Газет 988 жылдыѓ шiлдесiнен бастап шыѕады №97 (5604), 28 тамыз, сейсенбi, 2018 жыл

28.08.2018.

№97 (5604)

10

almaty-akshamу.kz

almaty-aksham@mail.ru

ТАЅЗЫМ

Неге екенiн кiм бiлсiн, Денистiѓ

перiштедей пќк бейнесiн елестетсем-аћ

кзiмнiѓ алды клкiлдеп шыѕа келетiн

болды. зiмдi тежеп џстайын десем де,

ћџдды тљбi тесiк шелектей зiнен-зi

сауылдай жнеледi. Сосын ћарадай

жљрегiм ауырады. Тiптi, iстемеген амалым

ћалмады. Сонан соѓ, не де болса бiр естелiк

жазып ћалдырайыншы деген ойѕа бекiдiм.

Бќлкiм, рттей рекпiген кѓiлiм сонда

саябыр табар деген дќме даѕы баяѕы.

Кенеттен ерекше ерлiк жасап, сосын

аћћан жџлдыздай зымырап те шыѕатын

аяулы жандар бџл дљниеде кп емес, бiраћ

бар. Соныѓ бiрi кешегi аяулы Бекзат

Саттарханов едi. Ол ћазаћтыѓ кгiне бiрден

жарћ етiп шыѕып, Олимпиада чемпионы

болды да, кенеттен жанды да кеттi. Мiне,

ћазаћтыѓ спорт тарихында есiмi алтын

ќрiппен жазылып ћалатын сондай аяулы

џлымыздыѓ бiрi – Денис Тен.

Адам бойындаѕы табиѕи ерекше

ћџбылыстардыѓ дќл ћай кезде ашылатынын

айтып беру ћиын, ќрине. Оѕан болжам

жасауда мљмкiн емес. Ол бiреуде ерте,

бiреуде кеш бљр жаратыны аныћ.

Баспасзде жарияланѕан мќлiметтерге

ћараѕанда, Денистiѓ спортћа ќуестiгi тым

ерте оянѕан крiнедi. Ол мќнерлеп

сырѕанаудан Ћазаћстан бiрiншiлiгiн алѕаш

рет 2006 жылы жеѓiп алѕан екен. Сол

уаћытта Денис небќрi 12 жаста болыпты.

Сонан соѓ 2010 жылдан бастап мџхиттыѓ

арѕы жаѕындаѕы Лос-Анджелеске барып,

ќйгiлi бапкер Френк Кэрролдыѓ ћол

астында жаттыѕа бастайды. Сйтiп, 2011

жылы 17 жасында Ћазаћстан кк байраѕы-

ныѓ астында Азия ойындарыныѓ, 2013

жќне 2015 жылдары Ќлем бiрiншiлiгiнiѓ

жљлдегерi атанып, 2015 жылы трт ћџрлыћ

чемпионатында топ жарды. 2017 жылы

Алматыда ткен ћысћы Универсиадада

алтыннан алћа таћты. Ал 2014 жылы Сочи

олимпиадасында ћола жљлденi кеудесiне

таѕып, кљллi Ћазаћстанныѓ атын ќлемге

паш еткен болатын. Оны ћазаћстандыћтар

ешћашан џмытпаћ емес.

 з i   д љ н и е д е н    т е р д е н   о н   к љ н

(17.07.2018 ж.) бџрын ѕана Астанада «Денис

Тен жќне оныѓ достары» атты шоу-концерт

џйымдастырып, крермендерге керемет

кѓiл-кљй сыйлап едi. Небќрi он кљн

бџрын!.. Ендi алтын асыћтай сол асыл жан

арамызда жоћ дегенге кiм сенедi.

***

Ќлi есiмде, 2014 жылы Сочиде ткен Аћ

Олимпиаданы тiкелей эфир арћылы

тамашалап жљрдiк. Ќсiресе, мќнерлеп

сырѕанаудан тетiн крсетiлiмдердi ћалт

жiбермеуге тырысамыз. йткенi, бџл спорт

тљрi бойынша нер крсететiн Денис Тен

бiздiѓ еѓ сљйiктi спортшымыздыѓ бiрi. Ал

жџбайым Майраныѓ Денис десе, тiптi

шыѕарѕа жаны жоћ. Ол Денистiѓ Олим-

пиада алтынынан бiрден-бiр љмiткер

спортшы болѕандыѕынан ѕана емес, зiнiѓ

адамгершiлiк ћасиетiмен, кркем iзетiмен,

аћыл-парасат иесi аѓћыѕан ћалыбымен де

ќлем жанкљйерлерiнiѓ жљрегiн ќлдећашан

жаулап алѕан едi. Денис шын мќнiнде мџз

айдынында зiндiк мiнезiмен, сырѕанау

мќнерiнiѓ кркемдiгiмен, жеттiгiмен, ерiк-

жiгерiнiѓ тџтастыѕымен де басћалардан

ерекшеленiп тџратын талант иесi болатын.

Спорт љшiн туѕан, нер љшiн жаралѕан

жаратылыс иесi едi. Ол спорттаѕы ќдемiлiк

пен мiнездiлiктi ѕана паш етiп ћойѕан жоћ,

сонымен бiрге спорттаѕы сыйластыћты,

достыћты, адами ћасиеттi џштастыра бiлген

рухы перiштедей таза жан болды. Сйтiп,

бљкiл халыћтыѓ сљйiктi џлына, еѓ бiр

ћимасына айнала бiлдi. Иќ, адамдыћ пен

тазалыћты ту еткен спортшыныѓ адами

болмысына тќнтi болмаѕан жан жер бетiнде

ћалмаѕан да шыѕар, кiм бiлсiн. Оныѓ

љстiне... Денистiѓ бiздiѓ ќулетке жекжат-

тыѕы бар едi, ћазаћшалап айтћанда, ћџда

бала болып келетiн. Яѕни менiѓ жаћын

iнiмнiѓ љйiндегi келiн Денистiѓ љшiншi

атадан ћосылатын туысћан ќпкесi болып

шыѕады. Ал ћџда-ћџдаѕилармен ћазан-

табаѕымыз мидай араласћан жаћын болып

кетпесек те, анда-санда той-домалаћта,

дастарћан басында басымыз ћосылѕанда

шљйiркелесiп, жаѕдай сџрасып тџраты-

нымыз бар. Спортшы ретiнде Дениске бiр

бљйрегiмiз бџрып, жанкљйер болып, љнемi

тiлектестiкте жљретiндiгiмiздiѓ бiр џшы,

мiне, осындай туыстыћ байланыста

жатћанын тљсiндiрiп жатудыѓ зi артыћ деп

ойлаймын. Мџндай мќселеде туыстыћтыѓ

шын мќнiнде љлкен рл ойнайтынын ешкiм

де жоћћа шыѕара алмаса керек, тегiнде.

Олимпиада ойындарына оралайыћ.

Алдын-ала крсеткен баѕдарлама ол жаћсы

нќтиже крсетiп, бќсекелестерiнен оћ бойы

озыћ шыћты. Ќсiресе, композитор Аћтоты

Райымћџлованыѓ «Шабыт» атты компо-

зициясы бойынша крсеткен нерi менiѓ

есiмде мќѓгi саћталады! Саћталмаѕанда

ше?! Себебi, автор бџл музыкалыћ компо-

зициясын менiѓ елу жылдыѕыма арнап,

тарту еткен болатын. 2010 жылы Ћазаћстан

Жазушылар одаѕында ткен менiѓ шыѕар-

машылыћ кешiмде «Тџран» этнотобыныѓ

орындауында тџѓѕыш рет орындалып,

крермендердi керемет ќсерге блегенi

бљгiнгiдей кз алдымда. Айтыѓызшы,

мiрiѓде бiр-аћ рет кездесетiн мџндай

шабытты сќттi џмытуѕа бола ма?! Ендi,

мiнеки, ћолтыѕыма ћанат бiтiрiп, кѓiлiмдi

толћыѕан теѓiздей шалћытћан сол ѕажайып

музыка араѕа трт жыл  салып... Сочи

олимпиадасында орындалып жатыр. Тек

орындалып ћана ћоймай, музыканыѓ

сићырлы ќуенiне атаћты спортшымыз

Денис Теннiѓ зi мыѓ бџралып билеп жљр.

Ћазаћтыѓ бљкiл арман-ћиялымен iшкi

эмоциясы мџздаѕы ћимыл-ћозѕалыстар

арћылы шиеленiске тљсiп, сйтiп дљниќуи-

рухани шынайылыћтыѓ философиясы

салтанат ћџрѕан осы бiр керемет сќтке

сонда бљкiл ќлем тiк тџрып ћошемет

крсеттi. Ал алай-тљлей сезiмге бленген

сондаѕы менiѓ жан тербелiсiмдi сзбен

жеткiзу... мљмкiн емес!

***

Жарыстыѓ соѓѕы кљнi де келiп жеттi.

Спортшылар бiрiнен соѓ бiрi мџз айдынына

шыѕып, нерлерiн крсетiп жатты. Бiр

кезде ортаѕа Денис шаћырылды. Бiз жљре-

гiмiз тарс-тџрс соѕып, таћымды одан сайын

ћыса тљстiк. Ол болса сасћан да, ћорыћћан

да жоћ, з баѕдарламасын аяѕына дейiн

орындап болды да, ќдеттегiдей крермен-

дерге басын иiп, кљту орынтаѕына барып

отырды. Бiр секунд!.. Екi секунд!.. Љш...

Трт... Бес... Не деген ауыр сќттер! Ќр

тыћылдаѕан секунд – тџтас бiр дќуiрге

татиды! Таѕатымыз таусылды-ау дегенде...

бiр кезде балл крсетiлген электронды

таћта жарћ ете тљстi. Ура!.. Денис чемпион!

Айћай-шудан зал жарылып кете жаздады.

Жо-жоћ, љшiншi нќтиже крсетiптi. Бiраћ

алда нер крсететiн ќлi екi-љш спортшы

бар. Олар да осал ћарсылас емес, мќнерлеп

сырѕанаудыѓ майын iшiп, тџзын жалаѕан

жiгiттер. Денистiѓ алдын орап кетуi ќбден

мљмкiн. Демiмiздi iшiмiзге тартып бiз

отырмыз. Аћырында жљрегi жџмсаћ Майра

шыдамады: «Мен ћарамай-аћ ћояйыншы,

ћазiр ћалып ћойса жљрегiм ауырады!», –

деп тџрып кеттi. Кенет... менiѓ ћалта

телефоным дауысы жердiѓ астынан

шыћћандай шар ете ћалды. Телефон

шалмайтын кезде телефон шалып, бџл кiм

болды екен?! Алсам, Астанадан ћызым

Балауса екен. Ол салѕан жерден: «Ќке,

медаль ћџтты болсын!», – дедi. Мен сенер-

сенбесiмдi бiлмей: «Тым ерте ћџттыћтап

тџрѕан жоћсыѓ ба?.. Ќлi нер крсетпеген

екi-љш мыћты бар ѕой, алдын орап кетпес

пе екен?», – дедiм кљмќнiмдi жасырмай.

Балауса: «Жоћ, ќке, олардыѓ баѕдарлама-

ларында Денис орындайтын кљрделi

элементтер жоћтыѓ ћасы. Ћалай ќдемi

сырѕанаса да, жоѕары балл жинай алмайды.

Сондыћтан ћџдаларыѓды ћорыћпай

ћџттыћтай беруiѓе болады», – дедi сенiмдi

тљрде. зi де би нерiнде жљрген ћызым-

ныѓ талѕамы алдамайтынына кљмќндан-

бадым. Десе де, ћџдаларды ћџттыћтауѕа

асыћпадым.

Расында, ќлгi спортшылар кљрделi

элементтер жасай алмады. Денис љшiншi

орынѕа ктерiлiп, ћола медальдi ћанжы-

ѕасына байлады. Оныѓ алѕан осы ћола

медальдi алтын болмаса да, алтынѕа пара-

пар жеѓiс едi. Мен бiрiншi болып келiнiм

Наташаны, сосын ћџданы ћџттыћтадым.

АЋЋАН ЖЏЛДЫЗ

Мќнерлеп сырѕанаудыѓ хас шеберi

Денис Тенмен бiрiншi ќрi соѓѕы кездесуiм

Ћаласаћ та, ћаламасаћ та, бiз

Џлы мќртебелi уаћытћа тќуелдiмiз.

Ал уаћыттыѓ мџншама жойћын

жылдамдыћпен сырѕып "тетiн

шапшаѓдыѕына бџрын-соѓды тереѓ

мќн берiп, астарына љѓiлмеген

екенмiн, соны "мiрiмде тџѓѕыш рет

сезiнгендей болып, ќрi-сќрi кљй

кешiп отырѕанымды к"рмейсiз бе

ендi... Ћарап отырсам, жанкљйер-

лердiѓ ћошеметiне б"ленiп, кеше

ѕана арамызда ойнап-кљлiп жљрген

аты ќлемге ќйгiлi мќнерлеп сыр-

ѕанаушы Денис Тен бауырымыздыѓ

жасын ойнатћан жiгiт жасы жиырма

беске ендi аяћ басћан шаѕында

туѕан-туыстары мен дос-жаран-

дарын, бљкiл Ћазаћстан жџртшы-

лыѕы мен ќлем спортшыларын

ћапыда ћайѕыѕа батырып, ѕарыштыћ

ѕџмырѕа ћанат ћаѕып кеткенiне де

ћырыћ кљннiѓ жљзi болып ћалыпты.

Ћайран, албырт жастыћ, ћылмыс-

керлерге ћарсы тџрам деп, ћапияда

ћыршын кеттi.

Сонда Денис Сочи олимпиадасыныѓ

ћола медальдi ћолына џстап тџрып: «Мен

бџл медалiмдi бљкiл Ћазаћстан халћына

арнадым»,– деп сџхбат бергенi кљнi бљгiнге

дейiн кз алдымда.

Мiне, сол алтын айдарлы џл бљкiл

халыћты ћайѕыѕа батырып, ћапияда мерт

болады деп кiм ойлаѕан!

2016 жылы ћџдалар жайѕан кеѓ

дастархан басында ойда-жоћта Дениспен

кездесiп ћалдыћ. Ќдеттегi таныс-бiлiстен

соѓ, Майра екеумiз арнайы барып чем-

пионныѓ ћолын алдыћ. Жеѓiстерiмен,

табыстарымен ћџттыћтадыћ. Бiздiѓ љйдегi

ћџдаѕиы оныѓ еѓ белсендi жанћияр

жанкљйерi екенiн жеткiздiм. Сонсоѓ зi

ќуенiне сырѕанаѕан «Шабыт» композиция-

сыныѓ тарихынан ќѓгiме ћозѕап, оѕан

зiмнiѓ де «ћатысым» бар екенiн хабардар

еттiм. Ол аздаѕан таѓданѕан кейiпте:

«Керемет музыка! Бiраћ ол сiзге арнап

жазылѕанын бiлмеппiн. Ендi бiлiп жљретiн

боламын. Сiздерге кп рахмет!», – дедi

кiшiпейiл кѓiлмен.

Дениспен бiздiѓ кзi тiрiсiнде бiрiншi де

соѓѕы кездесуiмiз осы болды. Содан кейiн

2018 жылы шiлде айыныѓ 21 кљнi Балуан

Шолаћ атындаѕы спорт кешенiнде аћтыћ

сапарѕа шыѕарып салуѕа жиналѕан ћаралы

жиында... кљтпеген жерден таѕы кездестiк!

Бiраћ бџл жолѕы кездесуiмiз ћоштасу

реквиемiмен аяћталды. Неткен кiнiш!

«ткеннiѓ бќрi – кiнiш» деп ћазаћ

тегiн айтты дейсiз бе. йткенi, рухани

ћараѓѕылыћтан, жетiспеушiлiктен, аштыћ-

тан Ћазаћстан ћаншама алтын џлдарынан,

аяулы жандарынан айырылды. Бџѕан дейiн

де талай асыл азаматтарымыз кiсi ћолынан

ћаза тапћан болатын. Ћаншамасы бейуаћта

соћћыѕа жыѕылды. Мiне, мџндай жаѕдай-

мен таѕы да бетпе-бет келiп отырмыз. Не

десек те, орны толмас ауыр ћайѕы.

Ќттеѓ-ай, арам ниеттi, ћаны бџзыћ

ћылмыскерлер ћазаћтыѓ з iшiнен шыѕады

деп кiм ойлапты. Айдыѓ-кљннiѓ аманында

Денисiмiз наћаћ ћанѕа боялатынын кiм

бiлiптi.

