38. Бутадиен-стиролды каучук өндірісі. Қолданылуы.
Синтетикалық бутадиен-стирол каучуктарын (СКС) бутадиен мен
Стиролды сополимерлеу арқылы алады.
СКС құрамындағы стирол пайызына байланысты каучуктер əртүрлі таңбаланады. Мысалы: каучук СКС-30 құрамында 30% стирол, 70% бутадиен болады. Каучук құрамындағы стирол немесе метил-стирол көбейген сайын каучуктың беріктілігі артады, бірақ желімдегіш қабілеті, аязға төзімділігі жəне иілгіш қасиеті нашарлайды. Диэлектрикалық қасиеттері табиғи каучуктарға жақын, молекулалық массалары 10000-нан 100000-ға дейін артады.
США-да СКС синпол, филярен, Англияда нитол, Италияда эуропрен, Жапонияда нипол, ГФР-де бунатекс деген саудалық атаумен шығады.
39. Антибиотиктер туралы жалпы мәліметтер. Антибиотиктердің жіктелуі. Алынуы.
Антибиотиктер (гр. Autі — қарсы және гр. Bіos — тіршілік) — микроорганизмдердің өсуін, көбеюін тежейтін немесе тоқтататын микробтар, өсімдіктер мен жануарлар клеткасынан алынатын органикалық зат;
Антибиотиктер төменгі молекуларлы қосылыс оның құрамына көміртегі-оттегі және сутегінен басқа азот (1 немесе 2 амин тобы түрінде) және 1 немесе 2 карбоксильді топтар енеді.
Антибиотиктер микробтар мен кейбір қатерлі ісікке әсер етіп, олардың дамуын тежейді немесе жойып жібереді.
Антибиотиктердің пайда болуы микробтар дүниесінде кездесетін бір-біріне қарама-қарсылық әрекетіне негізделген.
Антибиотиктер туралы ғылымның негізін қалап, алғаш көгерткіш саңырауқұлақтан пенициллин алған (1929) ағылшын ғалымы А.Флеминг болды.
Антибиотиктердің бірнеше жүздеген түрі бар, бірақ олардың бәрі бірдей медицинада қолданыла бермейді. Антибиотиктер шығу тегі, хим. Құрамы, микробтарға әсер ету механизмі т.б. қасиеттері бойынша жіктеледі.
. Антибиотиктерді алудың әдісі бар:
Биотехнологиялық әдіс;
Табиғи заттардың химиялық немесе биотехнологиялық модификациясы;
Химиялық синтез.
Антибиотиктердің көпшілігінде күрделі химиялық структура бар, сондықтан олардың толық химиялық синтезі өте ауыр және тиімсіз.
Көптеген антибиотиктерді алудың негізгі жолы биотехнологиялық әдіс.
Антибиотиктер зең саңырауқұлақтарынан, актиномицеттерден, эубактериялардан және басқа микроорганизмдерден өндіріледі.
40. Амин қышқылдарының өндірісі. Амин қышқылдарының жіктелуі және олардың негізгі қасиеттері. Олардың медицинада қолданылуы.
Аминқышқылдары - карбон қышқылының молекуласындағы көмірсутегідегі сутегінің орнын амин тобы басқан органикалық қосылыстар.
Аминқышқылдарының түрлері:
1. Алмастырылмайтын, бұған: валин, лейцин, изолейцин, лизин жатады.
2. Шартты түрде алмастырылатын, бұларға: аргинин, гистидин.
3. Алмастырылатын, бұларға:аланин, аспаргин, глицин,тирозин жатады.
Оны өндірудің 4 әдісі белгілі:
1. Белок гидролизі Гидролиз әдісінде құрамында белок бар шикізат қышқыл ерітінделерде 100-105С, 20-48 саг қыздырылады. Көбінесе HCl 20процент белоктың терең гидролизін қамтамасыз еткендіктен жиі қолданылады. Реакцияны тездету үшін иммобилизацияланған протолитикалы ферменттерді, ион алмастырғыш шайырды қолданады. Аминқышқылдарын реакция үстінде жоғалтуды азайту үшін ең жақсы әдіс – реакцияны вакуумда немесе инертті газ атмосферасында жүргізу. Гидролиз үшін алынған қышқыл мен белок массасының арақатынасы 200:1
2. Микробиологиялық синтез Микробиологиялық әдіс – а.қ алуда 60пайызын құрайтын, ең перспективалы әрі экономикалық тиімді әдіс. Басты артықшылығы – жаңартылған шикізаттан L-амнқышқылын алу.
3. Химиялық
Химиялық синтез әдісі – ақ өндірудің шығымы жоғары әдіс. Кемшілігі- процессс соңында ақ рацематты изомерлерінің қоспасы ретінде алынады.
4. Биотрансформация Биотрансформация – ақ ізашардың химиялық-энзиматикалық синтезі арқылы алу әдісі. 2 кезеңнен тұрады:
- Тиісті карбон қышқылы синтезделеді(ізашар)
- Карбон қышқылы(аммиак болса) аминқышқылына айналады.
Биотрансформация осылай тірі жасуша ферменттерімен жүзеге асырылады. Мысалы, осы әдіспен Фумар қыщқылы негізінде Аспарагин қышқылы алынады.
Жалпы, ақ алудың технологиялық схемасы:
1. Шикізат дайындау
2. Қоректік орта
3. Залалсыздандыру
4. Инокулятпен қоректік ортаны себу
5. Ферментация
6. Биомассаны культуралық сұйықтықтан бөлу
7. Мақсатты өнімді бөлу, тазалау, шоғырландыру
8. Жанама өнімдер
9. Биопрепаратты стандарттау
10. Буып-түю шаралары
11. Сатылымға шығару
Қоспадағы немесе жеке аминқышқылдары медицинада дәрі-дәрмектерді өндіруде қолданылады, соның ішінде метаболикалық бұзылулар мен ас қорыту органдарының аурулары, орталық жүйке жүйесінің кейбір аурулары, тыныс алу аурулары (глутамин қышқылдары, глицин, аспаргин, ацетилцистеин және т.б.)
Достарыңызбен бөлісу: |
