеллектуалды) меншік объектінің авторы?
   
2. 
   Қызметтік тапсырма немесе қызметтік міндеттерін орындауымен байланысты жасалған өнертабыстың авторы болатын қызметкер жұмыс берушіні онымен жасалған өнертабыс туралы хабарлау керек пе?
   
3. 
   Прогрессивті бәсекелестік қабілетті өнімді жоғары денгейде ұйымдастыру немесе қызметтің жаңа түрлерін (коммерциялық, қаржылық, әкімшілік) тиімді жүзеге асыру үшін қажетті уақыттың берілген сәтіне құпиялы (конфиденциалды) патенттелмеген өнертабыстар, білімдер және тәжірибе түрінде мәліметтер жиынтығы қалай аталады?
   
4. 
   Автор-қызметкермен жасалған қызметтік өнертабыс туралы ескерту күнінен бастап ҚР Патент Заңына сәйкес қандай мерзім бойы жұмыс беруші Қазақстан Республикасының Әділет Министрлігінің зияткерлік меншік құқықтары жөніндегі Комитетіне өтінім беру немесе өтінім беруге құқықты басқа тұлғаға беру, немесе авторды тиісті объектіні құпияда сақтау туралы хабарлау керек және бұл мерзім өткеннен кейін авторға осы қызметтік өнертабысқа (өнеркәсіптік ұлгіге, пайдалы модельге) патент алу құқығы ауысады?
   

1. 
   Каудыров.Т.Е. Право интеллектуальной собственности в Республике Казахстан. Алматы: Жет жарғы, 1999.
   
2. 
   Каудыров Т.Е. Гражданско-правовая охрана объектов промышленной собственности в Республике Казахстан: - Алматы: Жети жарғы, 2000.
   
3. 
   Основы патентного права и патентоведения в Республике Казахстан: Учебное пососбие/Ответ. редактор Т.Е. Каудыров. - Алмат: Жети жарғы, 2003.
   
4. 
   Абраменко А.П. Основы патентоведения: Учебно-методическое пособие. – Павлодар: Павлодарский университет, 2004.
   
5. 
   Бромберг Г.В. Основы патентного дела: Учебное пособие: М.:Экзамен.-2002
   

1. 
   Қазақстан Республикасының Патенттік Заңы (16 шілде 1999 ж., 2007 жылғы еңгізілген өзгертулерімен);
   
2. 
   Қазақстан Республикасының «Тауар белгілері, қызмет көрсету белгілері және тауарлардың шығу орындарының атаулары туралы» Заңы (26 шілде 1999 ж.);
   
3. 
   Қазақстан Республикасының «Интегралдық микросұлбалардың топологияларын құқықтық қорғау туралы» Заңы (29 маусым 2001 ж.);
   
4. 
   Қазақстан Республикасының «Селекциялық жетістіктер туралы» Заңы (13 шілде 1999 ж.);
   
5. 
   Қазақстан Республикасының «Авторлық құқық және сабақтас құқытар туралы» Заңы (10 маусым 1996 ж.);
   
6. 
   ҚР МСТ Р 15-011-2005. Өнімді жасау және өңдіріске қою жүйесі. Патенттік зерттеулер. Мазмұны және жүргізу тәртібі.
   
7. 
   Тауар таңбасын тіркеуге өтінім құрастыру және беру ережелері (30 сәуір 1997 ж.);
   
8. 
   Өнертабысқа инновациялық патент және патент, пайдалы модельге патент беруге өтінімді құрастыру, беру және қарастыру жөнінде Нұсқау;
   
9. 
   Өнеркәсіптік үлгіге патент беруге өтінім құрастыру және беру ережелері;
   
10. 
    Медицина, биология және ауыл шаруашылық саласында өнертабыстарға инновациялық патент және патент беруге өтінімдерді құрастыру бойынша ұсыныстар..- Алматы., КИПЭ, 2002.
    
11. 
    Патенттік құқық: Заңды актілер жинағы //Құрастырушы Т.Е. Каудыров, Э.З. Фаизова .- Алматы: Жеты жарғы. 1996.