Қатараралықтарды  ӛңдеу,  тҥптеу,  топырақ  қорғағыш

83 
 
қасиеттерін  реттеу  мақсатында  қатараралықтарды  арасына  3-4  апта 
салып  ӛңдеуді  4-6  см  бастап;  6-8;  8-10;  10-12  см  тереңдікпен  аяқтау 
қажет.  Екінші  және  ҥшінші  рет  қатараралықтарды  тҥптеумен  ҥйлестіре 
жҥргізу  тиімді.  Бҧл  операцияны  арнаулы  қҧралмен  (икемшікпен)  - 
әртҥрлі  пішінді  тҥптегіштермен  орындайды.  Тҥптеу  кезінде  топырақ 
қорғау  алаңын  және  ӛсіріліп  жатқан  ӛсімдіктердің  қатарындағы 
арамшӛптерді  жабады.  Мҧндайда  тҥптеу  арамшӛптерді  жоюшы  қҧрал 
ретінде болады. 
Сҥрі жерді ӛңдеу барысында мынадай міндеттер шешімін табады: 
1.
 
Арамшӛптермен кҥресу 
2.
 
Ылғал жинау 
3.
 
Топырақтың жырту қабатының санитарлық кҥйінің жақсаруы 
4.
 
Қҧнарлылығы  тӛмен,  агрофизикалық  және  агрохимиялық 
қасиеттері қолайсыз жырту қабаты жақсара тҥседі.  
Таза сҥрі жерлерде – сҥрі жерді алғашқы ӛңдеу мамырдың соңы – 
маусымның  басында  басталады,  кейінгілері  әрбір  18-20  тәуліктен  соң. 
Ӛңдеу  тереңдігі  8-12  см  аспайды.  Соңғы  ӛңдеу  тамыздың  екінші 
жартысында қыркҥйектің басында 25-27 см. Мҧндай сҥрі жерлерге теріс 
қасиеттер  тән:  жауын-шашын  жеткілікті  толық  пайдаланылмайды, 
топырақтың жоғарғы қабаты шаңданады.  
Бҧл  кемшіліктерді  ішін-ара  немесе  толығымен  болдырмас  ҥшін 
механикалық  ӛңдеулерді  гербицидтермен  ӛңдеумен  алмастырады 
(гербицидті сҥрі жер).  
Ықтырмалы  сҥрі  жерде  жазықтілгішті  ӛңдеуге  қосымша  қар 
тоқтату және топырақты эрозиядан қорғау ҥшін биік сабақты ӛсімдіктер 
(қыша,  кҥнбағыс)  ӛсіріледі.  Шілденің  бірінші  онкҥндігінде  жел 
бағытына  кӛлденең  СКН-3  немесе  СЗС-2,1  тҧқымсепкіштерімен  әрбір 
10-12  м  сайын  2-3  ізді  ықтырмалар  себіледі.  Ықтырмалы  сҥрі  жерлерге 
қыста және кӛктемде аяздардан қорғау ҥшін кҥздік дақылдар себіледі.  
 

жүктеу 1,36 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: