I теоретические основы логопедии

41 
4 жасқа
. 
Тапсырма:
Мына сөздерде «Ш» дыбысын естігенде қолыңды көтер (алаша, 
қалаш, мысық, шана, т.б.). 
5 жасқа. 
Тапсырма: 
сөздің басындағы дауысты дыбысты атау. 
алма ешкі 
орақ орман 
өрік ыдыс 
үйрек әліппе 
ілгіш ұшақ 
6 жасқа. 
Тапсырма:
Сөз басындағы дауыссыз дыбысты атау. 
қалам гүл 
халат кітап 
маса бөрік 
сағат тауық 
лақ шыбын 
Тапсырма: 
Сөз соңындағы дауысты дыбысты атау. 
бала оқушы 
әже ертегі 
тау қала 
Тапсырма:
Сөздегі дыбыстың орнын, ретін, санын анықтау. 
Мысалы, «қас» сөзінде 1-2-3- дыбысты ата, барлығы неше дыбыс, дауысты 
дыбысты ата. 
Фонематикалық жинақтауын тексеру 
5-6 жасқа. 
Тапсырма:
дыбыстардан сөз құрау 
а, п, а 
т, а, л 
с, а, ғ, а ,т
т, а, қ, о, ш 
Тапсырма: 
буындардан сөз құрау 
қ
а ла 
ба ла 
ба ла пан 
кө бе лек 
Тапсырма: 
ретсіз берілген
 
буындардан сөз құрау

ма ал 
лық ба 
қа даш рын 
Тапсырма: 
берілген дыбыстар сөздің басында кездесетіндей сөз ойлау 
ш, с, р, л 

42 
Егер бала мектепте оқымаған болса, онда тексеру барысында түсіндіру, 
көрсету, қате жауапты талдау тәсілдерін пайдаланып, тек оқуы мен жазуын 
меңгеруге әзірлігін білу үшін дыбыстық талдаудың қарапайым түрін 
үйретуге әрекет жасап көру қажет. 
Ең аддымен балаға сөз құрамындағы дыбыстарды бір-бірімен айырып және 
бөліп алу тәсілін үйрету керек. Ол үшін а, о, дыбыстарын дауыстап және 
созып айта отырып балаға оларды қайталатып, сосын ол дыбыстарды сөздің 
ішінен тауып алуды ұсынады. Алғашкы кезде сөздің басында тұрған дауысты 
дыбысқа екпін түсетін 
от, өрт, Ася
деген сияқты сөздерді іріктеп алады. 
Айыратын дыбысты созып және ырғағын келтіріп, айтылуына баланың 
назарын аударады. Алдымен баланы салыстыруға мүмкіндігі болатындай екі-
үш дауысты дыбыстармен таныстырады. Сосын дыбыстарды айту үшін 
құрамындағы дауысты дыбыс анық, ашық және екпін түсіп тұратын бір 
буынды сөзді пайдаланады. Мысалы, сұрақ: "

жүктеу 5,47 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: