«Геология» пәнінен оқу-әдістемелік кешені жоғары оқу орындарының 5В011600 «География» мамандығы бойынша оқитын студенттер, сонымен қатар магистранттарға және оқытушыларға ұсынылады

Палеотектоникалық және палеогеографиялық жағдайлар

жүктеу 0,91 Mb. бет 20/38 Дата 09.12.2023 өлшемі 0,91 Mb. #44613

Навигация по данной странице:

• 7 дәріс тақырытары

Палеотектоникалық және палеогеографиялық жағдайлар. әртүрлі пікірлер бойынша, Жердің кембрийге дейінгі даму циклінде, палеопротерозойдың басталуы қарсаңында қазіргі континенттік қыртыстың жартысынан ¾ ширегіне дейінгі бөлігі қалыптасқан. Қазақстанда рифей мен венд құрамында бірқатар сериялар бөлінеді. Ең терең және ұзақ дамыған ойыстардың бірінде (Ерейментау-Шу-Іле) жоғарғы протерозой кешендерінің барлығы эвгеосинклиндерге тән вулканогенді (диабаз), яшма кварцитті және кремнийлі тау жыныстармен, хлорит-серицитті тақтатастармен толған, олардың жалпы қалыңдығы 10 шақырымдай. Байқоңырдан Кіші Қаратауға дейін, одын әрі Теріскей Алатауға асатын протерозой геосинклин ойысындағы қалың қабаттар шөгінді-вулканогендік тау жыныстардан тұрады. Біраз өлкелерде, соның ішінде Жоңғар Алатауында, Қаратауда, Ұлытауда мұарт шөгінділері – тиллиттер табылды. Ас тұзы мен сульфатар кездеседі. Ендеше атмосфера мен гидросфера қалыпқа келіп, қазіргідей климаттық белдеулер болғаны. № 7 дәріс тақырытары: Палеозой эрасы кезінде жер қыртысында болған палеогеографиялық өзгерістер. Палеозой эрасы кембрий, ордовик, силур, девон, таскөмір, пермь кезеңдерінен тұрады. Кембрий (организмдердің каңқа қалдығы алғаш табылған орынның аты). Ауа райы қоңыржай, топырақ болмағандықтан тіршілік, негізінен, сулы ортада дамыды. Құрлықта тек бактериялармен көк-жасыл балдырлар тіршілік еткен. Өсімдіктерден жасыл, диатом, алтын түсті балдырлар теңіздерде еркін жүзіп, қызыл, коңыр балдырлар теңіз түбіне бекініп тіршілік еткен. Кембрийдің бас кезінде құллықтан шайылған тұздар теңіз суының тұздылығын арттырған. Әсіресе теңізде кальций, магний тұздарының концентрациясы көбейе бастаған. Теңіз жануарлары минералды тұздары денесіне еркін сіңірген. Буынаяқтылардың ертедегі өкілі – осы күнгі құрлық шаянына ұқсас (мокрица) трилобиттер пайда болған. Денесіне сіңген минарлды тұздардан денесінің сыртында хитинді сауыт түзілген. Трилобиттердің денесі хитинді-сауытты, 40-50 бунаққа бөлінген, теңіз түбінде жорғалап жүріп тіршілік етеді. Кембрийде – губкалардың түрлері, коралдар, былқылдақденелілер, теңіз лилиясы, кейініректе теңіз кірпісі пайда болды. Кембрийді – омыртқасыздардың даму кезеңі дейді. жүктеу 0,91 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз