«Физикалық есептерді шығару әдістемесі»

қолы аты-жөні

«__»__________ 2009ж.

Физика, математика және информатика кафедрасы

«050110 - физика»

мамандығы бойынша кредиттік оқу жүйесінде оқитын

ІІІ курс студенттеріне арналған
«Физикалық есептерді шығару әдістемесі» _________________________________________________

(пәннің атауы)

Физика, математика және информатика кафедрасының отырысында қарастырылды.

“____” ________________2009 ж. № ___хаттама.

Кафедра меңгерушісі___________ Жусупкалиева Ғ.Қ.

(қолы) (аты-жөні)

Келісілді: ОҮҰ және ОӘЖБ жетекшісі А.А.Какимова

“ __“ _________ 200 ж. № хаттама

_________________факультет оқу-әдістемелік кеңесінің төрағасы

(аты-жөні) (қолы )

Сырым Жәлел Сырымұлы, физика, математика және информатика кафедрасының оқытушысы.

Офис: Физика, математика және информатика кафедрасы.

Жұмыс мекен-жайы: Достық даңғылы, 132; №1 оқу ғимараты 307 ауд

Жұмыс телефоны: 514934 (102)

2.2 Пән туралы мәлімет

Семестр 15 оқу аптасынан тұрады.

Бір аптада 2 кредит сағат саны болу тиісті.

Кредит саны –2

Өту орны: сабақ кестесі бойынша
Оқу жоспарынан көшірме:

Физикалық есептерді шығару оқыту процесінің ұдайы бөлінбес бір бөлігі. Физика мамандығында оқитын студенттерге «физикалық есептерді шығару әдістемесін» оқытудың негізгі мақсатының бірі мектепте есептерді шығартудың методикалық негізін құрастырып, физиканың әр түрлі тарауларының есептерінің ерекшелектерін, физикалық есептерді шығарудың әдістерін қарастыру болып табылады. Физикалық есептерді шығарудың әр түрлі әдістерін (аналитикалық, аналитико-синтетикалық) ойлау қызметінің түрлерімен (анализ, синтез) байланыстары қарастырылады. Нақты әртүрлі мысалдар арқылы физикалық есептерді шығарудың жолдары қарастырылады. Физикалық есептерді шығарудың арнаулы курсы барысында студенттер оқушыларды физикалық есептерді шығартудың дағдыларын қалыптастырудың жолдарын үйренуге тиісті.

• 
  Әртүрлі физикалық есептердің құрылымдық ерекшеліктерін талдау.
  

• 
  Студенттерді есеп шығару сабақтарын өткізудің әр түрлі әдістерімен таныстыру.
  
• 
  Студенттердің жалпы физика курстары бойынша алған білімдерін элементар деңгейде қолдануына мүмкіндік туғызу.
  
• 
  Студенттерді әр түрлі мақсатты көздейтін есептерді жинақтау, оларды шығару, тексеру әдістеріне үйрету.
  

«Физикалық есептерді шығару әдістемесі» курсын оқыту үшін қажет.

1. Жалпы физика курсының материалдарын, негізгі физикалық заңдар мен формулаларды, негізгі теориялар мен шамаларды;.

2.Физиканы оқыту әдістемесі материалдарын, физикалық тақырыптарды қай сыныптарда, қандай деңгейде меңгеретіндігі;

3. Негізгі математикалық операциялармен жұмыс жасай білу, алгебралық түрлендірулер мен геометрияның негізгі теоремалары мен анықтамалары;

4.Физикалық шамалардың өлшем бірліктерінің жүйесі мен оларды басқа бірліктерге айналдыру жолдары;

«Физикалық есептерді шығару әдістемесі» курсында алған білімдерін студент физикалық есептерді құрылымды – логикалық талдауды, есептің түрін (графикалық, эксперименттік, сапалық, сандық, тесттік), оны шешудің әдістері мен тәсілдерін, физикалық есептерді шығару әдістемесін, оқушыларға есеп шығаруға үйретуде, негізгі және профильді мектептерде мұғалімдік мамандығы бойынша жұмыс жасағанда қолданылады.

Тақырыбы: Физиканы оқыту процесінде физикалық есептердің орны.

Сабақтың мазмұны: Психологиядағы және дидактикадағы есеп ұғымы. Физиканы оқыту процесінде есеп шығарудың маңызы. Физикадағы модель және оның қызметі.

Әдебиет: (3) Глава VI. §6.1

ОЖСӨЖ мазмұны: Модель және ғылыми танымдағы моделдеу.

Әдебиет: (1) Гл. I. § 1-5.

СӨЖ мазмұны:Физиканы оқытудағы модель түрлері. .

Әдебиет: (1) Гл. I. § 3.

Тақырыбы: «Физикалық есептерді шығару процесі және сатылары».

Сабақтың мазмұны: Физикалық есептерді шығару процесінің мәні. Физикалық есептерді шығару процесінің сатылары.

Әдебиет: (1) Глава III. §1,4

ОЖСӨЖ мазмұны: Физикадағы теория мен практиканың байланысы. Физикалық есептер және математикалық аппараттар.

Әдебиет: (1) Гл. III. §2,3

СӨЖ мазмұны:Есептер шығару.

Әдебиет: (1) 1.1; 1.2; 1.3; 3.1; 3.2; 3.3; 3.4.

Тақырып: «Физикалық есептерді талдау және әдістемесі».

Сабақтың мазмұны: Физикалық есептерді құрылымды – логикалық талдау. Физикалық есептердің кибернетикалық талдау.

Әдебиет: (1) Глава IV.

ОЖСӨЖ мазмұны: Есептерді құрылымды – логикалық сатылы түрде талдау. № 48-53, 60-68.

Әдебиет: (8)

СӨЖ мазмұны: Есептер шығару № 4.1-4.8

Әдебиет: (8)

Тақырыбы: «Физикалық есептерді шығарудың әдістері мен тәсілдері, жолдары».

Сабақтың мазмұны: Физикалық есептерді шығарудың әдістері. Физикалық есептерді шығарудың тәсілдері. Физикалық есептерді шығарудың жолдары.

Литература: (1) Глава V

ОЖСӨЖ мазмұны: Кинематика бойынша есептер шығарудың алгебралық, геометриялық тәсілдері

Әдебиет:: (1) Гл. V § 3.7, (3) § 6.3

СӨЖ мазмұны: Есептер шығару. № 20-27, 60, 73, 85, 86, 87, 88.

Әдебиет: (8)

Тақырыбы: «Физикалық есептерді шығару бойынша оқушылардың оқу әрекетін белсендіру».

Сабақтың мазмұны: Физикалық есептерді шығарудың психологиялық және дидактикалық ерекшеліктері. Физикалық есептерді шығарудың арқылы оқушылардың оқу әрекеті ырғағын арттыру..

Әдебиет: (1) Глава VII. § 1,2

ОЖСӨЖ мазмұны: Есептер шығару ырғағын арттырудың жолдары мен әдістері.

Әдебиет: (1) Глава VII. § 3, 3.1,3.2

СӨЖ мазмұны: 7 сыныптың оқу материалы бойынша есеп шығару сабағына ойын элементтері қолданылатын есептерді жинақтау .

Әдебиет: (1) Глава VII. § 3, 3.1,3.2

Тақырыбы: «Оқушыларға физикалық есептерді құрастыруды үйрету».

Сабақтың мазмұны: Шығарылған есепке ұқсас есептерді құрастырудың жолдары. Шығарылған есепке қарсы есептерді құрастыру жолдары.

Литература: (1) Глава VII. § 3.3, 3.3.1, 3.3.2

ОЖСӨЖ мазмұны: Экскурсия бойынша есептер құрастыру жолдары. Арнайы физикалық заңдар мен формулаларға есептер құрастыру. Алдын – ала берілген талаптар бойынша есептер құрастыру.

Әдебиет: (1) Глава VII. § 3.3.3, 3.3.4, 3.3.5

СӨЖ мазмұны: «Қысым» тақырыбы бойынша есептер құрастыру.

Әдебиет: (1) Глава VII. § 3.3.6, (учебник «Физика и астрономия 7кл.»)

Тақырып: Негізгі мектептегі физикалық есептерді шығару әдістемесі.

Сабақтың мазмұны: 7-8 сыныптарда физикалық есептерді шығару біліктілігін қалыптастыру; оқушылардың пәнге қызығушылығын арттыру жолдары.

Әдебиет: (2) § 11, (9)

ОЖСӨЖ мазмұны: «Архимед күші» тақырыбына есептер шығару әдістемесі.

Әдебиет: (2) Глава IV. § 263, 3.1,3.2

СӨЖ мазмұны: Есептер шығару. (13)№ 546-548, 555, 569-573
2 кредит сағат (Практикалық сабақ №4).

Тақырыбы: «Жылулық құбылыстар».

Сабақтың мазмұны: жылу мөлшерін есептеуге есептер шығару әдістемесі; «Заттардың агрегаттық күйлерінің өзгеруі» тақырыбына есептер. шығару әдістемесі.

Әдебиет: (2) Глава 8, 9, 10

ОЖСӨЖ мазмұны: Қатты денелердің балқуы кезінде берілген және сұйықтың булану кезінде алынған жылу мөлшеріне есептер шығару әдістемесі.

Әдебиет: (2) § 35

СӨЖ мазмұны: Есептер шығару (9) № 740-743, (11) 826, 865, 885, 892, 905, 931, 949-955
Апта 5

1 кредит сағат (Дәріс №5).

Тақырыбы: 8 класта «Жарық құбылыстары» тақырыбына есептер шығару әдістемесі.

Сабақтың мазмұны: Берілген тақырыптар бойынша есептер шығару үшін негізгі білім элементтері.

Әдебиет: (2), (12)

ОЖСӨЖ мазмұны: Жарықтың сыну және шағылу заңдарына есептер шығару. (11) упр. 27(1-6), упр.28 (3-6)

Әдебиет: (2) Глава 35

СӨЖ мазмұны: Есептер шығару. (7) упр.30.(1-6)
2 кредит сағат (Практикалық сабақ №5).

Тақырыбы: Негізгі мектепте оқушылардың практикалық дағдылары мен біліктіліктерін қалыптастырудағы эксперименттік есептердің орны.

Сабақтың мазмұны: практикалық дағдыларды қалыптастырудың мәні, эксперименттік дағдыларды қалыптастыру сатылары.

Әдебиет: (3) Главы 3, 4,5

ОЖСӨЖ мазмұны: Физикадан үй тапсырмаларын орындаудағы тәжірибелер мен бақылаулар.

Әдебиет: (3) Гл. 5 § 5.5

СӨЖ мазмұны: Оқушылар үшін эксперименттік үй тапсырмаларын дайындау.

Әдебиет: (3), Гл. 5

Тақырыбы: «Қозғалыстың салыстырмалығына есептер шығару әдістемесі».

Сабақтың мазмұны: Қозғалыстың салыстырмалығы. Қозғалатын және қозғалмайтын санақ жүйесі.

Әдебиет: (2), § 47, (15)

ОЖСӨЖ мазмұны: Берілген тақырып бойынша есептер шығару сабағының фрагментін дайындау.

Әдебиет: (2) Глава 14

СӨЖ мазмұны: Есептер шығару. № 2.1- 2.15

Әдебиет: (12)

Тақырыбы: «Қисық сызықты қозғалыс. Шеңбер бойымен қозғалыс» тақырыбына есептер шығару әдістемесі.

Сабақтың мазмұны: Берілген тақырыптар бойынша есептер шығару үшін негізгі білім элементтері.

Әдебиет: (12), (2) §51

ОЖСӨЖ мазмұны: Есептер шығару . № 7.1-7.13, 7.39-7.44

Әдебиет: (12)

СӨЖ мазмұны: Есептер шығару № 90-111

Әдебиет: (8)

Тақырыбы: «Қозғалыстың графикалық берілуі».

Сабақтың мазмұны: Білімді терең меңгерудегі графикалық есептердің ролі. Графикалық есептерді шешудің ерекшеліктері.

Әдебиет: (2), Гл. 14 § 46.

ОЖСӨЖ мазмұны: Бірқалыпты және бірқалыпсыз қозғалыстарға графикалық есептер шығару. № 1.124-1.129, 1.131,1.132.

Әдебиет: (6)

СӨЖ мазмұны: есептер шығару . № 23-25, 54,56-59

Әдебиет: (7)

Сабақтың мазмұны: «Кинематика негіздері» тақырыбына №1 бақылау жұмысы.

ОЖСӨЖ мазмұны: Бақылау жұмысында деңгейлік тапсырмаларды талдау.

СӨЖ мазмұны: Әртүрлі тақырыптарға бақылау жұмыстарын дайындау.

Тақырыбы: «Ньютон заңдарын қолдануға есептер шығару әдістемесі».

Сабақтың мазмұны: Ньютонның І заңына есептер шығару әдістемесі. Ньютонның ІІ заңына есептер шығару әдістемесі. Ньютонның ІІІ заңына есептер шығару әдістемесі.

Әдебиет: (2) Глава16. § 52-54

ОЖСӨЖ мазмұны: №2 бақылау жұмысы.

СӨЖ мазмұны: Есептер шығару № 245-263

Әдебиет: (8)
2 кредит сағат (Практикалық сабақ №8).

Тақырыбы: «Көлбеу және шеңбер бойымен қозғалыс кезінде Ньютон заңдарын қолдану әдістемесі».

Сабақтың мазмұны: Көлбеу жазықтық бойымен қозғалысқа есептер шығару әдістемесі. Денелер жүйесі қозғалысына есептер шығару әдістемесі. Шеңбер бойымен қозғалысқа есептер шығару әдістемесі.

Әдебиет: (2). § 63

ОЖСӨЖ мазмұны: Берілген тақырыптар бойынша негізгі білім элементтері. № 2.117, 2.118, 2.125, 2.164, 2.181, 2.182..

Әдебиет: (6)

СӨЖ мазмұны: Есептер шығару № 282, 286, 289, 294, 297, 298, 299, 302, 304, 305, 310.

Әдебиет: (8)

Тақырыбы: «Импульстың сақталу заңына есептер шығару әдістемесі».

Сабақтың мазмұны: Серпімді және серпімсіз соққы теориялары. Дене және күш импульсы арасындағы байланыс..

ОЖСӨЖ мазмұны: Есептер шығару .

Әдебиет: (2) Глава 20

СӨЖ мазмұны: Есептер шығару.№ 315-328.

Әдебиет: (8)
2 кредит сағат (Практикалық сабақ №9).

Тақырыбы: «Жұмыс. Энергия. Энергияның сақталу заңына есептер шығару әдістемесі».

Сабақтың мазмұны: Механикалық жұмыс. Жұмыс пен энергияның арасындағы байланыс. Энергияның сақталу заңына есептер шығару әдістемесі. № 392, 398, 399.

Әдебиет: (18)

ОЖСӨЖ мазмұны: Берілген тақырыптар бойынша негізгі білім элементтері. № 3.27, 3.38, 3.40, 3.41, 3.47.

Әдебиет: (6)

СӨЖ мазмұны: Есептер шығару. № 374-386

Әдебиет: (18)

Тақырыбы: «Серпімді және серпімсіз соққы кезінде энергия мен импульстың сақталу заңын қолдануға есептер шығару әдістемесі».

Сабақтың мазмұны: Серпімді және серпімсіз соққы кезінде энергия мен импульстың сақталу заңын біріктіріп қолдануға есептер шығару әдістемес. Решение задач № 3.212, 3.216, 3.233, 3.244, 3.268.

Әдебиет: (6)

ОЖСӨЖ мазмұны: Есептер шығару. № 3.245, 3.251, 3.253, 3.254, 3.255, 3.256.

Әдебиет: (6)

СӨЖ мазмұны: «Жұмыс. Энергия. Энергияның сақталу заңы» тақырыбына тесттік тапсырмалар дайындау.
2 кредит сағат (Практикалық сабақ №10).

Тақырыбы: «Молекула – кинетикалық теория негіздері» тақырыбына есептер шығару әдістемесі.

Сабақтың мазмұны: МКТ негізгі қағидалары. МКТ негізгі теңдеуі. Идеал газ күй теңдеуі және изопроцестерге есептер шығару әдістемесі.

Әдебиет:

Әдебиет: (16)

СӨЖ мазмұны:Газдардағы изопроцестерге есептер шығару. № 636, 641-648.

Әдебиет: (18)

Тақырыбы: «Термодинамика негіздері» тақырыбына есептер шығару әдістемесі. .

Сабақтың мазмұны: Термодинамиканың І заңы. Термодинамиканың І заңын изопроцестерге қолдану. Есептер шығару. № 10.134, 10.139, 10.145, 10.158, 10.169, 10.170.

Әдебиет: (6)

ОЖСӨЖ мазмұны: Берілген тақырыптар бойынша негізгі білім элементтері № 10.190, 10.193, 10.194, 10.196, 10.198, 10.202.

Әдебиет: (6)

СӨЖ мазмұны: Заттардың агрегаттық күйлерінің өзгерісі кезінде бөлінген немесе жұтылған жылу мөлшерін есептеуге есептер шығару № 642, 646, 647, 653, 660 .

Әдебиет: (8)

Тақырыбы: «МКТ негіздері. Термодинамика» бойынша бақылау жұмыстары.

Сабақтың мазмұны: Бақылау жұмысы №3.

ОЖСӨЖ мазмұны: Бақылау жұмысындағы тапсырмалардың шешілу жолдарын талдау.

СӨЖ мазмұны: Берілген тақырыптар бойынша тесттік тапсырмалар дайындау.
Апта 12.

1 кредит сағат (Дәріс №12)

Тақырыбы: «Қатты дене динамикасы» тақырыбына есептер шығару әдістемесі.

Сабақтың мазмұны: -10 кластың жаратылстану бағытында оқитын оқушыларға берілген тақырып бойынша есептер шығаруға қажетті білім элементтері;

- есептер шығару әдістемесі.

Әдебиет: (5) §7.5, 7.6; 7.7, 7.8; 7.9; 7.10

ОЖСӨЖ мазмұны: Айналмалы қозғалыстың негізгі теңдеуіне есептер шығару әдістемесі. Есептер шығару.

Әдебиет: (5) упр. 14 (1-5)

СӨЖ мазмұны: Осы тақырып бойынша деңгейленген тапсырмалар дайындау.

Тақырыбы: «Электростатика»

Сабақтың мазмұны:

- негізгі мектепте берілген тақырыпқа есептер шығаруға қажетті негізгі білім элементтері.

- негізгі мектепте берілген тақырыпқа есептер шығарудың ерекшеліктері.

Әдебиет: (2) § 86-89, (12) № 3.31,3.37, 3.70, 3.73, 3.112, 3.134, 3.141

ОЖСӨЖ мазмұны: Кулон заңына, электр өрісінің кернеулігіне, электр сиымдылығына есептер шығару әдістемесі. (12) № 3.13, 3.23, 3.29, 3.38, 3.68, 3.79, 3.94.

СӨЖ мазмұны: Берілген тақырыпқа есептер шығару: (15) Упр. 14 (1-8), Упр. 15 (1-8), Упр. 16 (1-8), Упр 17 (1,2)

Тақырыбы: «Тұрақты ток заңдары»

Сабақтың мазмұны:

-8 класта «Тұрақты ток заңдары» тақырыбына есептер шығару әдістемесі;

- осы тақырыпқа физиканы тереңдетіп оқитын сыныптарда есептер шығару әдістемесі.

Әдебиет: (1) Гл. III. § 1, Гл. V. §3.3, (2) Гл. 27. § 90-93

ОЖСӨЖ мазмұны: стандарт бойынша талап етілетін есептерді шығару әдістемесі. (8) № 788-792, № 796, 798, 799,803,807,814,816

СӨЖ мазмұны: Берілген тақырып бойынша 8 класқа физикалық диктант дайындау.

Тақырыбы: «Магнит өрісі»

Сабақтың мазмұны: Магнит өрісінің индукциясы. Био – савар –Лаплас заңы. Дөңгелек токтың цетріндегі, түзу өткізгіштің маңындағы магнит өрісінің индукциясын есептеу.

Әдебиет:

СӨЖ мазмұны: Тұрақты ток тақырыбына 10 класқа арналған деңгейленген бақылау жұмысын дайындау.

Тақырыбы: «Электромагниттік индукция. Әртүрлі ортадағы электр тогы»

Сабақтың мазмұны:

- негізгі және орта мектепте берілген тақырыпқа есептер шығару әдістемесі.

- берілген тақырыпқа есептер шығаруға қажетті негізгі білім элементтері.

Әдебиет: (2) Гл. 28, 29, 30

ОЖСӨЖ мазмұны: Магнит өрісінде зарядталған бөлшектердің қозғалысына, Лоренц және Ампер заңдарына есептер шығару.

