И. И. Жумагулов, А. А. Бегалина

жүктеу 1,36 Mb.

Pdf просмотр

бет	37/222
Дата	16.01.2022
өлшемі	1,36 Mb.
	#32946

1 ... 33 34 35 36 37 38 39 40 ... 222

аг негиздери

Жер бедері

Климат.
Қазақстанның  солтҥстік  ӛңірінің  аумағы  600  мың  км
2

тең.  Аумақтың  солтҥстіктен  оңтҥстікке    және  батыстан  шығысқа  қарай
созылып  жатуы  топырақ  тҥзілудің  табиғи  тҥрткіжайттарының  әр  алуан
болуына  себепші:  климаттың,  жер  бедерінің,  ӛсімдік  жабынының  және
аналық жыныстардың. Климаты
күрт ӛзгермелі
(континентальді), қысқа
және  ыстық  жазымен,  салыстырмалы  суық  қысымен  және  шамалы

35

жауын-шашынымен  ерекшеленеді.  Қар  тҥріндегі  жауын-шашыны
орташа есеппен 60-100 мм, қар жамылғысының қалыңдығы – 10-25 см;
бҧлтсыз  шуақты  кҥндер  және  ауаның  салыстырмалы  тӛмен
ылғалдылығы  (30-50  %)  кӛктем  кезінде  топырақтан  ылғалдың  ҧшуына
оңтайлы  жағдай  жасайды.  Аязсыз  кезеңнің  ҧзақтығы  100-140  кҥндей.
Аумақта
ӛсірілетін
мәдени
ӛсімдіктер
жылумен
жеткілікті
қамтамасыздандырылған (1800-2300
о
С). Аумақтың солтҥстік бӛлігіндегі
жауын-шашынның  жылдық  мӛлшері  300-400  мм.  Жылдың  жылы
кезеңдеріндегі  қатты  желдер  топырақ  қҧнарлылығына  ҥлкен  зиян
келтіретін, шаңды борандарды туындатады.
Жер  бедері
жылу  мен  шауын-шашынның  таралуына,  топырақ
тҥзілу
ҥдерісінің
қарқыны
мен
бағытына
және
жердің
ауылшаруашылығына  жарамдылығы  мен  пайдалану  жағдайына  әсер
етеді. Ол эрозиялық ҥдерістердің байқалуына да айтарлықтай әсер етеді.
Далалы
және
қҧрғақ
далалы
аймақтарда
топырақ
тҥзілуге
микробедерлердің де байқалатындай әсері болады.

жүктеу 1,36 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 33 34 35 36 37 38 39 40 ... 222