И. В. Савельев жалпы физика курсы I том Алматы 2004

сферасынан шығып кетуі үшін, яғни Жерге тартылу 
елеулі роль атқармайтындай қашыққа Жердей ұзап ке- 
туі үшін жеткілікті болмайды. Осыған қажетті 
v2
жыл- 
дамдығы екінші космостық жылдамдық деп аталады.
Екінші космостық жылдамдықты табу үшін дененің 
Жер бетінен шексіздікке қашықтап кетуіне қажетті Ж ер­
ге тартылу күшіне қарсы істелетін жұмысты есептеп шы- 
ғару керек, 26-параграфта біз центрлік күштер өрісінде- 
гі жұмыс жолға тәуелді емес екендігіп дәлелдедік. Енді 
дененің Жер центрі арқылы өтетін түзу бойымен орын 
ауыстырғанда істелетін жұмысын есептеп шығарайық 
(133-сурет) 
d r
жолында істелетін элементар жұмыс 
мынаған тең:
d A — f d r =
у
m M -
ж
г2
dr.
r — Rxi
-ден г = со-ке дейінгі жолда істелген жұмысты 
интегралдау арқылы табамыз:
A - $ d A =
Ь
«ж
r d h L d r
т М
'7
ж
Яж
т М Ж
(50.2)
Ауырлық күші Жердің тарту күшіне тең болады деп жо- 
рамалдап, мынаны жазуға болады:
тМж 
тМж
mS —
Т —гг— > осыдан у—в— =
m gR u -
Щк 
Аж
Сонымен, (50.2) жұмысты мынадай түрде көрсетуге 
болады:
A = r n g R A:-
(50.3)
Жерге тартылу күшін жеңіп, Жердің тарту күші әсе- 
рінен шығып кету үшін дене (40.3) жұмысын істеуге же- 
терліктей энергия қорына ие болуға тиіс. Осыган қажет- 
ті ец аз 
v2
жылдамдығы екінші космостық жылдамдық 
болады. Ол мына шартпен анықталады:
m v-
- f -
=
m g R -лі
,
осыдан

жүктеу 28,35 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: