Графика. Орфография. Орфоэпия

жүктеу 2,09 Mb. Pdf просмотр бет 113/152 Дата 13.09.2023 өлшемі 2,09 Mb. #43345 түрі Монография

Навигация по данной странице:

• 5-тапсырма. Мына сөздердің айтылу сазын сақтап жаттығыңыздар

у таңбасы  ұу және  үу дыбыс тіркестерін, не үнді  дауыссыз дыбысын беретіні белгілі. Мысалы:  су –сұу, суық – сұуық, бу – бұу,  сурет – сүурөт, тулақ – тұулақ, қуаныш – құуаныш, қуат – құуат. Бірінші  буындағы ұ, ү дауыстыларының әсерінен екінші-үшінші буында жазылатын  езулік дыбыстар еріндікке айналады. Мысалы: қуғын – құуғұн, қуқыл –  құуқұл, құжыңдау – құужұңдау, қулық – құулұқ, шулы – шұулұ,тумыс –  тұумұс, туылу – тұуұлұу, туырлық – тұуұрлұқ, туыс – тұуұс, тумыш –  тұумұш.  Сондай-ақ  у дауыссыз дыбысынан басталған буын құрамындағы  езуліктер де еріндік болып айтылады. Мысалы : тауық – тауұқ, сауық –  сауұқ, бауыр – бауұр, сауыр – сауұр, туыс – тұуұс,туылу – тұулұу, сауу –  сауұу, сауылу – сауұлұу, туу – тұуұу, суу – сұуұу, серᵞуөн, серуендеу -  серᵞуөндеу, керуен – керᵞуөн, керуенбасы - керᵞуөмбасы.  Соңғы мысалдардағы буын санын ықшамдау үшін және ашық буыннан  қашу мақсатында екі бітеу буын аралығында  ү, ұ дыбыстары жартылай  немесе толық түсіріліп (редукцияланып) айтылады. Осы қатарға  шаруа –  шарᵞуа, меруерт – мерᵞуерт  сөздері де жатады.  5-тапсырма.  Мына  сөздердің  айтылу  сазын  сақтап  жаттығыңыздар:    рәсуа – рәсᵞуә  қонағуар – қонағᵞуар  керуен – керᵞуөн  серуен – серᵞуөн  сәруар – сәрᵞуәр  меруерт – мерᵞуөрт  пәруана - пәрᵞуәна  пәтуа - пәтᵞуа  шаруа – шарᵞуа  қалуа – қалᵞуа  белуар – белᵞуар  сөзуар – сөзᵞуар  Ал екі бітеу буындағы еріндіктердің көрші буынға әсері алдыңғыларға  қарағанда әлсіздеу болатынын білген жөн. Оның үстіне, екінші буындағы  ы, і дыбыстарына қарағанда, е езулігін таза  жүктеу 2,09 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз