Хазірет айша

Барша мұсылманның ардақты анасы 
−
 хазірет Айша
126
аулау керек. сол-ақ екен айша қолына алған тамақты 
сәуда анамыздың бетіне шашып жіберді. 
Әйелдерінің арасында кейде болып тұратын 
реніштерді кетіруі үшін расулалла мұны келісімге 
себеп етті. Тамақты қолына алып, сәуда анамызға 
беріп тұрып:
– сен де оған солай жаса, – деді. 
Бұны естіп сәуда да айшаның (р.а.) бетіне тамақ 
шашты. Құдды бір кішкентай балалар секілді күлкілі 
жағдай орын алып, пайғамбарымыздың жүзінен 
күлімсірегені байқалды. 
Осы кезде сырттан хазірет Омардың гүрілдеген 
дауысы естілді:
– абдулла! Әй, абдулла! – деп баласын шақырып 
жүр екен. 
мешітке жақындаған Омар (р.а.) расулға соқпай 
кетпейтін. алла елшісі (саллаллаһу аләйһи уә сәлләм) 
оның ішке кіретінін ойлап, дереу аналарымызға:
– Қане, тұрып, беті-қолдарыңды жуыңдар, – деді.
Әзіл де болса әр оқиға бір ақиқатты көрсететін. 
Демек, отбасы ішінде болған жағдайларды сырттан 
үшінші адамның білгені дұрыс емес. Оның үстіне, 
хазірет Омардың орны айрықша. анамыз бұдан бір 
қорытынды шығарып, былай деді:
– Омар келердегі расулалланың әрекетін 
көрген сол күннен бастап мен Омардың айбатынан 
сескенетінмін
195
.
Бұл үйде алла елшісінің ашуланатын кездері де 
болып тұратын. Тіпті оған айша анамыз себеп болушы 
195
Әбу яғла, мүснәд 7\449; сондай-ақ, қараңыз: Тахмаз, әс-сәидату 
айша 42, 43

Мүминдердің абзал аналарының бірі − хазірет Айша
127
еді. Бір күні пайғамбарымыз үйге бір тұтқынды алып 
келіп, оны айша анамыздың бөлмесіне қалдырып 
кетуге мәжбүр болды. Бұл кезде бөлмеде айша анамыз 
бірнеше әйелмен сөйлесіп отырған еді. сөзден сөз 
туып, біраз уақыт отырған олар тұтқынды ұмытып 
кетті. Осы мүмкіндікті пайдаланған тұтқын қашып 
кетті. 
Біраздан кейін алла елшісі (саллаллаһу аләйһи уә 
сәлләм) келсе, тұтқын жоқ! Қатты ашуланды. Басқа 
жағдайларда адамдарға азаттықтың жолын көрсету 
пайғамбарымыздың негізгі қасиеті болуы мүмкін. 
алайда, мынадай жау жағадан алып тұрған кезде 
тұтқынға адам алудың маңызы зор еді. аманат етіп 
қалдырған адамы қашып кеткен соң: 
– айша, тұтқын қайда? – деп сұрады. анамыздың 
айтатын ештеңесі жоқ абыржыған түрмен:
– Әйелдермен отырып әңгімеге беріліп кетіппін, 
– деді күмілжіп. Тамаша мүмкіндіктен айрылған 
пайғамбарымыз: 
– Қап, сені ме? Әй, қолың сынғыр!
196
– деді.
Бұл реніш айша анамыздың өкінуіне жеткілікті 
еді. Қандай шартта болса да аманатқа қарай білуі тиіс 
еді. алайда, бір жолға болары болды. 
расулалла дереу сыртқа шығып, тұтқынның қашып 
кеткенін хабарлады. арада біршама уақыт өткенде 
тұтқын табылды. Біраздан кейін пайғамбарымыз 
үйіне қайта келді. Бұл кезде айша анамыз екі қолын 
кері айналдырып, «қолың сыңғыр» дегенге қолына 
196
Бұл жерде айтылған сөз «Қолдарыңның бірі немесе екеуін де алла 
жұлып алсын» деген мағынаға да келеді.

Барша мұсылманның ардақты анасы 
−
 хазірет Айша
128
бір нәрсе бола ма деп қорқып тұр екен. Оны көрген 
пайғамбарымыз: 
– Тыныштық па, не болды? Әлде дәрет алуың 
керек пе? – деді. анамыз назданып:
– мені қарғадыңыз, қолымның қайсысы түсіп 
қалар екен деп қарап тұрмын, – деді. 
Бұл анасынан ескерту алған баланың қайтадан 
анасының құшағына енуіне ұқсайтын жағдай еді. 
Осылайша, ол алла елшісінің теріс бата жасауынан 
қорыққанын білдірді әрі оны батаға айналдырғысы 
келді. расулалла онсыз да сөйтті, қолын жайып: 
– раббым! мен де пендемін, кейде ашулана-
мын. Осы кезге дейін кімге теріс бата айтқан болсам, 
мұны оларды рухани кірлерден арылтатын тазалыққа 
себепші ет!
197
Отбасы болғандықтан анамыздың да ренжитін 
сәттері кездесетін. Бұл жағдайын пайғамбарымыз 
оның әрекеттерінен байқап, мәселені жақсы шешуге 
тырысатын. Бір күні жұбайына былай деді: 
– мен сенің маған риза не ашулы екеніңді бірден 
білемін. анамыз таңданып:
– мұны қайдан шығардыңыз, қалай білесіз? – 
деп сұрады.
– маған риза кездеріңде «мұхаммедтің раббы-
сына ант етемін» деген сөзді айтасың, ашулы кезіңде 
«Ибраһимнің раббына ант етемін» дейсің!
197
ахмад ибн Ханбал, мүснәд 6\52 (24251). Кейбір риуаяттарда алла 
расулының аталмыш тұтқынды айша анамыздың орнына Хафса 
анамызға (Хәйсәми, мажмауз зәуәид 8\266) немесе басқа бір адамға 
тапсырғаны да айтылады. Қараңыз: Бәйһақи, сүнән; Ханбали, әл-
Әхадисул мухтара 5\20

Мүминдердің абзал аналарының бірі − хазірет Айша
129
– Иә, оныңыз рас, – деп анамыз мойындады да 
«Уаллаһи, шындықты айтасыз. Алайда, енді уәде 
беремін, бұдан былай сіздің атыңыздан басқаны 
аузыма алмаймын!»
198
деді. 
Бір күні он бір әйел отырып, күйеулері туралы 
ашық сырласты. Ойларын жасырмай айтуға уәде 
берді. Әрқайсысы өз күйеуінің ең іліп алар қасиетін 
айта бастады. Біреуі күйеуін ұнатпайтынын айтып, 
жамандықтарын тізсе, екінші бірі күйеуін жер көкке 
сиғызбай мақтады. анамыз бәрін мұқият тыңдап, бір 
күліп, бір мұңайып отырды. Бір кезде кезек Үммү Зәрр 
деген әйелге келген кезде, ол таудағы бір малшының 
қызы екенін, Әбу Зәрдің өзін әйелдікке алғанын, 
небір жақсылықтар жасағанын, оның жанында жаны 
тыныштыққа бөленетінін айта бастады. айтқандары 
тек күйеуіне ғана қатысты емес болатын, енесінің де 
жақсылықтарын тізіп, күйеуінің бұрынғы әйелінен 
туған баласы мен қызметшісінің де ізгіліктерін 
айтты. алайда, бір күні күйеуімен ажырасыпты, 
қазір басқа біреумен некеде екен. Қазіргі күйеуі де 
өте жақсы, жомарт адам екен, алайда оның барлық 
жақсылықтары мен жомарттығының бәрін қосқанда 
Әбу Зәрдің бір жақсылығына тең келмепті. Қысқасы, 
Үммү Зәрр өзінен ажырап кетсе де, бұрынғы күйеуі 
Әбу Зәррді ұмыта алмайтын көрінеді.
Бәрі күйеулері туралы ойларын айтады, алайда 
Үммү Зәррдің айтқандары анамыздың назарын 
ерекше аударып, оны кейіннен пайғамбарымызбен 
бөліседі. сонда былай дегенін естиді: 
198
Бұхари, никах 107 (4930); мүслим, фадаилус сахаба; мүснәд, 
мүснәд 6\61 (24363)

Барша мұсылманның ардақты анасы 
−
 хазірет Айша
130
– Екеуміз де Үммү Зәрр мен Әбу Зәрр секілдіміз, 
айырмашылығы, ол әйелінен ажырасты, ал мен олай 
жасамаймын! 
Бұл сөзге көңілі кәдімгідей марқайып қалды. Іле 
өзі де:
– 
Жолыңызға жаным құрбан! Алайда, сіз мен 
үшін Әбу Зәрдан да артықсыз!
199
– деді. 

жүктеу 2,44 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: