И. И. Жумагулов, А. А. Бегалина

53 
 
 Ауа ӛткізгіштік
 – топырақтың ӛзі арқылы ауа ӛткізу қабілеті. Ол 
топырақтың 
механикалық 
қҧрамына, 
оның 
тығыздығына, 
ылғалдылығына, 
қҧрылымыдылығына 
байланысты. 
Қҧрылымды, 
механикалық  қҧрамы  жеңіл  және  орынды  (орташа)  ылғалданған 
топырақтарда ол жақсы байқалады және шаңданған, тығыз, ылғалдануы 
аса  мол  топырақтарда  аса  қиындау  (байқалмайды).  Ауалану 
саңылаулары ірі болса, соғҧрлым ауа ӛткізгіштігі жақсы білінеді.  
Ауа  режиімін  реттеудің  ең  тиімді  тәсілі  –  топырақты  ӛңдеу. 
Топырақтың кҥйіне қарай оны ӛңдеу тәсілдері әртҥрлі: терең және саяз 
қопсыту;  топырақ  қабыршағын  жою;  нығыздау;  биологиялық 
ерекшеліктері әртҥрлі және ӛсіру технологиясы да әртҥрлі дақылдардан 
тҧратын  ауыспалы  егісті  енгізу.  Ауаландырудың  басқа  тәсілдері: 
кӛпжылдық  шӛптерді  себу,  органикалық  тыңайтқыштарды  енгізу, 
ауылшаруашылық дақылдарын суға тҧншығудан сақтау және т.т.  
Табиғатта бір мезгілде, әртҥрлі қарқында ӛтетін жаратылыстық газ 
алмасу тҧрақты ӛтіп жатады: атмосфералық қысымның ӛзгеруі, тәуліктік 
температураның  ӛзгеруі,  жауын-шашынның  тҥсуі,  газдардың  сіңісуі 
(диффузиясы), сіңірілуі (абсорция), бетіне жиналуы (адсорбация), газдар 
десорбциясы,  ӛсімдік  тамырларының,  кіші  ағзалардың  оттегіні 
пайдалануы, СО
2
, бӛлінуі, жел белсенділігі.  

жүктеу 1,36 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: