Физиканың алдыңғы тарихы. Антикалық ғылым. Атомистиканың пайда болуы

Оның негізін салушылар Левкипп пен Демокрит болды

жүктеу 0,63 Mb.

бет	4/4
Дата	10.02.2023
өлшемі	0,63 Mb.
	#41246

1 2 3 4

Физиканың алдыңғы тарихы (копия) (копия)

Оның негізін салушылар Левкипп пен Демокрит болды.
Демокрит (гр. Δημόκριτος; Абдеры, 460 б.э.д. — 370 б.э.д. ) - алғаш рет адамның, адамзаттың, қоғамның пайда болып, қалыптасуын әлемдік даму процесінің бір бөлігі ретінде қарастырды. Осы даму процесінің кезінде адамдар қажеттілік әсерінен табиғат пен аңдарға қарап және өздерінің тәжірибесіне сүйене отырып, қоғамдық өмірге қажетті білімдерін ала алады.
Левкипп - ежелгі грек философы. Атомистиканың негізін салушы, Демокриттің досы. Ол атомдардың ұсақ бөлшектерін бөлетін, бостықтың болу мүмкіндігіне жол берген. Бөлінбейтін, өзгермейтін және сапасыз бола отыра атомдар, бір-бірінен тек шамасымен және түр-түрімен өзгешеленеді; олар үнемі қозғалыста болады. Бір - бірімен соқтығыса және ілінісе отыра атомдар көптеген заттарды құрайды.
Демокрит Абдера қаласында туылған. Демокриттің көп саяхаттағандығы жайлы мәліметтер сақталған, ол Египетте, Вавилонда, Персияда болған және ғылымның әр саласынан көптеген туындылар жазған. Бірақ оның туындылары бізге жетпеген және оның туындылары жайлы басқа авторлардың кітаптарынын білеміз. Демокрит теорияларының негізгі ережелері физика және философия бойынша көптеген қазіргі кітаптарда сол бір сөзбен қолданылады. Демокрит ережелері төмендегідей: 1. Ештеңеден ешнәрсе пайда болмайды. Бар нәрсе жойылып кетпейді. Барлық өзгерістер бөлшектердің бірігуі мен жіктелуі салдарынан болады. 2. Себепсіз ештеңе болмайды, бірақ барлығы да қандай да бір негіздеме мен қажеттіліктен туындайды. 3. Атомдар мен бос кеңістіктерден басқа ештеңе жоқ, басқаларының барлығы тек көзқарас. 4. Атомдар саны жағынан шексіз және пішіні жағынан шексіз әртүрлі. Шексіз кеңістік арқылы мәңгі құлау кезінде жылдам құлайтын үлкен атомдар кішкентай атомдармен соғылады; осының салдарынан қаптал қозғалыстар, құйындар пайда болады және біреулері басқаларымен бірге немесе біреулері басқаларынан кейін қайта жоғалып кетіп жатады. 5. Заттардың арасындағы айырмашылық олардың атом сандарының, шамасының, пішінінің және атомдардың орналасу тәртібінің айырмашылығынан болады; атомдардың арасында сапалық айырмашылықтар болмайды. Атомда ешқандай «ішкі күйлер» жоқ; олар бір – біріне қысым және соққы жолдары арқылы әсер етеді. 6. Жан жіңішке, тегіс және домалақ атомдардан тұрады. Бұл атомдар ең көшпелі және денеге енген атомдардың қозғалысы өмірлік құбылыстарды туғызады. Ғасырлардан өткен атомдық ілім идеализммен қатал күреске төтеп беріп, барлық қазіргі жаратылыстанудың негізі болды. Атомистердің ілімі – монистикалық ілім, бұлар арқылы материя мен қозғалыс – болмыстың негіздері.

жүктеу 0,63 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4