Ћайран ћыршын, ћайырымсыз ћатал

уаћыттыѓ ћџрбаны болып отыр.

Ќлемдiк аренада ендi ћазаћтыѓ ћан-

шама ќн-џраны ойналмай ћалатын болды,

ћыран ћанатты Ћазаћстанныѓ ћаншама кк

туында аспанѕа ктерiлмей ћалатын болды.

Ћазаћтыѓ кк туын биiкке ктергенiѓ

љшiн, ћазаћтыѓ атынан ел намысын

жыртћаныѓ љшiн рахмет саѕан, Денис!

Перiште болып аспанѕа џшып кеттiѓ,

рухыѓ пейiште шалћысын!

***

Сйтiп, Ћазаћстан аспанынан таѕы бiр

жарыћ жџлдыз кенеттен аѕып тљстi.

Денистiѓ есiмi ендi ел арасында аѓыз

болып ћалады.

Болат ШАРАХЫМБАЙ,

аћын.

Денис Тенге арналѕан к"рме

«Esentai Gallery» крме залында

ќлемге ќйгiлi мќнерлеп сырѕанаушы

Денис Теннiѓ ћџрметiне арналѕан крме

ашылды. Таѕылымы тереѓ iзгi шараѕа

келген алматылыћ крермендердiѓ

арасында Ћазаћстанныѓ халыћ ќртiсi

Роза Рымбаева да болды. Спортшыныѓ

сан ћырлылыѕын крсетудi кздеген игi

шараны оныѓ отбасы мен жаћын достары

џйымдастырѕан. Крменiѓ ашылу

рќсiмiнде достары мен Ћазаћстанныѓ

халыћ ќртiсi Роза Рымбаева дљние

жљзiне белгiлi спорт саѓлаѕын еске алып,

здерiнiѓ жљрекжарды лебiздерiн

бiлдiрдi.

– Бџл орны толмас кiнiш. Мен

Денистiѓ анасын жаћсы тљсiнемiн,

себебi, кезiнде бiздiѓ отбасымызда да

осындай ћайѕылы оћиѕа орын алѕан едi.

Аяулы анам 30 жыл бойы iнiмдi жоћтап жылаѕан едi. Денистiѓ жетiстiктерiмен ћанша

маћтанѕанмен, ата-ана љшiн ол, еѓ алдымен, ћаны мен жанынан жаралѕан сљйiктi

перзентi болып табылады. Спорт саласынан кейiн Денис немен шџѕылданатынын

елестетiп крейiкшi. Ол, еѓ алдымен, жас џрпаћ љшiн љлгi-неге, љлкен бедел едi. Бiздiѓ

маћсатымыз – оныѓ жџмысын, жоспарын жалѕастыру. Батырхан Шљкенов пен Денис

Теннiѓ лiмi менi ћатты кљйзелттi. Олар бiздiѓ батырларымыз, кшбас-

таушыларымыз, – деп жљректегi жылы лебiзiн жеткiзген Ћазаћстанныѓ халыћ ќртiсi

Роза Рымбаева Оксана Тенге гљл сыйлады.

Крермендер Денис Теннiѓ з ћолымен жасаѕан фотожџмыстарын тамашалай

алады. Медиа-интерактивтi аймаћта крермендерге Астанада ткен Мџз шоуынан

бейнекрiнiстер крсетiлдi. Спортшыныѓ достары бџл кадрлар бџрын еш жерде

крсетiлмегенiн айтты. Крме мџздыѓ кљш-ћуатыныѓ  символы ретiнде бейнеленген

кк тљспен кркемделген. Крмеде спортшыныѓ конькиi де крермен назарына

џсынылды. Спортшыныѓ достары бџл крме арћылы мiрде оныѓ ћандай адам

болѕанын крерменге крсеткiсi келген. Џйымдастырушылардыѓ айтуынша, Денис

Теннiѓ мiрi кпшiлiктi биiк шыѓдарды баѕындыруѕа ќрi шыѕармашылыћ табыстарѕа

жетелейдi. Крме 2 ћыркљйекке дейiн саѕат 10.00-ден 22.00-ге дейiн жџмыс iстейдi.

«АЋШАМ-АЋПАРАТ».