Функциональная грамотность важнейшее условие повышения качества образования

43 
«Бастауыш білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартында» білім беру 
мазмұнына қойылатын талаптарда көрсетілгендей, бастауыш білім беру мақсаты оқушылар 
бойында кең ауқымды дағдылар негіздерін меңгерген білім алушы тұлғасының үйлесімді 
қалыптасуы мен дамуына қолайлы білім беру кеңістігін жасау болып табылады. Сол дағдының ең 
бастысы - білімді функционалдықпен және шығармашылықпен қолдана білу. Ал бұл дағдыны 
қалыптастыру үшін бастауыш мектепте барлық пәндерді оқуда ақпаратпен жұмыс жасаудың 
алғашқы дағдыларын қалыптастыру қажеттілігі туындайды.
Оқытудың бастапқы кезеңінде кез-келген баланың талдау, синтез, салыстыру, жалпылау, 
жүйелеу, қорытындылау, жіктеу, қабылдау сияқты логикалық әдістерді қолдана отырып ойлау 
қабілетін жетілдіру. Нақты білім, білік, дағдылардан бастап оқу объектілері арқылы функционалдық 
сауаттылықты дамыту және қалыптастыру процесі ойлау қабілеттерін дамыту негізінде жүзеге 
асырылады. «Мәтінді оқу және түсіну сапасын зерттеу» (PIRLS) қорытындысы бойынша 
оқушылардың барлық пәндер бойынша пәндік білім дағдысы мықты көрсеткіштер көрсетіп, бірақ 
оны нақты өзекті жағдайларда қалай қолдану керектігін ескермейтіндігі байқалды. Бастауыш сынып 
аяқтаған түлектер көп жағдайда алған білімдері мен дағдыларын күнделікті өмірде өз бетінше 
қолдануға бейім емес. Сондықтан, оқушылардың оқу сауаттылығын қалыптастыру және дамыту - 
функционалдық сауаттылықтың бастауы болатыны бәрімізге мәлім.
Осы көрсеткіштерден мектепке қабылданған оқушылардың жоғары деңгей көрсеткішін 
көрсету деңгейі өте төмен екендігін байқадым. Жалпы мектептегі оқу және оқу сауаттылығы 
арасында қандай айырмашылық бар деген сұрақ туындауы да мүмкін.
Оқу - бұл интеллектуалды даму технологиясы, мәдениетке ие болу тәсілі, қарым-қатынаста 
делдал, өмірлік мәселелерді шешудің құралы. Адамдар өздерінің жеке ерекшеліктері мен өмірлік 
тәжірибелеріне байланысты бір мәтінді әр түрлі түсінеді. 
Оқу сауаттылығы дегеніміз оқушының жазбаша мәтіндерді түсіну қабілетін және олардың 
рефлексиясын, мазмұнын өз мақсаттарына жету, білімі мен мүмкіндіктерін дамыту, қоғамға 
белсенді қатысу үшін пайдалану қабілетін білдіру.
Бастауыш сыныптан бастап, оқушылардың оқу сауаттылығын қалыптастыруға берілетін 
тапсырмаларда талдау барысында анықталған дағдылар мен біліктер қамтылу керектігіне көз 
жеткіздім. Өзім қолданған әдістер мен тапсырмалар үлгісін ұсынамын.
Оқушылардың оқу сауаттылығына арналған тапсырма үлгісі. Берілетін мәтінде 
ақпаратты 
іздеуге, қорытынды жасау дағдысын қалыптастыруға, ақпаратты түсіндіру және жалпылауға, 
мәтіннің мазмұнын, тілін және элементтерін талдау және бағалауға 
арналған сұрақтар 
ұсынылады.
ҚЫС 
Қыс бас-тал-ды. Ө-зен қат-ты. О-раз ақ-қа-ла соқ-ты. Зә-кен мен Аб-зал О-раз-ға кө-мек бер-ді. Ақ-
қа-ла 
тез 
біт-ті. 
Ба-ла-лар 
сыр-ға-нақ 
те-бе-тін 
бол-ды.
(20 сөз) 

жүктеу 12,08 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: