И. В. Савельев жалпы физика курсы I том Алматы 2004



жүктеу 28,35 Mb.
Pdf просмотр
бет161/251
Дата25.05.2022
өлшемі28,35 Mb.
#38762
1   ...   157   158   159   160   161   162   163   164   ...   251
 =
а 0ё ~
 7
1
Амплитуда 
е
есе кемитін т уақыт ішінде система
- х -2-
N г=т/Т-ға
тербеліс жасап үлгереді. 
е 
= е ~ 1
шарты- 
нан 
}.-ү =}
j
V Q= l
өрнегін алуға болады. Демек, өшудің
логарифмдік декременті шама жағынан амплитуда 
е
есе 
кемитін уақыт ішінде жасалатын тербеліс санына кері 
шама.
Тербелмелі системаны сипаттау үшін көбійесе тер- 
белмелі системаның б е р і к т і г і деп аталатын төмен- 
дегі шама енгізіледі:
(73.13)
Анықтамадан көрінгендей, беріктілік амплитуда 
е
есе 
кемитін т уақыт ішіиде жасалатын 
Ne
тербеліс санына 
пропорционал болады.
251


p
Өшетін тербеліс жасайтын системаныц импульсын 
табайық. (73.10) функциясын уақыт бойынша дифферен-
циалдап және алынған нәтижені 
массасына көбейтіп төмендегіні 
аламыз:
р — т х — —nictoc- ^1
[|3 cos (со/+
~1~ ос) + ш sin (ш/ - f a ) ] .
х
Бұл өрнекті мына түрде түрлен- 
діруге болады:
p = p o e - ^ c b s ( o i / - f a + i | ) ) , ( 7 3 . 1 4 )
мұндағы 
p o ^ m a o l ^ о)2 + Р2;=
— та0а
о, ал ф мына шартты қана- 
ғаттандырады:
Егер 
көбейткіші болмаса, онда (73.10) және
(73.14) теңдеулерінен /-ны шығарып тастап, 71-пара­
графта жүзеге асырыл- 
ғандай, 
координата 
осьтеріне қатысты төң- 
керілген,- 
х
және р ко- 
ординаталары и д а ғ ы 
эллипс теңдеуін алған 
болар едік. 
е~$1
экспо- 
ненциалдық 
көбейткі- 
шінің болуы, эллипстің 
бұралған 
спиральға 
айналуына әкеліп соға- 
ды 
(183-сурет). 
Бұл 
спираль өшетін тербе- 
лістің фазалық траек- 
ториясы болып табы- 
лады. Өлшеу коэффициент! (3 үлкен болған сайын, ол 
координата осьтеріне қатысты күштірек еңкейеді.
(73.11) 
формуладан too — (32 = 0 болганла, тербеліе пе­
риоды шексіздікке айналатындыгы, яғии қозғалыс пе- 
риодты болудан қалатындығы байқалады. Арнапы жүр-
гізілген математикалық анализге сәйкес 
м б —Р2^ 0
болғанда қозғалыс периодтық (периодсыз) сипатта—
сс
»
252


тепе-теңдік калпынаи шығарылған система тепе-тсцдік 
қалыпқа тербеліс жасамай қайта оралады. 184-суретте 
апериодтық қозгалыс кезінде системаны тепе-тецдік ка- 
лыпқа келтірудің екі ықтималды тәсілі келтірілген. Осы 
екі тәсілдің қайсысымен системаның тепе-теңдік қалыпқа 
келетіндігі бастапқы шарттарға байланысты болады. 
2
қисықпен кескінделген қозгалыс система
I
> I * „ | (р + ] / Ғ = < )
шарты бойынша анықталатын бастапқы жылдамдықпен, 
тепе-теңдік қалпына қарай х0 ығысумеи сипатталатын 
қалпынан қозғала бастаған жағдайда алынады.
жүктеу 28,35 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   157   158   159   160   161   162   163   164   ...   251




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау