Лекция жабық және ашық симметрия элементтерінің трансляциямен әсерлесудің

 

 

1 

 

 

№15 ЛЕКЦИЯ 

Жабық  және  ашық  симметрия  элементтерінің  трансляциямен    әсерлесудің  

негізгі  теоремалары.  Симметрияның  кеңістік  топтары.  Кеңістік  топтары 

графигін құру 

 

Лекция жоспары:  

1.

 

Жабық және ашық симметрия элементтері  

2.

 

Симметрияның кеңістік топтары 

 

Лекция  мақсаты: 

кристалдардың  кеңістікте  симметриялы  бөлшектердің 

орналасуы,  магниттік,  оптикалық  қасиеттерін  таныстырып  қалыптастыру. 

Кристалдардың  қасиеттерін  талдау  үшін  негізгі  теориялар  мен  заңдар  туралы 

түсінікке ие болу. 

 

Лекция мазмұны:  

Теорема  1.  Арысындағы  арақашықтықтары  а  болатын  екі  параллель 

симметрия  жазықтықтарындағы  тізбекті  шағылу 

 

арақашықтыққа 

трансляцияға тең (100 сурет). 

 

 

 

Сурет 100. 1 теоремаға арналған сурет. 

 

 

 

2 

 

 

Теорема  2.  Симметрия  жазықтығы  және  оған  перпендикуляр   жазықтық 

осы  жазықтыққа  параллель  және  одан 

  арақашықтықта  орналасатын 

симметрия жазықтығына орнатылған жаңа жазықтықтарды тудырады (101 сурет). 

 

 

 

Сурет 101. 2 теоремаға арналған сурет. 

 

Теорема 3. Симметрия осі және оған перпендикуляр  жазықтық осы оське 

параллель  және  одан 

  арақашықтықта  орналасатын  жаңа  симметрия  осьтерін 

тудырады(102 сурет). 

 

 

 

Сурет 102. 2 теоремаға арналған сурет. 

 

Теорема  4.  Жазықтықпен 

  бұрыш  жасайтын 

  симметрия  жазықтығы 

және   трансляция  оған  паралелель  және 

  арақашықтықта  орналасқан 

және 

 сырғанауға ие сырғанау шағылу жазықтығын тудырады (103 сурет). 

 

 

 

 

3 

 

 

 

Сурет 103. 4 теоремаға арналған сурет. 

 

Теорема  5. 

  бұрышымен  қиылысатын  екі  симметрия  жазықтығы 

қиылысқан  кезде  қиылысу  сызығында  бұрылу  бұрышы 

  симметрия  осі  пайда 

болады (104 сурет). 

 

 

 

 

 

4 

 

 

Сурет 104. 5 теоремаға арналған сурет.

 

Оқытудың  техникалық  құралдары: 

интерактивті  тақта,  проектор

 

сызба  – 

кестелер. 

Оқытудың  әдістері    мен  түрлері: 

баяндау,    сұрақ  –  жауап,  түсіндіру, 

проблемалық оқыту,  интербелсенді оқыту. 

 

Деңгейлік тапсырмалар 

(20 ұпайға дейін)

:  

I деңгей: Кристалдар химиясы теориясын салған ғалым және оның алған 

нәтижелері. Кристалдар химиясының басқа пәндермен байланысы

 

II  деңгей:  Кеңістікте  тор  түйіндерінің  орналасу  түрлері

.   

Браве  торларының 

сингонияға бөліну принципі

 

III деңгей: Браве торын таңдауда орындалатын шарттар

 

 

СӨЖ  және  ОБСӨЖ  тапсырмалары 

(30  ұпайға  дейін)

: 

Гаюи  ұсынған  бүтін 

сандар заңы 

 

Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі: 

 

Негізгі әдебиеттер:

 

1.

 

Р.Г.  Абдулкаримова,  Ж.Б.  Кудьярова.  Кристаллохимия.  –  Алматы,  2015  ж.  – 

105 б.  

2.

 

К.А.Тауасаров,  Б.З.Мансуров.  Қатты дене физикасы.  Оқу  құралы.  2-кітап.  - 

Алматы: Қазақ ун-ті, 2017. – 309 б. 

3.

 

А.А. Бекботаева. Кристаллография: Студенттің пәндік оқу-әдістемелік кешені.  

– Алматы, 2012 ж. – 88 б.   

4.

 

 А.А.  Мигунова.  Физика  конденсированного  состояния:  учебное  пособие. 

2018. -279 с. 

5.

 

Л.М. Блинов. Жидкие кристаллы: Структура и свойства.  – Москва: Книжный 

дом «ЛИБРОКОМ», 2013 г. – 480 с. 

 

Қосымша әдебиеттер: 

1.

 

К.А.Тауасаров, Б.З.Мансуров. Қатты дене физикасы: Оқу құралы. 1-кітап. - 

Алматы: Қазақ ун-ті, 2017 ж. - 332 б. 

2.

 

А.Т. Қасенова. Кристаллография негіздері және минералогия: Оқу құралы/ - 

Алматы: ҚазҰТУ, 2012ж. - 189 б.

 

3.

 

А.А. Бекботаева. Кристаллография: Учебно-метод. комплекс дисциплины. - 

Алматы: КазНТУ, 2012 г. - 79 c.

  

4.

 

А. Бахтибаев. Кристалдар физикасы. - Шымкент, 2012 ж. - 76 б. 

 

Web-сайттар: 

http://rmebrk.kz

 

library.ayu.edu.kz

 

https://elib.kz/ru/search/