«геодезия және картография өндірісінің экономикасы және оны ұйымдастыру»

Кәсіпорын пайдасы және оны бөлу. Рентабельділік көрсеткіші

жүктеу 0,91 Mb.

бет	9/15
Дата	16.01.2020
өлшемі	0,91 Mb.
	#26919

1 ... 5 6 7 8 9 10 11 12 ... 15

Баланстық пайда үш элементтен тұрады
2. Басқа сатулардан (мүлікті) түсетін пайда

2. Кәсіпорын пайдасы және оны бөлу. Рентабельділік көрсеткіші.

Өнімді өткізуден түсетін табыс

Табыс — кәсіпорын есеп шотына сатып алушыға жіберілген тауар үшін түскен ақша. Табыс мөлшері жіберілген өнім құнынан айрықшалану мүмкін. Оның факторлары: қоймадағы дайын өнім қалдықтары; жіберілген, бірақ төленбеген тауарлар;сатып алушыда жауапты сақтауда болатын тауарлар.

Пайда — шаруашылық қызметтің нәтижесін сипаттайтын экономикалық категория. Кәсіпорын балансында көрсетілетін пайда баланстық деп аталады.
Баланстық пайда үш элементтен тұрады:
1. Өнімді, қызметтерді өткізуден түскен пайда

Пс=Тс-сыз - ӨҚ

мұндағы Тс-сыз_. — ҚҚС-сыз, акцизсіз өнімді өткізуден түсетін табыс; ӨҚ— өзіндік құн
2. Басқа сатулардан (мүлікті) түсетін пайда

Пб.с.= Тс - Мқк

мұндағы Тс — сатудан түскен табыс (ҚҚС-сыз); Мқк— мүліктің қалдық құны.
3. Өткізуден тыс табыстар мен шығындар.

Өткізуден тыс табыстарға келесі жатады:

Басқа кәсіпорындар қызметіне қатысу үлесіне қарай алған табыстар;
Кәсіпорынның бағалы қағаздары бойынша;
Мүлікті жалға беру арқылы;
Борышқорлардан түскен айып-ақылар, пенялар, айып төлемдер;
Валюталық шоттардың кәсіпорын үшін оң курстық айырмалары және т.с.с.

Өндірістен тыс шығындарға келесі жатады:

Сотқа кеткен шығындар;
Кәсіпорын төлейтін айып-ақылар, пенялар, айып-төлемдер;
Стихиялық аппаттан болған жоғалтулар
Ұрлаудан болған шығын;
Валюталық шоттар бойынша кәсіпорын үшін теріс кустық айырмалар және т.с.с.

Пайданы бөлу: Баланстық пайдадан салықтар және банк несиесі үшін төленетін пайыз алынады. Сонда таза пайда шығады. Осы таза пайданың құрамынан сақтық қор құрылады (акционерлік қоғамдарда 25 % жалпы Жарғылық капиталдан). Одан кейін арнайы қорлар құрылады (өндірісті дамыту қоры, тұтыну қоры, ерекше даму қоры). Сонымен қатар, пайдадан дивидендтер төленеді (акционерлік қоғамдарда).

Кәсіпорында сондай-ақ, маржинальды табыс анықталады. Ол өткізуден түскен табыс пен өзгермелі шығындар арасындағы айырмаға тең. Оның көмегімен әр өнімнің жалпы кәсіпорын пайдасын құрастырудағы үлесін анықтауға мүмкіндік береді.

Шетел кәсіпорындарында пайданың қалыптасуы.

—

Ақша

Өткізуден түскен табыс

Тұрақты

шығындар

Өзгермелі

шығындар

Сату көлемі

жүктеу 0,91 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 5 6 7 8 9 10 11 12 ... 15