Геотехнологии. Безопасность жизнедеятельности

2-сурет — Тосқауыл кентіректің төбесіндегі және табаныңдағы әлсіз қабаттың бүйір бетінің пішінденуі

Тосқауыл кентіректен келетін σ₁ кернеуінен, оның табанында А₁В₁С көлемі пайда болады. А₁В₁С көлемі кентіректен келетін кернеуден А₁С және В₁С беттері­не түсетін таптауыр кернеуі пайда болады. Бұл кер-

неудің қысымымен А₁С бетінен С_т және В₁С бетінен С_с нүктесіне қарай таужыныстар сығылады. Осы сы­ғылудың нәтижесінде А₁СС_т және В₁СС_с үшбұрышты көлемдері пайда болады. Енді А₁С_т және В₁СС бетте­ріне келетін қысымның артуынан А₁С_тЖ_т және В₁С_сС_ж үшбұрышты көлемдері пайда болады. А₁Ж_т бетінің үсті бос болғандықтан таужыныстар жоғары қарай көтеріліп ығысады. Соның ықпалынан тосқауыл кен­тірек В₁С сырғу бетінің бойымен ығысып 13-14° айна­лып кетті.

Тосқауыл кентіректің төбесін және табанын құ­райтын әлсіз қабаттың 1-топтағы сырғу сызығымен шектелген көлемнен келетін салмақтан бірден жан­шылуынан, кентіректің үстіндегі әлсіз қабаттың бүйір қысымының шамасы динамикалық түрде өзгерді.

Зертханалық жағдайда анықталған нәтижелер бойынша төмендегідей ой түйіндеуге болады:

1. Еңкіш кеншоғырларындағы тақтадан жоғары жатқан әлсіз қабаттың орнықтылығын кеуірдің үстін­дегі шатырланған және екі шатырдың арасындағы таужыныстың көлеміне байланысты кернеуленуінің дәрежесін сипаттап, технологияның оңтайлы өлшем­дік мәндерін табуға болады.

2. Еңкіш кеншоғырларда екі тақтаны бір мезгілде, қатар қазып алғанда, тосқауыл кентіректің төбесі мен табанындағы әлсіз қабат бірден жаншылатындықтан, күрделі апаттарға соқтыруы мүмкін.

ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1. Сәбденбекүлы Ө. Кентіректердің мықтылығын есептеу және оның физикасы: Оқу құралы. Жезқазған, 1998. 116 б.

2. Временная инструкция по расчету целиков для пологопадающих залежей на глубинах более 400 м и наклонных залежей Жезказганского месторождения. Алматы-Жезказган, 1998. 156 с.

3. Сәбденбекұлы Ө. Таужыныстардың жылжуының физикасы: Оқу құралы. Жезқазған, 1999. 192 б.

УДК 622.274:553.3/9
Б.Т. БЕРКАЛИЕВ Б.Ж. ХАМИМОЛДА Ж.Т. ТНИМОВ	Экономическая эффективность дополнительной выемки запасов руды при повторной разработке месторождений

жүктеу 1,98 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: