Хіх–хх ғ. басындағы Тарбағатай өңірінің қазақтары


ДИССЕРТАЦИЯЛЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ НЕГІЗГІ МАЗМҰНЫ БОЙЫНША ЖАРИЯЛАНҒАН МАҚАЛАЛАР



жүктеу 434,39 Kb.
бет2/2
Дата01.01.2018
өлшемі434,39 Kb.
#6421
түріДиссертация
1   2

ДИССЕРТАЦИЯЛЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ НЕГІЗГІ МАЗМҰНЫ БОЙЫНША ЖАРИЯЛАНҒАН МАҚАЛАЛАР

1 Тарбағатайдың теріскей беті қазақтарының шаруашылығы // Қазақстан мемелекеттік тәуелсіздік жолында: тарих және қазіргі заман: Халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары. - Семей, 2001. - 1 бөлім. – 132 - 136 - бб.
2 Тарбағатайдың терістік беті қазақтарының шаруашылығындағы сауданың маңызы // Тарих ғылымы ХХІ ғасырда: Халықаралық Бекмаханов оқуларының материалдары. - Алматы, 2001. - 2 бөлім. - 279 - 285 - бб.
3 Тарбағатайдың теріскей беті қазақтарының егін шаруашылығы // Түркітану мәселелері: бүгіні мен болашағы: Халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары. - Алматы, 2001. - 2 бөлім. -325 - 331 -бб.
4 Тарбағатай аймағындағы рулардың негізгі қоныстары // Қазақ ордасы, 2003. - № 1-2. - 48 - 55 - бб.
5 Тарбағатай өңірі қазақтарындағы бала тууға байланысты әдет-ғұрыптар // Ұлт тағылымы, 2003. - №3. - 114 - 121 - бб.
6 Тарбағатайдың теріскей беті қазақтарының қыз ұзатып, үйленуге байланысты әдет-ғұрыптары // Бекмаханов тағылымы – 2004: Халықаралық ғылыми конференция материалдары, 18 - 19 мамыр 2004 ж. - Алматы: Қазақ университеті, 2004. - 321-324 - бб.
7 Шығыс Қазақстан қазақтарындағы өлік жөнелтуге байланысты әдет-ғұрыптар // ҚазҰУ Хабаршысы. Тарих сериясы. - 2004. - № 1. - 112-115 - бб.
8 Тарбағатайдың теріскей беті қазақтарының отбасылық әдет-ғұрыптары // Найман Тоқабай шежіресі. - Алматы, 2005. - 264-272 - бб.
9 Тарбағатай өңірі қазақтарының баспанасындағы ерекшеліктер // Отан тарихы, 2006. - №4. - 195-204 - бб.
10 Тарбағатай өңірі қазақтарындағы аңшылық // Қазақ тарихы, 2007. -№ 1. - 49-52 - бб.
11 ХІХ-ХХ ғ. басындағы Тарбағатай өңірі қазақтарының киімі // ҚазҰУ Хабаршысы. Тарих сериясы. -2007. - № 1. - 128-132 - бб.

РЕЗЮМЕ
автореферата диссертации на соискание ученой степени кандидата исторических наук по специальности


07.00.07. - Этнография, этнология и антропология

Егизбаева Меруерт Карпыковна

КАЗАХИ ТАРБАГАТАЯ ХІХ-НАЧ. ХХ ВВ. (ИСТОРИКО-ЭТНОГРАФИЧЕСКОЕ ИССЛЕДОВАНИЕ)

Диссертация посвящена историко-этнографическому изучению казахов Тарбагатая в ХІХ - начале ХХ вв.


Актуальность темы исследования определяется недостаточной разработанностью проблем выявления этнотерриториальной специфики казахов, населяющих тот или иной регион Казахстана. К настоящему времени большинство узловых вопросов этнографии казахов разработаны в общеэтническом плане. На наш взгляд, актуальной задачей современного поколения этнологов является изучение этнографии локальных групп этноса.
Цель работы – комплексное историко-этнографическое исследование казахов Тарбагатая в ХІХ - начале ХХ вв. Изучение данной этнотерриториальной группы ярко иллюстрирует природу родоплеменной организации, способы адаптации к среде обитания и позволит выявить особенности традиционных форм хозяйства, специфику культуры жизнеобеспечения и комплекса семейно-бытовой обрядности, т.е. особенности ее историко-культурного функционирования.
Теоретическую и методологическую основу научного исследования составили общие и специальные методы научного исследования, принципы историзма, объективности, методы сравнительно-исторического, критического, системного, хронологического и проблемного анализа. Методология исследования базируется на теоритических разработках и концептуальных положених российских и казахстанских этнологов, внесших существенный вклад в концепции типологизации этнических общностей, хозяйственно-культурных типов и историко-этногафических областей.
Источниковой основой исследования послужили полевые материалы автора, труды дореволюционных, советских и современных ученых, архивные источники и материалы, опубликованные в периодической печати отечественными и зарубежными авторами.
Диссертация состоит из введения, трех разделов, заключения, списка использованной литературы и приложения.
В первом разделе “Расселение казахов Тарбагатая в ХІХ - начале ХХ вв.” исследуются родоплеменной состав, география расселения и численность казахов, населявших Тарбагатай в ХІХ- начале ХХ вв.
Во втором разделе “Хозяйство и материальная культура” рассматриваются вопросы типологических особенностей хозяйства и специфики структурных элементов материальной культуры казахов Тарбагатая, исследуются условия, способствовавшие формированию своеобразного типа традиционно-бытовой культуры данного региона.
В третьем разделе “Семейная обрядность” рассматривается область наиболее ритуализованных действий, охватывающих важнейшие обряды и обычаи жизнненого цикла человека: рождение-свадьба-смерть на материалах по исследованию казахов Тарбагатая.
В заключении подведены итоги проведенного исследования и сформулированы основные выводы диссертации. Особенности ведения хозяйства и функционирование культуры казахов в специфических условиях обитания в Тарбагатай, являющегося уникальной природно-экологической нишей, повлекли за собой накопление особых черт, свойств и признаков, характерных для данной этнотерриториальной группы казахов. Комплексное изучение казахов Тарбагатая в ХІХ-начале ХХ вв., дает возможность сделать вывод, что данная этнотерриториальная группа обладала достаточно выраженной локальной спецификой, проявившейся в структуре родоплеменной организации, в особенностях ведения хозяйства, ведения материальной культуры, в сфере семейной обрядности. В работе нашли отражение не зафиксированные официальной статистикой сезонные кратковременные миграции (летовка-зимовка, зимний выпас скота и лошадей), которые давали возможность поддержания связей казахов проживающих по обе стороны границы. Продолжались между ними и отношения сватовства. Непрерывающиеся отношения служили механизмом сохранения для обеих сторон, способствовали проникновению архаичных элементов культуры находящихся в изоляции казахов в среду казахов Тарбагатая. Если одну сторону это спасало от изоляции, то для других та сторона была временным резервным тылом. Во времена кризиса и репрессий, политичеких потрясений эти обстоятельства спасали многие жизни. В период 1953-1963 гг. численность казахов Тарбагатая значительно пополнилась за счет миграции казахов из Китая, т.е. с той стороны. Вышеназванное стало одной из причин, обусловивших возникновение региональных особенностей казахов Тарбагатая.
Научно - практическая значимость диссертационного исследования определяется возможностью применения ее положений и основных выводов при разработке регионального атласа по этнологии казахов, а так же спецкурсов и спецсеминаров для студентов исторических факультетов, при подготовке обобщающих трудов по этнологии и краеведению. Кроме того, общие итоги работы могут использоваться в написании специальной литературы по истории и этнографии казахов.
В перспективе культурно-историческое значение Тарбагатая, являющегося одним из ключевых регионов Казахстана, требует своего дальнейшего осмысления и всестороннего изучения.

RESUME


Abstract of dissertation for receiving the scientific degree of the candidate of historical sciences on specialty 07.00.07.- ethnography, ethnology and anthropology.

Egizbaeva Meruert Karpykovna.

KAZAKHS OF TARBAGATAI IN THE XIX – BEGINNING OF XX CENTURIES.
(HISTORICAL- ETHNOGRAPHICAL RESEARCH)

This dissertation is devoted to the historical- ethnographical studying of the kazakhs from Tarbagatai in the XIX - beginning of XX centuries.


The topicality of theme is defined by insufficiently developed problems of the discovering of the ethnoterritorial specifics of kazakhs, which settled in one or another region of Kazakhstan. At present time numerous of the main matters of kazakh’s ethnography is developed in common ethnical theory. In our point of view, the topical task of modern ethnologists is researching of the ethnography of the local groups of ethnos.
The aim of investigation is integrated historical –ethnographical studying of Tarbagatais’ kazakhs. The research of this ethnoterritorial group shows the nature of tribal organization, the methods of adaptation to the enviroment and allows to expose the peculiarities of traditional forms of economy, the specific culture of activity and complex of the family life ritual, peculiarities of the historical- cultural functions.
The theoretical and methodological basis of the research work was compiled by the general and special methods of investigation. The principles of history and objectivity, historical- comparative, critical, systematic, chronological methods and problematic analysis are used.
The methodology of research is based on the theoretical groundworks and conceptual points of Russian and Kazakh ethnologists, which brought large contribution to the conception of typological ethnic community, economical- cultural types and historical- ethnographical regions.
The source basis of investigation: The author’s field works, pre-revolutionary, soviet, modern domestic scientists’ works on the problems of history, ethnography of XIX-XXc.c,, published and unpublished materials in the periodical press, archives of the Republic of Kazakhstan.
Dissertation consists of introduction, three sections, conclusion, appendix and the list of used literatures.
In the first section “ The accommodation of kazakhs from Tarbagatai in XIX- XX c.c.” is studied the tribal structure, geography of accommodation and population of kazakhs, which were settled in Tarbagatai in XIX- beginning of XX cc.
The second section “ Economy and material culture” is devoted to the matters of peculiarities of the economy and specifics of structural elements of the material culture of Tarbagatai’s kazakhs.
In the third section “ Family ritual” is considered the field of the most ritual actions, which includes the main rituals and customs of the vital cycle of people – “ birth- wedding- death” from the materials on the investigation of kazakhs from Tarbagatai.
In conclusion is summed up the results of investigation and formulated the basics of conclusion. Peculiarities of housekeeping and functions of kazakh culture in specific conditions of settling in the unique natural-ecological place- Tarbagatai, leads to savings of particular features and signs, that characterized this group of kazakhs.
The work is reflected the unrecorded in official statistics seasonal short migrations (summer- winter, winter grazing of cattle and horses), that gave opportunity to support the relations of kazakhs, living in the both sides of border.Also was continued between them the relations of matchmaking.
Continuous connections were served as the mechanism of surviving to both sides and promoted the spreading of the archaic elements of culture of isolated kazakhs into medium of Tarbagatai’s kazakhs.
If it saved the one side from isolation, to the second’s it was temporary rear. At the times of crisis, repressions these circumstances saved a lot of lives.
In the time between 1953-1963 population of kazakhs from Tarbagatai was replenished by migrations of kazakhs from China, from other side. All of these were the reasons of the emergence of the regional peculiarities of Tarbagatai’s kazakhs.
General points and conclusions of this research work can be taken as a groundwork in preparing the special courses and seminars to the students of historical faculties and can be used in a writing of special literature on history and ethnography of kazakhs.
In store the cultural – historical importance of Tarbagatai, that is one of the main regions of kazakhstan needs the comprehensive research.
жүктеу 434,39 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау