§ 115. Ультраснретілгеи газдар

етеді, бұл күш ыолекулалардың осы денемен соқтығы- 
сыгі, оныц импульсын өзгертуге себепші болады. Осы мә- 
селені толығырақ қарастырайық.
Айталық, ультрасиретілген газда бір-біріне парал­
лель екі пластинка қозғалып келе жатсын (257-сурет) 
Пластинкалардың жылдамдықтары «і/ж ән е 
и
2-ге тен. 
Пластинка мен молекуланың арасындағы өз ара эсер 
соқтығысу мезетінде молекуланың пластинкадан ыршып 
түсіп, өзінің жылулық жылдамдығына шамасы мен ба- 
ғыты пластинканың жылдамдығына тең болатын құрау- 
шы қосып алады.
Жоғарғы пластинканың бірлік бетіне секундына
nv
молекула келіп соғады, олардың бұдан бұрынғы
төменгі пластинкаға келіп соқтығысқан кезде қабылда- 
ган 
и2
құрауш-ы жылдамдығы болады. Осы молекулалар- 
дың әрқайсысында 
ти2
құраушы импульсы болады. Жо- 
ғаргы пластинкадан соғылып қайтқан молекуланың 
тіі\-
гс тең 
қүраушы импульсы 
болады. Демек, әрбір 
молекуланың жогарғы пластинкамен соқтығысуы оның 
импульсын 
пг(и\ — и2)
шамасына кемітеді. Импульстың 
бірлік уақытта пластинканың бірлік бетіне келетін өз- 
гсрісі:
r-nvm(ui — и2).
Ал бүл өзгеріс, өзімізге белгілі пластпнкаңың бірлік 
бетіне эсер ететін күшке тең:
/ = Х
ру ( щ - и г )
(115.1)
(mn-jxhi
р арқылы алмастырдық)
Шамасы жағынан осындай, ал бағыты жағынан қар- 
ма-қарсы күш .төменгі пластинканың бірлік бетіне де
Үйкеліс күші мен пластинка- 
лардың 
жылдамдықтарының 
айырымының 
арасындағы про- 
порционалдық коэффициентті үй- 
келіс коэффициенті деп атау та- 
биғи нәрсе. (115.1) -ден бұл коэф-
фициенттің-g- ри-ге тең екендігі
шьп ады, яғни газдың тығыздығына пропорционал, демек, 
газдыи пластинка мен ыдыстың қабырғаларына түсіре-
1С
ІЪ

жүктеу 28,35 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: