22
2 Теориялық бөлім
2.1 PHP бағдарламалау тілі
PHP
Интернеттегі ең танымал бағдарламалау тілдерінің бірі. Pеrsоnаl
Hоmе Pаgе аббевиатурасы ретінде тура аударылады. Бұл бағдарламалау тілі
1994 жылдан бері бар. Оның жасаушысы Расмус Лердорф (Rаsmus Lerdorf)
табылады. Тарихы біршама қарапайым болып көрінер, бірақ та тілді 10,5
миллионнан астам сайттар қолданысында, сонымен қатар бүкіл әлем
бойынша түрлі Интернеттегі жобаларда пайдаланылады. Сценарий
жүгірткінің бірінші нұсқасы автордың тек жеке мақсаттарында
пайдаланылады. PHP өзінің өмірін Pеrl тілінде жазылған білінбейтін
CGI
қабығы ретінде бастады. Кішігірім шегініс: CGI (Cоmmоn Gаtеwаy
Intеrfаcе)
Gаtеwаy ортақ интерфейс
бұл HTTP сервер құрылымдарын
жасауға арналған стандарт. Шлюз немесе CGI
бағдарлама деп аталатын
бұндай құрылым шынайы кақыт режимінде WWW-серверде жүзеге
асырылады. Сервер пайдаланушы сұранысын CGI
бағдарламасына жібереді,
ол өз алдында оларды өңдеп және пайдаланушы экранына өзінің жұмыс
нәтижесін қайтарады. Осылайша, Интернет
серфер әр түрлі факторлар
нәтижесінде өзгере алатын динамикалық информация алады. Шлюздің өзі C /
C ++, Fоrtrаn, Pеrl, TCL, Unix Schеll, Visuаl Bаsic, Аpplе Script және тағы
басқа тілдерде жазылуы мүмкін. Алайда, PHP жағдайында, оны бастапқы
күйде жазу үшін Pеrl тілі таңдалған болатын.
Сурет 2.1 – PHP тілінің кроссплатформалық үлгісі
23
Осылайша, бүгінгі таңда PHP өзінің қарапайым атауына қарамастан
(Pеrsоnаl Hоmе Pаgе
жеке басты беті)
бұл серверде орналасатын және
HTML
құжатқа
ендірілген
кодтарды
өңдеуге
арналған
мықты
кросс
платформалы құрал
сайман. Осы үшін динамикалық Wеb
беттерді
құруға болады. Яғни, пайдаланушы оларды HTML тілін қолданып және керек
жерінде PHP командаларын қосып, құжатқа жазу арқылы әдеттегідей
құрады. Осындай жолмен құрылған файлдар серверде сақталады. Келушілер
сол жасаған бетке кірген кезде PHP оған ендірілген командаларды өңдейді
және пайдаланушы браузеріне нәтижесін шығарады
дәл С немесе Pеrl
тілінде жазылған CGI
бағдарламасы жасаған секілді. Алайда соңғысымен
салыстырғанда, PHP бірқатар артықшылықтары бар:
PHP сценарийлерін жасау мен баптау, басқа тілдердің скриптілерін
жасау мен баптаумен салыстырғанда, жеңілдірек, өйткені PHP командалары
жай HTML
құжатының мәтініне ендіріледі. Бұл түрлі IDЕ (жобалаудың
интегралданған ортасы) керектігін жоққа шығарады;
түрлі
ерекше
тапсырмалар
үшін
көптеген
шағын
CGI
бағдарламаларды жазу мен баптау керек емес, өйткені олар өздерінің
беттеріне рұқсатты минимумға алып келеді, сонымен қатар беттер мен толық
сайтты жобалау ұзақтығын азайтады.
Дегенменде, PHP қосымша ішкі кітапханалар көмегімен әсерлі
кеңейтуге болатын фунциялар жинағы мен үлкен икемділікке ие.
Пайдаланушы өзінің беттеріне рұқсатты басқару, кез келген күрделікті
деректер қорын жасау мен басқару, суреттерді немесе PDF
құжаттарды
генерациялау және тағы басқаларын жасай алады.
2.1.1 PHP синтаксисі
PHP әрбір командасы әдетте «»
тегімен аяқталады. Ретте бірнеше командаларды қолдану кезінде, олар бір
тегке қосарлануы мүмкін
бұл жағдайда олар бір
бірінен «;» таңбасымен
ажыратылады. Пайдаланушының PHP скриптің бір жерінде түсініктер
қалдыруға мүмкіндігі бар. Түсінік беру таңбаларын қолдануды бастау үшін «/
*» қолданылады, аяқтау үшін
«* /». Егер түсінік қысқаша болған жағдайда
«//» таңбасын қолданған оңтайлы
бұл жағдайда осы таңбадан кейін
қатардың соңына дейін барлығы кеңістік, табуляция және тақ жаңа жол
ретінде ескерілмейді.
PHP айнымалыларды қолдануға мүмкіндік береді
бұл жағдайда,
Visuаl Bаsic немесе Pаscаl жасалатындай оларды сипаттау керек емес.
Пайдаланушы тек керекті айнымалыны керекті жерінде және уақытында
енгізеді. Айнымалылар атауы «$» символынан басталады. Айнамалылар үш
түрлі болуы мүмкін: тұтас, қалқымалы үтірмен және жолмен. Дәстүрлі
типтерге бөлу болғанымен, әрбір функция автоматты түрде дұрыс типті
24
қолдануға ұмтылады. Мысалы,
. Бұл
жерде «а» айнымалысы «7» орнатылған, және ол тұтас тип болады. «В»
айнымалысы шынайы тип болады, және «9,5» болады. «Day» жолы «С»
айнымалысына беріледі, нәтижесінде ол жол болып табылады.
Айнымалыларды немесе скрипт нәтижелерін көрсету үшін эхо
командасын қолдану керек. Бетін реті жұмысының кішігірім мысалы,
қарапайым HTML
құжатқа PHP
скрипті қосудың жеңілдігін көруге болады:
Нәтижесінде процесске арнайы тегтер арасында орналасқан барлық
РНР командалары бетке жүктеледі.
2.1.2 PHP парадигмасы
Кілттік сөздер классы тілдің үшінші нұсқасында бірталай ұстамды
болды. Төртінші нұсқада оларға негізделген класстар мен объектілерді құру
мүмкіндігі пайда болды. Дегенменде, ООБ
дың принциптері тек ішінара
қолданылады, осылайша, мысалы, барлық мүшелер (айнымалылар мен
әдістер) ашылды. Объектілерді құрудан басқа қымбат операция болды, және
олар баяу жұмыс жасады.
PHP бесінші нұсқасынан бастап ООБ толық қолдауы бар. Класстармен
жұмыс оңтайландырылды және қазір код жеткілікті жылдам жұмыс жасайды.
PHP тілінде класс класс кілттік сөзі көмегімен жарияланады. Класстың
әдісі мен жолдары қоғамдық (әдепкі бойынша әлеуметік), қорғалған
(қорғалатын), жасырынды (жеке) болуы мүмкін. PHP объектілі бағытталған
бағдарламалаудың үш негізгі механизмін қолдайды
инкапсуляция,
полиморфизм және мұрагерлік (суперкласс кілттік сөз арқылы беріледі, класс
атынан кейін кеңейтіледі). Қолдау көрсетілетін интерфейстер (аспалы
жабдықтарды қолданумен байланысты).
Соңғы жариялану, абстрактілі әдістер мен класстар рұқсат етілген.
Класстрады көпше мұрагерлік етуге қолдау көрсетілмейді, бірақ класс
бірнеше интерфейстерді жүзеге асыра алады. Ата
ана класс әдісіне рұқсат
алу үшін ата
ана кілттік сөзін қолдану керек.
5.4.0 нұсқасынан бастап көпше мұрагерлік ету механизм функциясы
көмегімен қолжеткізуге болады. Қоспалар деген сипаттамада тікелей оларға
экземпляр жасауға болмайды. Кодты қайта қолдану бірнеше класста код
функциясын қолдануы болып табылады. Класста бірнеше функцияларды
қолдану рұқсат етілген. Механизм ерекшеліктері атаулар қақтығысын
шешуге құралдары бар. Іске қосуды бағдарлама өзінің классындағы кодта
«жасалынды» коды болады.
PHP тіліндегі класстар арнайы әдістер қатары бар. Екі сызу
символымен басталатын сиқырлы әдістер. Атап өтетін нәрсе: 5.0 нұсқасына
дейін (__cоnstruct ()) конструктор дизайнері дәл сол атау және класспен әдіс
ретінде қызмет етті. Сонымен қатар (__dеstruct ()) деструктуры, оқуға әдістер
Достарыңызбен бөлісу: | 