Әдебиет: (12) № 3.306, 3.318, 3.320, 3.324, 3.325

СӨЖ мазмұны: Электромагниттік индукция. Әртүрлі ортадағы электр тогы тақырыбына есептер шығару.

Әдебиет: (7) № 902-909; № 912-918; № 927-929

Тақырыбы:: «Оптика»

Сабақтың мазмұны:

- «Геометриялық оптика» тақырыбына 11 класта есептер шығару әдістемесі.

- «Жарықтың толқындық қасиеттері» тақырыбына 11 класта есептер шығару әдістемесі.

Әдебиет: (2) Гл. 3, Гл. 36

Есептер шығару: (6) 17.3; 17.16; 17.17; 17.24; 17.43; 17.59; 17.61

ОЖСӨЖ мазмұны: Есептер шығару

Әдебиет: (6) 15.80; 15.81; 15.85; 15.97; 15.99; 15.120

СӨЖ мазмұны: Берілген тақырып бойынша 8 сыныпта есептер шығару.

Әдебиет: ( 14) Упр. 28 (3), Упр. 29 (1-6), Упр. 31 (1-6)
Апта 15

1 кредит сағат (Дәріс №15)

Тақырыбы: «Жарық кванттары»

Сабақтың мазмұны:

- берілген тақырыпқа орта мектепте есептер шығару әдістемесі.

- фотондардың массасы, импульсы, жылдамдығын есептеуге есептер шығару Әдебиет: (2) Глава 39

(6) № 19.1-19.5; 19.9; 19.11; 19.20; 19.21

ОЖСӨЖ мазмұны: фотоэффект құбылысына есептер шығару әдістемесі:

Әдебиет: (6) № 19.63-19.72

СӨЖ мазмұны: Есептер шығару.

Әдебиет: (7) № 1103-1109, 1111-1115

Тақырыбы: «Атом және атом ядросы»

Сабақтың мазмұны:

- берілген тақырыпқа орта мектепте есептер шығару әдістемесі.

- Атомның энергия шығаруына, байланыс энергиясына есептер шығару әдістемесі.

Әдебиет: (2) Гл. 10, (7) № 1140-1146; 1150, 1151

ОЖСӨЖ мазмұны: Бақылау жұмысы №5.

СӨЖ мазмұны: «Ядролық реакциялар» тақырыбына есептер шығару әдістемесі . Әдебиет: (7) № 1178-1188

1. 
   Дамитов Б.К. «Методика обучения решению физических задач», Уральск 2002.
   
2. 
   Каменецкий С.Е., Орехов В.П. «Методика решения задач по физике в средней школе», -М.: Просвещение, 1987.
   
3. 
   Усова А.В., Бобров А.А. «Формирование учебных умений и навыков учащихся на уроках физики», - М.: Просвещение, 1988.
   
4. 
   Оноприенко О.В. «Проверка знаний, умений и навыков учащихся по физике в средней школе», - М.: Просвещение, 1988.
   
5. 
   Физика. Механика. Под ред. Г.Я. Мякишева, - М.: Просвещение, 1995.
   
6. 
   Турчина Н.В., Рудакова Л.И. Физика: 3800 задач для школьников и поступающих в вузы. – М.: Дрофа, 2000
   
7. 
   Рымкевич А.П. Сборник задач по физике
   
8. 
   Методика преподавания физики в 7-8 классах. Под ред. Усовой А.В. – М.: Просвещение, 1990
   
9. 
   Методика преподавания физики в средней школе. Под ред. Каменейкого С.Е. и Ивановой Л.А. – М.: Просвещение, 1987
   
10. 
    Проверка и оценка успеваемости учащихся по физике (7-11 кл.) Под ред. Разумовского В.Г. – М.: Просвещение, 1996
    
11. 
    Учебники «физика и астрономия» (7-9 кл.). – Алматы: Атамура,2003,2005
    
12. 
    Учебники «Физика» (10-11 кл.). – Алматы: Атамуру, 2006,2007
    
13. 
    Лукашик В.И. Сборник вопросов и задач по физике (7-8 кл.) – М.: Просвещение, 1996.
    
14. 
    Степанова Г.М. «Сборник задач для 10-11 кл» М. Прос. 2001