И. В. Савельев жалпы физика курсы I том Алматы 2004

a
р е з
/ о
2р
ш0
Бұл өрнскті, жоғарыда біз анықтаған /оДо о шамасына 
тең болатын, тұрақты 
Ғ0
күшінің әсерінен тепе-теңдік 
қалыптан 
Хо
ауытқуға бөлейік. Осының нәтижесінде мы- 
наны аламыз:
2
а рез
<і>0
2
tz
л
^
~ 2 Т ~ 2W
[(73.13) формуласын қараңыз]. Сонымен 
Q
беріктілік 
резонанс мезетіндегі амплитуда системаның мәжбүр ету- 
ші күш амплитудасының шамасындай тұрақты күш (бұл 
жағдай онша үлкен емес өшу үшін ғана дұрыс болады) 
әсерінен тепе-теңдік қалыптан ауытқуынан неше есе ар- 
тық екенін көрсетеді.
187-суреттсн көрінстіндей, сріксіз тсрбелістер фазасы 
бойынша мәжбүр етуші күштер қалып қояды, орі ф қалу 
шамасы 0-ден я-ге дейінгі аралықта жатады. ф шама- 
сынын, |3-ның әр түрлі мәндеріндегі to шамасына тәуел- 
ділігі графиктік түрде 190-суретте көрсетілгсн too жиілігі 
Ф = я/2 шамасына сәйкес келеді. Резонанстық жнілік мен- 
шікті жиіліктен кіші [(75. 11) формуласын қараңыз]. 
Демек, резонанс кезінде ф<л/2. Олеіз өшу кезінде 
іоое, «ыо және резонанс кезіндсгі ф шамаеыныц мәнін 
я/2 шамасына тсң дсп еанауга болады.
Маишналарды және ә.р түрлі құрылыстарды кон- 
струкциялау ксзінде резонанс құбылысымен санаеуга
260

тура келеді. Бұл құрылғылардың меншікті тербелістері- 
нің жиілігі ешқашанда мүмкін болатын сыртқы әсердің 
жиілігіне жақын болмау керек. Мысалы, кеме корпусы 
немесе самолет канаты впбрациясының меншікті жиілі- 
гі, ескі винттің немесе прогіеллердің айналуынап пайда 
болатын тербеліс жиіліпінен едәуір өзгеше болуы тиіс. 
Бұлай болмағапда апатқа апарып соғатын вибрация пай­
да болады. Маршпен кёле жатқан солдаттар колоннасы 
өткснде көпірдіц қпрауы тәрізді жағдайлар да болған. 
Бұл жағдай көпір тербелісінің меншікті жиілігі колонна 
адымыныц жиілігіне жақын болуынан туған.
Сонымен қатар резонанс құбылысы әсіресе акустика- 
да, радиотехникада т. б. көбінесе өте пайдалы болып 
саналады.

жүктеу 28,35 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: