Этнос14. 12. indd

55
ЭТНОСАЯСИ СӨЗДІК
дəстүрлерін  сақтау  жəне  дамыту,  тарихи  Отанымен  байланысты  нығайту 
мəселелеріне қатысты қолдау көрсету; 7) халықаралық ұйымдар жəне шет 
елдердің  азаматтық  қоғам  институттарымен  интеграциялық  байланыстар-
ды кеңейту.
Осы міндеттерді іске асыру «Қазақстан-2050» стратегиясы, Президенттің 
Қазақстан халқына жыл сайынғы Жолдаулары негізінде жүзеге асырылады.
Тұжырымдама Қазақстан халқы Ассамблеясының ХХ Сессиясында 2013 
жылы қабылданды (Қазақстан халқы Ассамблеясы).
ҚАЗАҚСТАН  ХАЛҚЫ  АССАМБЛЕЯСЫ  ЖАНЫНДАҒЫ  ЭТНО-
САРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАР ЖӨНІНДЕГІ ЖЕТЕКШІ ЖУРНАЛИСТЕР 
МЕН САРАПШЫЛАР КЛУБЫ (мұнан ары - Клуб). (ор. Клуб ведущих жур-
налистов и экспертов по вопросам мэжэтнических отношений при Ассам-
блее народа Казахстана; ағыл. The club of leading journalists and experts on 
interethnic relations under the Assembly of People of Kazakhstan) – Қазақстан 
халқы  Ассамблеясы  (мұнан  былай - Ассамблея)  жанында  тұрақты  жұмыс 
істейтін консультативтік-сараптамалық жəне ақпараттық орган.
Клубтың  негізгі  міндеттері: 1) толеранттылықтың  нығаюына,  мемлекет-
тегі  этносаралық  жəне  конфессияаралық  келісімнің,  азаматтық  бірліктің,
паториотизм мен рухани-мəдени ортақтықтың сақталуына жəрдемдесу; 2) эт-
носаралық жəне конфессияаралық тақырыптағы мəселелерді жариялау ісіне 
журналистік этика қағидатын енгізу, ұстану жəне дамыту, сондай-ақ журна-
листер  қоғамдастығында  осы  іске  деген  жауапкершілікті  қалыптастыру; 3) 
БАҚ-та  азаматтық  сəйкестілік,  патриотизм,  этносаралық  жəне  конфессияа-
ралық толеранттылық туралы материалдарды жариялау ауқымын кеңейту; 4) 
рухани-адамгершілік  құндылықтар  мен  жалпыұлттық  мұраттарды  насихат-
тайтын жəне қоғамдық санада бекітетін жағымды ақпараттық өнімдерді (те-
лехабар, шоу, фильмдер, роликтер, т.б. жарияланымдар) шығаруға ықпал ету; 
5)  журналистердің  кəсіби  шеберлігін  арттыру,  журналистердің  кəсіби  кон-
курстарын өткізуге қатысу, сондай-ақ Клуб мүшелерінің шетелдік жəне қа-
зақстандық кəсіби конкурстарға қатысуын қамтамасыз ету; 6) этностық тақы-
рыптарға қатысты ұғымдар мен терминдердің БАҚ-та қолданылуын реттеуге 
жəрдемдесу; 7) Клуб мүшелерінің бастамаларын, Клубтың өзінің жəне оның 
жекелеген  мүшелерінің  ақпараттық  іс-шараларын  қолдау  (қар.  Қазақстан 
халқы Ассамблеясы).
ҚАЗАҚСТАН  ХАЛҚЫ  АССАМБЛЕЯСЫНЫҢ  ЖАНЫНДАҒЫ 
ҒЫЛЫМИ-САРАПШЫЛЫҚ  КЕҢЕС  (ҚХА  ҒСК)  (ор.  Научно-эксперт-
ный совет Ассамблеи народа Казахстана (НЭС АНК ), ағыл. Scientifi c Expert 
Council under the Assembly of People of Kazakhstan) – төрағадан, оның орын-
басарларынан  жəне  (келісім  бойынша)  депутаттардан,  ғалымдардан,  тəуел-
сіз сарапшылардан, түрлі салалардың мамандарынан, этномəдени бірлестік-

56
ЭТНОСАЯСИ СӨЗДІК
тердің  өкілдерінен  жəне  басқалардан  тұратын,  ҚХА  құрылымында  үнемі 
жұмыс істейтін консультациялық-талдау органы. Хатшылық – ҚХА ҒСК-нің 
ҒСК құзыретіндегі мəселелерді жедел шешу үшін құрылған жұмыс органы. 
ҒСК  өз  қызметінде  Конституцияны,  ҚР  «Қазақстан  халқы  Ассамблеясы 
туралы» Заңын, ҚР заңдары мен ҚР Президентінің актілерін, Ассамблея Хат-
шылығы  туралы  Ережесін,  сонымен  бірге 2009 жылдың 29-қаңтарындағы 
Қазақстан халқы Ассамблеясы жанындағы Ғылыми-сараптамалық кеңес ту-
ралы №1 Ережені басшылыққа алады.
Қазақстан Республикасы Президентінің 2011 жылғы 7 қыркүйектегі №149 
Жарлығына сəйкес Ассамблея қызметін ғылыммен сүйемелдеу үшін Ғылы-
ми-сараптамалық кеңес құрылды. 
Ғылыми-сараптамалық кеңестің негізгі міндеттері:
1)  Қазақстан  Республикасындағы  этносаяси,  əлеуметтік-экономикалық 
жəне  конфессиялық  даму  үрдісін  кешенді  сараптамалық  бағалау,  аталған 
үдерістердің елдегі жəне əлемдегі дамуына болжам жасау;
2)  Ассамблея  қызметін  этносаралық  жəне  конфессияаралық  қатынастар 
саласындағы мемлекеттік этносаясаттың өзекті бағыттары бойынша ғылыми 
сараптамалық тұрғыдан сүйемелдеу;
3)  этносаралық  жəне  конфессияаралық  қатынастар  саласындағы  ғылы-
ми-зерттеу жұмыстарын үйлестіру;
4) Ассамблеяның демократияны дамытуда, қазақстандық қоғамның тұтас-
тығын нығайтуда, жалпыұлттық келісімге қол жеткізуде саяси жəне азамат-
тық институт ретіндегі рөлін күшейтуге жəрдемдесу.
Ғылыми-сараптамалық  кеңес  төрағадан,  оның  орынбасарларынан  жəне 
Ғылыми-сараптамалық кеңес мүшелерінен тұрады.
Ғылыми-сараптамалық  кеңестің  төрағасы  мен  оның  орынбасарлары 
Ғылыми-сараптамалық кеңес отырысында сайланады. 
Ғылыми-сараптамалық  кеңестің  құрамына  келісім  бойынша  Қазақстан
Республикасы  Парламентінің  депутаттары,  этномəдени  бірлестіктердің, 
ғылыми жəне білім беру ұйымдарының өкілдері, сондай-ақ ғалымдар, тəуел-
сіз сарапшылар мен мамандар кіре алады.
Ғылыми-сараптамалық  кеңес  өз  қызметіне,  шетелдіктерді  қоса  алғанда, 
Ғылыми-сараптамалық  кеңес  мүшесі  болып  табылмайтын  сарапшыларды 
тарта алады.
Ғылыми-сараптамалық  кеңес  төрағасының,  оның  орынбасарларының 
жəне  Ғылыми-сараптамалық  кеңес  мүшелерінің  міндетін  атқару  қоғамдық 
негізде жүзеге асырылады.
Ассамблеяның заңнамалық актілерді жəне басқа да бағдарламалық құжат-
тарды əзірлеуге, ақпараттық-насихаттық, сондай-ақ басқа да іс-шараларға қа-
тысуын қамтамасыз ету мақсатында ақпараттық-насихаттық, сараптамалық, 
басқа да жұмыс топтары құрылуы мүмкін.

57
ЭТНОСАЯСИ СӨЗДІК
Ғылыми-сараптамалық кеңестің, комиссиялар мен жұмыс топтарының қыз-
метін үйлестіру жұмыстарын ҚХА Хатшылығы жүзеге асырады. ҒСК жұмыс 
органы – ҚР Президенті жанындағы Мемлекеттік басқару академиясының Эт-
носаралық жəне конфессияаралық қатынастарды зерттеу жөніндегі орталығы 
(қар. Этносаралық қатынастар саласындағы заңнама, ҚХА қызметі).
ҚАЗАҚСТАН  ХАЛҚЫ  АССАМБЛЕЯСЫ  КАФЕДРАЛАРЫ  (ор.  ка-
федры Ассамблеи народа Казахстана, ағыл. Departments of the Assembly of 
People of Kazakhstan) – Республиканың жоғарғы оқу орындарындағы ғылыми 
жəне  білім  беретін  орталықтар.  ҚХА-ның  алғашқы  кафедрасы 2013 жылы 
Л.Н.Гумилев  атындағы  Еуразия  ұлттық  университетінде  ашылды.  Кафе-
драның  мақсаты – этносаясат  саласымен  байланысты  пəндерді  теориялық, 
əдіснамалық  жағынан  қамтамасыз  ету,  сондай-ақ  этносаяси  зерттеулердің 
əдіснамасын  дамыту.  Ал  міндеттері – этносаясат  менеджменті  жүйесіндегі
мемлекет институты мен мемлекеттік органдардың рөлін түсінуді қалыптас-
тыру;  оқу  үдерісі  шегінде  этносаралық  қатынастың  мəдениеті  мен  əдебін 
қалыптастыру;  этносаралық  келісім  мен  толеранттылықтың  функционалды 
қоғамдық құндылығын түсінуге сеп болу; этносаралық толеранттылық пен 
қоғамдық келісімнің қазақстандық үлгісінің қағидаттарын іске қосу. 
 Кафедра жұмысының бағыттары – іргелі жəне қолданбалы зерттеулерді, 
оқу процесін əдістемелік тұрғыдан қамтамасыз ету.
  Пəндер  мен  нысандары:  Қазақстан  Республикасы  қарекетінің  маңызды 
қағидаты  ретіндегі  қоғамдық  келісім,  Қазақстан  Республикасы  қарекетінің 
маңызды  қағидаты  ретіндегі  саяси  тұрақтылық;  Қазақстан  Республикасын-
дағы этносаяси менеджмент; құқықтық жəне институционалдық аспектілері, 
Қазақстандағы  этносаралық  жəне  конфессияаралық  қатынастарға  ықпал 
ететін  ішкі  жəне  сыртқы  факторлар,  этносаралық  қақтығыстар  жəне  олар-
ды  реттеу  амалдары,  Қазақстандағы  көпэтностық:  тарих  жəне  қазіргі  за-
ман,  Қазақстан  Республикасы  өмірінің  конституциялық  қағидаты  ретіндегі 
қазақстандық  патриотизм,  толеранттылыққа  тəрбиелеу  жөніндегі  интерак-
тивтік  білім  беру  бағдарламасы,  мəдениетаралық  коммуникация  мен  тіл-
десімнің  психологиясы,  Қазақстанның  қоғамдық-саяси  өміріндегі  дін  (қар.
 Қазақстан халқы Ассамблеясы).
ҚАЗАҚСТАН  ХАЛҚЫ  АССАМБЛЕЯСЫНЫҢ  ТӨРАҒАСЫ  (ор. - 
Председатель Ассамблеи народа Казахстан, ағыл. Chairman of the Assembly 
of the People of Kazakhstan) – Қазақстан халқы Ассамблеясының төрағасы, Ас-
самблея кеңесін басқаратын жəне Ассамблеяның жұмысына жалпы басшылық 
жасайтын тұлға. Бұл лауазым тағайындалғаннан бері, оны Қазақстан Респу-
бликасының  Тұңғыш  Президенті – Елбасы  Н.Ə.Назарбаев  атқарып  келеді, 
оған Ассамблеяға ғұмыр бойы басшылық жасау құқығы тиесілі. Төрағаның 
лауазымдық міндетіне Ассамблеяның бағдарламалық құжаттарын бекіту мен