16 наурыз 2017 жыл.
№32-33 (5382)
www.almaty-akshamy.kz
19
БIЗДIЃ ЋАЛАНЫЃ ТЏРЅЫНДАРЫ
кќсiбiмен-аћ ел ћџрметiне бленген еѓбек
ардагерi. Мен таѕы да ћайталап айтћым
келедi, мейлi жљргiзушi бол, мейлi бастыћ
бол, Алматыда тџрасыѓ ба, тџрѕан жерiѓе
ћџрметпен ћарай бiл. Сыйла. Аулаѓа, тџр-
ѕан љйiѓе ћамћорлыћпен ћара, сонда ѕана
Алматымыз кркейедi. Сџлулана тљседi.
– Сџлулыћты жаћсы к ресiз бе?
– Сџлулыћ пен ќсемдiктi жаћсы кр-
мейтiн адам жоћ шыѕар, сџлулыћћа, ќсi-
ресе, табиѕаттыѓ сџлулыѕына те ћџш-
тармын.
– Демалыста ћайда барып демалѕанды
џнатасыз?
– Негiзгi мамандыѕым тарихшы болѕан-
дыћтан, еѓ алдымен з елiмнiѓ жерiн танып-
бiлгiм келедi. Ал шет елге барсам, туѕан
елiмдi салыстыру љшiн, сол елдiѓ жаћсы
нќрсесi болса љйрену љшiн ѕана барѕым
келедi.
– Ћолыѓыз босай ћалса, немен
айналысћанды жаћсы к ресiз?
– Отбасыммен бiрге болѕанды,
ћолымыз ћалт етсе, театрѕа барѕанды
ћалаймын. Абай атындаѕы опера жќне
балет театрына барѕанды те жаћсы
кремiн. Сол театрѕа барсам, басћа бiр
ќлемде жљргендей сезiнемiн. Классикалыћ
шыѕармалардыѓ адамѕа тигiзер ќсерi зор.
Жолдасым математика саласы бойынша
белгiлi ѕалым, ол да классикалыћ
шыѕармаларды тыѓдауѕа, поэзия, тарихи
кiтаптарды оћуѕа ќуес. Бџл ћасиеттер ћыз-
дарымыз Раушан мен Тоѕжанныѓ бойында
да бар. Ћайда барсаћ та балалармен бiрге
барамыз. Оныѓ зi љлкен тќрбие, неге деп
ойлаймын. Отбасылыћ мерекелерге кбiрек
кѓiл блемiз. Ата-анамызды ћџрметтеп,
соларѕа кбiрек сый-ћџрмет крсетуге
тырысамыз.
БIЗДI АНАМЫЗ ЌКЕМIЗДIЃ
СЕСIМЕН ТЌРБИЕЛЕДI
– «Абысын тату болса ас к п» деп
жатамыз, ћаладаѕы абысындардыѓ бiр-
бiрiмен ћарым-ћатынасы ћандай?
– Жалѕыз абысыным бар, екеумiз
абысын дегеннен грi, апалы-сiѓiлiлер
сияћтымыз.
– Анаѓыздыѓ ћандай с зiн љнемi
жадыѓызда џстап жљресiз?
– Анам Ћапиза мен ќкем Кеѓесхан те
ћарапайым жандар. Анам ћыздарына
«ќкелерiѓнiѓ атына кiр келтiрмеѓдер,
барды ћанаѕат етiѓдер, жоћћа ћызыћ-
паѓдар» дегендi кп айтатын. Шљкiр, ћазiр
ата-анам еѓ баћытты жандардыѓ бiрi шыѕар
деп ойлаймын. Трт ћызы да жоѕары бiлiм
алып, ќр салада ћызмет атћарып жљр. Жал-
ѕыз џл да зiне лайыћты кќсiптi меѓгердi.
Бiздi аналарымыз ќкелерiмiздiѓ аты мен
сесiмен тќрбиеледi. Ћазiр отбасындаѕы
ќкенiѓ рлiн ќлсiретiп алдыћ. Содан болар,
џлымыздыѓ да, ћызымыздыѓ да тќрбиесiнiѓ
ћазiргi кезде кѓiлiмiзден шыћпай
отырѕаны.
– Депутат болу, џжым басћару ќйел
заты љшiн оѓай шаруа емес, отбасындаѕы
мiндеттерiѓiздi атћаруѕа уаћытыѓыз бола
ма?
– 1зiн-зi џйымдастыра бiлген адам
барлыћ шаруаѕа уаћыт таба алады. «Ерте
тџрѕан ќйелдiѓ бiр iсi артыћ» деген
ћаѕиданы берiк џстанамын.
– Еѓ сљйiп жасайтын таѕамыѓыз?
– Мен бќлiш пiсiргендi те жаћсы
кремiн. Бќлiш пiсiруге арналѕан мыѓѕа
тарта ќдiс бар.
– Туѕан кљнiѓiзге арнап бќлiш пiсiретiн
шыѕарсыз?
– Мiндеттi тљрде. Ол бiздiѓ
отбасымызда ћалыптасћан дќстљр.
– Ћџпия болмаса, бќлiшiѓiздiѓ атауын
бiлуге бола ма?
– «Баћыт Розасы» деп атадым. 1йткенi,
менi ћолдап отырѕан сљйiктi жарым бар,
ћџшаѕымда перзенттерiм, тiлеуiмдi тiлеп
жљретiн ата-анам, тiрек болар бауырларым
бар, баћытты ќйел, баћытты Розамын.
– Есiмiѓiз Роза болѕандыћтан, роза-
райхан гљлiн де џнататын шыѕарсыз?
– Дќл таптыѓыз. Райхан гљлiн жаћсы
кремiн. Ќсiресе, ашыћ тљстiлерiн џната-
мын. Исi де керемет ћой. Алматы кшеле-
рiндегi райхан гљлдер гљл ашћан кезде ра-
хат бiр кљй кешемiн. Бiздiѓ Алматы сџлу
ћала ѕой, сол ћаламызды ћџрметтеп,
сыйлай бiлейiк дегiм келедi Алматыны
бауыр тартып келген аѕайындарѕа. Барлы-
ѕымыз да ауылдан Алматыѕа бауыр
тартып келдiк. Бауырына тартып, ћџша-
ѕына алѕан, сiрiп-ндiрiп отырѕан Алма-
тыѕа љлкен ћџрметпен ћарауѕа тиiстiмiз.
– Ћандай тамаша с з. Осы с здi барлыћ
алматылыћтар жадында тџтып жљргей.
Ќѓгiмеѓiзге рахмет. Туѕан кљнiѓiз ћџтты,
пiсiрген бќлiшiѓiз дќмдi болсын.
Ќѓгiмелескен –
Нџржамал ТЕГIНБАЙЋЫЗЫ.
Адамгершiлiгi мол,
аћжарћын, ќрдайым
ћазаћтыѓ џлттыћ киiмiн
киiп жљретiн Гљлжамал
апа зiнiѓ ткен кљндерi
љшiн ћамыћпайды, ол
ќрдайым ћайратты, жiгерлi
тџлѕа бола отырып, мiрге
деген ћџштарлыѕын, мiрге
деген љмiтiн љзбеген,
Алматыда, Талѕарда,
Џзынаѕашта жќне Алматы
облысыныѓ басћа да
ауылдарында болып
жатћан згерiстер мен
жаѓалыћтарды бiлуге
ќрдайым ћызыѕушылыћ
танытып, ќрдайым бiлiп
отырады.
«ЕСЕЙIП КЕТСЕМ ДЕ,
МЕН САЅАН СЌБИМIН...»
2017 жылдыѓ 15 наурызында Ћџмарбекова Гљлжамал Нџрѕазыћызы 90
жасћа келдi. Бџл оныѓ /зi љшiн де жќне балалары, немерелерi,
туѕандары мен жаћындары љшiн де љлкен мерейтойѕа айналып отыр.
Асћаралы алып, маѓѕаз Iле Алатауы-
ныѓ бктерiнде, Жетiсудыѓ крiктi, ќдемi
жерiнде оныѓ балалыћ шаѕы мен бойжет-
кен жылдары, ћиын-ћыстау соѕыс жќне
соѕыстан кейiнгi жылдары ттi. Ештеѓеге
ћарамастан, Гљлжамал Нџрѕазыћызы
таѕдырдыѓ жазѕан барлыћ таућыметтерi
мен ћиыншылыћтарына тзiмдiлiк таны-
тып, шыдай бiлдi. Бастауыш сыныпта оћып
жљрген кезiнде ол анасына сол бiр ауыр
жылдары ћиыншылыћћа ттеп беруге,
аман ћалуѕа з кмегiн крсете отырып,
еѓбек майданына атсалысћан.
Аѕа џрпаћ кiлдерi здерiнiѓ ћара-
пайымдылыћтарымен, аз сйлейтiндiкте-
рiмен ерекшеленедi, алайда, олар здерiнiѓ
сырларын айтып, ашылѕан кездерiнде
шырайланып, кз алдыѓда жасарып кетедi,
кздерiнде џшћын ойнап, бiр жалын пайда
болады.
1зiнiѓ шыћћан жерiн бiле отырып,
ткен мiр мен ћазiргi заманды салыстыра
отырып, адам зiн ћоршаѕан ќлемдi жаћсы
тљсiнетiн болады. Балалары мен немереле-
рiнiѓ сџраћтарына Гљлжамал апа зiнiѓ
ткен мiр жолынан бейне бiр ћайта
ткендей жќне саралаѕандай, ойлы, бќсеѓ
дауыспен жауап бередi. Ќсiресе, Гљлжамал
апайѕа биыл университет тќмќмдаѕалы
отырѕан немересi – Ќмiрдiѓ ыћылас ћоя
тыѓдаѕаны ерекше џнайды. Сондыћтан
оѕан апамыздыѓ асыћпай былай баяндап
бергенi бар:
«1927, Ћоян жылы, 15 наурызда ћыс-
таудан жайлауѕа малды кшiрiп бара
жатћанда дљниеге келдiм. Ќкемнiѓ артынан
iнiсiн жiбергенде, ол ћойшымен бiрге
келiп, дереу уаћытша бљкпешек љйдi
жасайды. Ќкем мен анам Сарытаућџмнан
келген, љйсiндер. Ќкемнiѓ есiмi Нџрѕазы
Ныѕметџлы, ал анамныѓ есiмi Тџрап
Сыдыћћызы. Чапай колхозына кшiп
келген кезде, ќкем бай адам саналатын, ол
бар малын мемлекетке тапсырады. Осы
колхозда ата-анам жџмыс iстеп ћалады.
1940 жылы Мќскеуге барып, КСРО
Жоѕарѕы кеѓесi Президиумыныѓ Траѕасы
Михаил Иванович Калининмен бiрге
суретке тљскен.
1941 жылы ќкем майданѕа аттанды.
Анам 4 баламен ћалды. Сол кезден бастап
жџмыс iстей бастадым. 1944 жылы
Шилiкемер мектебiнiѓ 5-сыныбында оћып
жљрген кезiмде оћуымды тастадым жќне
анама ћиын-ћыстау кезде кмектесе
бастадым. 1945 жылдан 1946 жылѕа дейiн
колхозда есепшi болып жџмыс iстедiм.
1946 жылы ќскерден келген жiгiтке
жеѓгелерiм тџрмысћа бердi.
Сол жылы ќкем де ќскерден оралды.
Мен тџрмысћа шыћћан жiгiт бастапћыда
есепшi болып жџмыс iстедi, алайда, кп
џзамай, оны колхоз траѕасыныѓ орынба-
сары етiп сайлады. Ол аса еѓбекћор,
жiгерлi адам болатын, ауылдастарына
ћамћорлыћ жасап, соѕыс жылдары ћираѕан
шаруашылыћты ктеруде, ауылдастарыныѓ
мiрiн жайластыруда ћолынан келген
кмегiн аямады. Екi iнiсiне љй салып бердi,
бiз оларды з ћамћорлыѕымызѕа алѕан едiк.
Кейiннен жолдасым партия жетекшiсi,
содан кейiн колхоздыѓ бас агрономы
болып жџмыс iстедi. Оныѓ басшылыѕымен
таза, млдiр су ћоймаларын жел мен
шаѓнан тџтас «жасыл ћабырѕамен» ћорѕау
љшiн Бiрiншi май клдерiнiѓ айналасына
мол аѕаш кшеттерi отырѕызылды.
1947 жылы ћыркљйек айында бiздiѓ
тџѓѕышымыз дљниеге келдi. Мен 9 баланы
дљниеге ќкелдiм, екеуi ћайтыс болды. Екi
баламызды ќкем мен анам сiрдi.
Ћазiр менiѓ жанымда 7 балам мен 16
немерем бар.
Жолдасым 2001 жылы дљниеден ттi.
Анам ќкемдi те ћатты жаћсы кретiн,
оны мiр бойы ћадiрлеп ттi», – деп еске
алады ћызы Ћарлыѕаш.
«Анам соѕыстан кейiнгi ауыртпалыѕы
кп жылдардыѓ бќрiнде ќкемнiѓ ќрi
ћамћоршысы, ќрi кмекшiсi болды. Ол
љйдегi, тiптi, тљздегi бљкiл шаруаны з
ћолына ала жљрiп, тџѓѕыш баласына да зi
ћарап љлгеретiн. Артыћ-ауыс сзге
бармаушы едi, ќкемнiѓ кѓiл-кљйiн алдын-
ала сезiп, не айтћысы келiп тџрѕанын
айтћызбай-аћ бiлiп ћоятын. Бiрiне-бiрi сай,
жљрiс-тџрысы жарасћан екi жасћа ел
ћызыѕа да ћызѕана ћарайтын. Ћаншама
ауыр кезеѓдер болса да, љйiнен ћонаћ
љзiлмеушi едi, дастарханѕа ћоятын ас та
табыла кететiн. Кейiннен дљниеге басћа
балалары келген соѓ, апам жерге, елге,
туысћанѕа деген сљйiспеншiлiгiн з
љлгiсiмен таныта бастады. Ќсiресе,
кешкiлiк уаћыттарда бiз анам айтћан ќдемi
де ќсем ќндердi ћџмарта тыѓдаушы едiк,
солай сiп, тќрбиелендiк. Сол кездердегi
ана туралы айтатын «Кетейiн мейлi жљзге
толып, Анасыѓ сен маѕан» деген ќнi ќлi
ћџлаѕымда жаѓѕырып тџрѕандай болады.
Осы кезге дейiн ќлi Ана деп ќн салѕым
келедi, бџл Гљлжамал апамныѓ игi ќсерi
деп бiлемiн.
Бљгiнде апамыз бiз љшiн ерекше сенiм
мен нќзiктiктiѓ зiне айналѕан. Ћџмар-
бековтердiѓ келесi буыны да, соѓынан
ерген џрпаѕы да Гљлжамал апамныѓ
осындай барлыћ жаћсы ћасиеттерiн бойына
сiѓiрiп сетiнiне сенiмдiмiн».
Мiне, тџтас бiр дќуiр, џзаћ мiр жолы
туралы аз сздi, ћысћа естелiк осындай.
1ткен шаћ пен бљгiнгiнi байланыстырып
тџратын жалѕыз нќрсе де осы болса керек.
Б i р ћ о л ы м е н ќ л е м д i , б i р ћ о л ы м е н
бесiктi тербететiн ананыѓ еселi еѓбегiн
ешкiм де ешуаћытта тей алмасы хаћ.
Алайда, оныѓ есiмiн џлыћтап, ћџрмет
крсету – ќрбiр перзентiнiѓ парызы. Ана
бейнесiн ќн арћылы асћаћтатып, «Ана
туралы жыр» жазѕан Шќмшi Ћалдаяћовћа
бас имей тџра алмайсыз. «Есейiп кетсем де,
мен саѕан сќбимiн. Кѓiлiѓдi кктемдей,
кзiѓнен танимын»... – ћандай ѕажап ќн
десеѓiзшi! Ананыѓ балаѕа деген
махаббатыныѓ символына айналѕан, бљкiл
елге белгiлi осы ќндi бiздiѓ кейiпкерiмiз де
ерекше жаћсы крдi. Бџл ќн радио мен
теледидардан айтылып жатћан уаћытта
ћазiр де бар ыћыласымен џйып отырып
тыѓдайды.
2015 жылы 9 мамырда «Вечерний
Алматы» газетiнде Гљлжамал Нџрѕазыћы-
зыныѓ жџбайы Ћџмарбеков Сейсембайдыѓ
соѕыстаѕы ерлiктерi туралы «Праганы,
Будапешт пен Венаны азат ете отырып»
атты маћала жарияланѕан.
Ћазiргi кезде Ћџмарбекова Гљлжамал
Нџрѕазыћызы Алматы ћаласында тџрады.
Кп балалы ана ретiнде ол «Алтын алћа»
иегерi, еѓбек ардагерi. Ћазаћстан Респуб-
ликасыныѓ Президентi Н.Ќ.Назарбаевтыѓ
Жарлыѕымен «1941–1945 жылдардаѕы Џлы
Отан соѕысындаѕы Жеѓiске – 70 жыл»
мерейтойлыћ медалiмен марапатталѕан.
Алмас РЫСБАЕВ.
